Inleiding
Het gaat goed met Den Haag! Meer mensen zijn in Den Haag komen wonen, meer bedrijven hebben zich hier gevestigd. Het aantal toeristen stijgt met dubbele cijfers. De werkgelegenheid is gestegen en de werkloosheid is gedaald. Voor de bewoners zijn de zorg en de voorzieningen op orde. Er zijn wederom nieuwe fietspaden aangelegd, veel nieuwe woningen gebouwd en samen met Hagenaars zijn fantastische projecten tot stand gekomen.

Den Haag werkt!
Het college heeft aan het begin van deze collegeperiode de ambitie neergezet om in vier jaar voor 10.000 extra banen te zorgen. Dat was hard nodig: het ging slecht met de economie en het aantal bijstandsuitkeringen bleef groeien. Met trots kunnen we melden dat dit in 2017 is gelukt. Het aantal vestigingen en nieuwe bedrijven blijft stijgen. De werkloosheid is gedaald tot 6,4% in 2017 en bij de bijstand is een kantelpunt bereikt. Voor het eerst in jaren is het aantal bijstandsuitkeringen gedaald, wat we deels te danken hebben aan de succesvolle inzet van duizend STiP-banen. We kunnen dus met recht zeggen dat Den Haag werkt!

Dit is niet vanzelf gelukt. In 2014 hebben we bij de start van dit college duidelijke keuzes gemaakt. We hebben ingezet op het versterken van de economische structuur via de clusters vrede en recht, veiligheid, finance en legal, IT/Tech en energie en via verbindingen tussen deze clusters. Er is bijvoorbeeld met The Hague Security Delta ingezet op clusterontwikkeling in de sector veiligheid. Deze sector is in de regio Den Haag de afgelopen jaren gegroeid en inmiddels goed voor 25% van de Nederlandse banen in dit domein. Die groei zet zich naar verwachting de komende jaren verder door. Het aantal internationale organisaties is opnieuw gegroeid naar 465 eind 2017. En met de opening van The Hague Humanity Hub zoeken we nadrukkelijk de verbinding tussen niet-gouvernementele organisaties, bedrijven, startups en kennisinstellingen om zowel de economie als het aantal banen te laten groeien.

Belangrijk is ook dat Den Haag inzet op de groei van het midden- en kleinbedrijf. Zo komen er meer banen op alle niveaus. Door meer toeristen en congresgangers naar Den Haag te trekken, groeit de werkgelegenheid. Ook dat is goed gelukt. Sinds 2014 is het aantal hotelgasten met 25% gegroeid, ruim het dubbele van de ambitie uit het coalitieakkoord. Belangrijk in 2017: de promotie van het Mondriaanjaar. Den Haag kleurde rood, geel en blauw en haalde bijna 300.000 extra bezoekers naar onze stad. De 31.000 congresgangers die vorig jaar Den Haag aandeden, gaven hier meer dan € 45 miljoen uit, een fikse impuls voor onze economie. In korte tijd is dankzij de investeringen van dit college de basis gelegd voor de Haagse Startup Economy, waardoor we nu gezien worden als leidende stad voor impact startups. Met de opening van Apollo 14 in de Binckhorst hebben we de zeer gewilde ruimte voor startups en scale-ups verder kunnen uitbreiden.

De kracht van Hagenaars
Haagse kracht is vier jaar lang het leidende thema geweest van het college. In de besluitvorming is steeds de kracht van de Hagenaars gebruikt, of het nu ging over de jeugdzorg, het aanleggen van een fietspad, de bouw van woningen voor statushouders of de totstandkoming van de wijkuitvoeringsplannen. Met denktanks, klankbordgroepen en informatieavonden zijn de inwoners betrokken bij de plannen.

Dit was afgelopen jaar het meest zichtbaar bij bewonersparticipatie. De gemeente heeft in 2017 aan 1.170 initiatieven van bewoners subsidie gegeven. Een ware parel van Haagse kracht is de inzet van vrijwilligers in Loosduinen in de stichting tot behoud van de historische buitenplaats Ockenburgh. Met de Wijkaanpak nieuwe stijl versterkt de cohesie in de wijk en de werkgelegenheid doordat de krachten worden gebundeld tussen informele netwerken in de wijk, professionals en de gemeente. Zo konden bijzondere projecten als Forsa!, de Schilderswijkmoeders en de Waanzinnige Waldecktuin van de grond komen.

