Hebben we bereikt wat we hebben beoogd?

Samenstelling programma

(obv gerealiseerde lasten inclusief dotaties aan reserves)

€ 58

Samenstelling dekking programma

(obv gerealiseerde baten inclusief onttrekkingen aan de reserves)

€ 58

Toelichting op de samenstelling in 2017

Ruim driekwart van de lasten komt voor rekening van drie activiteiten die direct gericht zijn op de versterking van de Haagse economie: Stedelijke Economie, Internationale Stad en Kenniseconomie en Innovatie. Het aandeel van Kenniseconomie en Innovatie is een stuk kleiner dan afgelopen jaren. Dit komt doordat de afgelopen jaren veel Kansen voor West I-subsidies zijn afgerekend en het nieuwe Kansen voor West-programma niet meer via de gemeentebegroting en-rekening loopt. Andere activiteiten binnen dit programma zijn Zeehavens en Citybranding.

Toelichting op de dekking van het programma in 2017
De activiteiten binnen dit programma zijn hoofdzakelijk gedekt uit algemene middelen of gemeentebrede reserves, zoals het cofinancieringsfonds en de reserve internationaal en werving. Daarnaast zijn reserves benut, waarvan het Fonds Economische Structuurversterking de grootste is. ‘Verkoop goederen’ gaat over de baten die de gemeente heeft ontvangen vanuit de opheffing van de Winkelpanden CV. Bovendien zijn er inkomsten binnengekomen voor de verhuur van vastgoed, zoals van de HSD campus.

Wat is het doel?
Het doel van dit programma is het aantrekken, behouden en faciliteren van bedrijvigheid. Concreet wil
de gemeente de werkgelegenheid in Den Haag voor eind 2018 met 10.000 banen laten groeien. Het Programma Economie en Werk is de gezamenlijke aanpak (zie ook programma 7 Werk, Inkomen en Armoedebeleid) om de Haagse economie te verbreden en meer mensen aan het werk te krijgen om deze ambitie te realiseren. De Agenda Kenniseconomie en de Agenda Stedelijke Economie zijn onderdeel van dit programma.
Maatregelen:

  • Het vergroten van de omzet- en groeimogelijkheden voor het Haagse midden- en kleinbedrijf.
  • Een internationaal concurrerende, innovatieve kenniseconomie.

Welke resultaten zijn in 2017 behaald?

  • In 2017 is The Hague Humanity Hub opgericht. Doel: zorgen voor innovatie op het gebied van vrede en recht.
  • Het veiligheidscluster is opnieuw gegroeid. In de regio Den Haag zijn de deelsectoren waar HSD zich op richt inmiddels goed voor 25% van de landelijke werkgelegenheid, ca. 10% van het aantal vestigingen in Nederland en 32% van de totale landelijke omzet op het gebied van veiligheid.
  • In 2017 heeft de The Hague Business Agency (THBA, voorheen West Holland Foreign Investment Agency) 43 bedrijven en organisaties naar Den Haag begeleid, waarvan zes in samenwerking met Innovation Quarter. Deze projecten hebben een verwacht totaal van 657 arbeidsplaatsen na drie jaar met een totaal van € 36,9 mln. aan investeringen.
  • In 2017 heeft Innovation Quarter achttien bedrijven met een vestiging naar Den Haag begeleid, waarvan zes samen met THBA, met een verwacht aantal arbeidsplaatsen van 277 in drie jaar en een investeringsvermogen van € 31,9 mln.
  • In 2017 is Den Haag het Europese project Revolving Investment in Cities of Europe gestart, om de doorontwikkeling van het gebruik van revolverende fondsen met Europese middelen te stimuleren. Den Haag doet dit als coördinator, in samenwerking met Londen, Milaan, Manchester en de Europese Investeringsbank.
  • Met de komst van nieuwe studierichtingen in Den Haag van de Universiteit Leiden en Delft University, heeft de stad een grote stap gemaakt op het gebied van clusterspecifieke opleidingen. De doelstelling van 4.500 leerlingen in 2020 is al in 2017 behaald.
  • In 2017 zijn in Den Haag 149 meerdaagse internationale congressen gehouden, tegenover 135 congressen in 2016. Daarmee is het aantal congressen in 2017 met 10% gestegen t.o.v. 2016, terwijl in 2016 de ambitie uit het coalitieakkoord om 50% meer meerdaagse internationale congressen te hebben dan in 2014 al was gerealiseerd. De stijgende trend van het aantal congressen in Den Haag zet zich dus voort.
  • De doelstelling van The Hague Convention Bureau om in 2017 56 congressen te acquireren is niet gehaald, maar de 46 definitieve congresboekingen die zijn binnengehaald leveren wel een verwachte bestedingsimpuls op van meer dan € 43 mln. Dit komt doordat de focus meer heeft gelegen op het binnenhalen van grote associatie congressen.
  • 2017 laat zien dat een solide basis is gelegd met het maatschappelijke innovatie voor een betere wereld (doing business & doing good). Zo was er een succesvolle tweede editie van Impact Startup Fest en de realisatie van Apollo 14 in de Binckhaven.
  • In 2017 is een grote stap gezet in het versterken van het toeristische aanbod met de aanstaande komst van het Legoland Discovery Centre en de uitbreiding van Madurodam. Ook een groot succes: de openstelling van de Haagse Toren en de grootschalige internationale imagocampagne.
  • Het Mondriaanjaar trok landelijk 600.000 toeristen en dagjesmensen, waarvan bijna de helft (295.000) speciaal voor Mondriaan Den Haag bezochten. Van de € 110 mln. die landelijk doorbezoekers is besteed, besteedden zij € 61,6 mln. in onze stad.