In Den Haag is 38% van de inwoners actief als vrijwilliger: 135.000 mensen. Ze zetten zich in als mantelzorger, als taalmaatje, als ondersteuning bij de jaarwisseling en bij de brandweer. Vrijwilligers zijn overal. Ze vormen de dragende kracht achter vele activiteiten die anders niet van de grond zouden komen. Daarom zijn deze belangrijke inwoners ook in 2017 ondersteund en in het zonnetje gezet op het Haagse Heldengala.

In de Haagse samenleving moet iedereen gelijke kansen krijgen om een bestaan te kunnen opbouwen, ongeacht leeftijd, geaardheid, religie, geslacht of afkomst. Discriminatie in onze stad willen we niet accepteren. Met de nieuwe antidiscriminatievoorziening is er een plek waar mensen melding kunnen maken van discriminatie. Het tegengaan van discriminatie op de arbeidsmarkt is een belangrijk speerpunt. Om er voor te zorgen dat nog meer mensen gaan meedoen in onze stad is een ambitieus programma gestart voor de inburgering van 1.000 Hagenaars.

Welkom in de Haagse buitenruimte
Op straat, in het park of op het strand ontmoeten mensen elkaar. In 2017 is in de Haagse buitenruimte op veel plaatsen gewerkt om de stad nog mooier te maken. Het kerkplein in het centrum is heringericht, de eerste fase van de herinrichting Bezuidenhout-Oost is naar tevredenheid van de bewoners afgerond en de Scheveningse Trappen op de Seinpostduin zijn klaar. In de Binckhorst is hard gewerkt bij de Fokkerhaven, de Poolsterhaven en de Saturnuskade, zodat ook dit gebied meer allure krijgt zonder het industriële karakter te verliezen.

Er is ruim 5.000m² openbare ruimte vergroend en ruim 3.300 m² groen heeft extra kleur en fleur gekregen. Om het aantal bomen op peil te houden, zijn bijna 1.600 bomen geplant, waarmee Den Haag tweehonderd extra straatbomen telt. Mede door al deze maatregelen is Den Haag uitgeroepen tot dé vitale groene stad van Nederland.

Om te kunnen genieten van de buitenruimte moet deze ook schoon en netjes zijn. We hebben dit jaar de 5.500^ste ondergrondse restafvalcontainer geplaatst en een duurzaam afvalbrengstation aan de Uitenhagestraat geopend. De weesfietsenaanpak is uitgebreid van twee naar acht gebieden waardoor ruim zevenhonderd fietsen zonder eigenaar zijn verwijderd uit de buitenruimte. In 2018 worden in de hele stad weesfietsen aangepakt.

Wonen in een duurzaam en bereikbaar Den Haag

Den Haag groeit. Van 509.000 begin 2014 tot naar verwachting meer dan 600.000 in 2040. De behoefte aan woningen, bedrijfsruimtes en voorzieningen blijft daarmee toenemen. Het is dan ook van groot belang dat er genoeg woningen zijn voor al deze mensen. Goed nieuws is het dat er in 2017 2.907 woningen bij zijn gekomen, 4.023 woningen in aanbouw zijn genomen en voor 211.000 m² aan kantoorruimte wordt getransformeerd. Dit laatste is een groei van meer dan 250% ten opzichte van 2016. Hierdoor kunnen we bijna 1.500 woningen extra realiseren.
Maar voor een duurzame toekomst is meer nodig dan de bouw van huizen. Belangrijk is dat de bestaande woningen worden aangepast. Met het programma ‘Hou van je huis’ zijn in 2017 ongeveer 4.200 bewoners aan de slag gegaan met duurzame maatregelen. Met de ondertekening van de Greendeal aardgasvrije wijken is een belangrijke stap gezet in de energietransitie.

Dit college kiest voor een organische aanpak om de stad te ontwikkelen. De bestaande kwaliteiten van Den Haag zijn het uitgangspunt van nieuwe plannen. Daarbij ligt de nadruk op de samenwerking met belangrijke partijen binnen en buiten de stad. Zo zijn de particuliere plannen aan de noordboulevard en de herontwikkeling Vitalizee gestart. Ook hebben we met het Rijk - onder de naam ‘Stad van de Toekomst’ - een toekomstverkenning gedaan naar het Central Innovation District, de economische toplocatie tussen de drie stations in het centrum van Den Haag. In samenwerking met Heijmans en Staedion bouwen we aan 230 woningen langs de Loosduinseweg, waarvan afgelopen jaar de eerste 72 sociale woningen zijn opgeleverd.
Met een bouwgroep is een reserveringsovereenkomst gesloten over de ontwikkeling van de oude HALO locatie, waardoor hier dertig tot vijftig appartementen komen.

Met kleinschalig opdrachtgeverschap heeft het college ruim baan gegeven voor zelfbouw. In 2017 is het plan vastgesteld om op deze manier in de Petroleumhaven te komen tot 275 woningen in twee woontorens en waterkavels, waarbij de eerste 22 kavels reeds in optie zijn genomen. Ook is de verkoop van kavels in de A12 zone in Ypenburg gestart

Meer inwoners en bedrijven betekent ook een andere kijk op mobiliteit. We hebben in 2017 hard gewerkt aan een duurzaam bereikbaar Den Haag, met het stimuleren van fietsgebruik als belangrijke doelstelling. Veel fietsroutes zijn verbeterd, zoals in de Javastraat en de sterfietsroutes door Laak en naar Scheveningen Haven. Er is 5,7 kilometer fietspad geasfalteerd en er zijn opnieuw honderden stallingsplekken voor fietsen bijgekomen. Ook is gestart met de bouw van de fietsenstalling onder het Koningin Julianaplein en bij station Hollands Spoor. De auto’s in Den Haag stimuleren we om over te stappen naar elektrisch. Dit is beter voor het milieu en voor de luchtkwaliteit. Inmiddels hebben we 820 laadpalen in de openbare ruimte en drie snellaadstations. Er werd 211.000 keer een auto opgeladen, ruim een kwart meer dan in 2016.

Zorgen voor elkaar
De gemeente helpt Hagenaars die extra zorg nodig hebben. Het uitgangspunt is: zelfstandig waar het kan en ondersteunen waar het nodig is. Door de decentralisaties vanaf 2015 vanuit het Rijk is dit een van de grootste en belangrijkste taken voor de gemeente geworden. De eerste jaren ging het vooral om het garanderen van zorg voor de mensen die dat nodig hebben. In 2017 startte een volgende fase. Door een meer integraal aanbod, verbeterde toegang en wijkgericht werken kunnen we in Den Haag betere en innovatieve zorg bieden.

In de jeugdhulp gaan de professionals uit van de vraag van ouders en kinderen, waarbij hun eigen kracht en die van hun netwerk centraal staan. Om meer maatwerk en een integrale aanpak voor alle jongeren van 0 tot 18 jaar te bieden, valt de jeugdzorg vanaf 2017 onder gemeentelijke aansturing, gecoördineerd vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin. De gemeente biedt tijdig passende hulp waarmee we willen voorkomen dat jeugdigen op een later moment zwaardere hulp nodig hebben. We zien dat dit werkt: de verschuiving van zwaar naar licht zet zich in 2017 voort.

In 2017 is de Haagse jeugd gefaciliteerd bij hun ontwikkeling tot de volwassenen van morgen, ongeacht waar het wiegje staat. De gemeente wil dat alle jongeren om kunnen gaan met wat op ze afkomt en het maximale uit zichzelf halen. Dit doen we voor, maar vooral ook met de jeugd. In 2017 zijn er weer honderd klussen bijgekomen waarbij jongeren in hun eigen buurt de handen uit de mouwen steken en zo crownies verdienen. Door Haagse jongerenambassadeurs zijn tien adviezen uitgebracht. Vijftien actieve jonge Hagenaars kregen een jeugdlintje voor hun belangeloze inzet voor een ander of voor de stad.

Met het vaststellen van het Deltaplan Armoedebestrijding en schuldhulpverlening zet Den Haag concrete stappen naar een schuldenvrije stad zonder armoede. Waarbij we Hagenaars met een laag inkomen activeren waar het kan en beschermen waar het moet. In de pilot Klantreis staat de klant en zijn verhaal centraal zodat we maatwerk bieden in plaats van een standaard aanbod. Met 97.500 gebruikers van de Ooievaarspas kunnen we vrijwel alle Hagenaars die dat nodig hebben voorzieningen aanbieden. En dat werkt, we zien zowel het gebruik van de pas als het aantal aanbieders van voorzieningen toenemen. Om kinderen niet de dupe te laten worden van de financiële problemen van hun ouders hebben we in 2017 als één van de eerste gemeenten van Nederland het kindpakket uitgebreid, onder andere met een kledingpas en openbaar vervoertegoed.

Ontplooien in Den Haag
Den Haag biedt goed onderwijs met een goed functionerende, veilige en gezonde school en een bekwame, enthousiaste leraar die het verschil maakt. Integraliteit is het uitgangspunt. In integrale kindcentra komen educatie, ontwikkeling, opvang en zorg voor 0 tot 12 jarigen bij elkaar. Er wordt gewerkt met één visie, één team, onder één leiding samen met de ouders. Al op twintig locaties is met dit concept gestart. Belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen is dat ze meedoen. We willen niet dat iemand thuis zit en daarom bemiddelen we deze jongeren actief naar onderwijs of zorg. In 2017 is het gelukt om 87% van de thuiszitters met succes te bemiddelen.

Bij de start van dit college was het doel dat Den Haag over de hele linie een aantrekkelijke studentenstad zou worden, met meer studenten. De opening in 2017 van de Campus Den Haag aan de Wijnhaven was hiervoor een belangrijke impuls. Hier bieden zowel de Universiteit Leiden als Delft University opleidingen aan waardoor het aantal studenten in Den Haag blijft groeien.

Om het ontplooien van leerlingen te stimuleren, is de cultuureducatie het afgelopen jaar uitgebreid naar de eerste twee jaar van het voortgezet onderwijs. Zo kunnen nog meer jongeren al vroeg genieten van de kunst en cultuur in onze stad. Hiermee verbreden we het bereik van cultuur, één van de doelstellingen uit het beleidsplan ‘Ruimte voor de spelende mens’ dat in 2017 is gestart. Ook zijn we gestart met de bouw van het Onderwijs en Cultuur Complex, waar medio 2020 vier instellingen hun thuis gaan krijgen: het Dans en Muziekcentrum, het Nederlands Danstheater, het Residentieorkest en het Koninklijk Conservatorium.

Sport is leerzaam, gezond, leuk en sociaal. Sport bindt en verbindt mensen. Daarom heeft Den Haag zich als doel gesteld dat in 2030 iedere Hagenaar op de een of andere manier sport. We zijn op de goede weg, er is een duidelijke stijging te zien in de sportdeelname naar 67% in 2017. Door op school activiteiten aan te bieden, worden jongeren geïnspireerd tot een leven lang sporten en een gezonde levensstijl. Op meer dan honderd scholen is een sportschoolcoördinator, waardoor meer dan 10.000 jongeren deelnemen aan extra sportactiviteiten.
Brede sportdeelname vraagt ook om de juiste accommodaties. We zijn dan ook trots op de opening van de Sportcampus Zuiderpark waarmee Den Haag er een iconisch gebouw en voorzieningen op hoog niveau bij heeft gekregen. En ook het Topzeilcentrum is geopend in de Scheveningse haven.

Veilig
Het veiligheidsbeleid van Den Haag heeft ervoor gezorgd dat het aantal misdrijven in 2017 opnieuw is gedaald. Daarmee is Den Haag weer een stuk veiliger geworden. Vooral de daling van het aantal woninginbraken is met 27% spectaculair, ook de daling met 24% van het aantal fietsendiefstallen is indrukwekkend. Voor het bestrijden en voorkomen van misdrijven maken we volop gebruik van de Hagenaars. Het aantal burgernetdeelnemers is inmiddels gestegen naar ruim 34.400, waarbij in bijna ieder stadsdeel minstens 5% van de bewoners lid is. De effecten hiervan zijn direct zichtbaar: 10% van de zaken is opgelost mede door een bijdrage van Burgernet.