Met de nieuwe horecavisie biedt de gemeente meer ruimte aan een bruisende stad en aan ondernemerschap. Dit zien we meteen al terug in de komst van hippe horecaconcepten die reuring geven in de stad.

Toelichting op het financiële resultaat inclusief afwijkingen

Uitkomst 2017

Actuele begroting 2017

Resultaat 2017

Ontwerp begroting 2017

Uitkomst 2016

Lasten

51.022

55.790

4.768

V

56.550

88.678

Baten

7.167

5.432

1.735

V

6.199

23.058

Saldo exclusief reserves

43.855

N

50.358

N

6.504

V

50.351

N

65.620

N

Dotaties aan reserves

6.224

6.224

-

-

6.224

-

Onttrekkingen aan reserves

8.332

11.265

2.932

N

11.265

25.307

Saldo inclusief reserves

41.746

N

45.317

N

3.571

V

45.310

N

40.313

N

Voordeel
Het programma sluit af met een resultaat van € 3,6 mln. voordelig ten opzichte van de begroting. De drie belangrijkste resultaten zijn:

  1. € 1,4 mln. voordeel op de vestigingskosten van nieuwe organisaties in Den Haag. Hiervoor is de gemeentebrede reserve internationaal en werving beschikbaar, waaruit in 2017 minder is besteed dan beschikbaar was gesteld. De betaling aan organisaties vindt pas plaats als aan de voorwaarden is voldaan (Internationale Stad).
  2. € 1,1 mln. voordeel op Feest aan Zee. In 2017 zijn minder voorbereidingskosten gemaakt dan begroot, maar wel volledig verplicht (Stedelijke Economie).
  3. € 1,0 mln. voordeel op het Student Centre. De gemeente heeft de Universiteit Leiden een subsidie verleend voor de realisatie van het Student Centre in Orion aan de Turfmarkt in Den Haag. Vanwege de late oplevering van het pand vindt de realisatie grotendeels in 2018 plaats (Kenniseconomie).

Het voordeel op de vestigingskosten (1) vloeit terug naar de gemeentebrede reserve internationaal en werving op programma 17 Overige beleidsvoornemens. Voor de gemeente als geheel is dit deel van het resultaat dus neutraal. Na de verrekeningen met gemeentebrede reserves resteert een voordeel van € 2,1 mln. op dit programma. Voor punt 2 en 3 worden voorstellen voorbereid voor de besluitvorming over de inzet van de programmareserve in 2018.

Volume
Vergeleken met 2016 is het volume van dit programma een stuk lager. Dit heeft vooral te maken met het feit dat in 2016 de laatste Kansen voor West I-subsidies zijn afgerekend. Het nieuwe Kansen voor West-programma loopt niet meer financieel via de gemeente. De dotaties aan reserves zijn in 2017 juist hoger. € 2,1 mln. dotatie aan de reserve Stedelijke Ontwikkeling heeft betrekking op de liquidatie van de verbonden partij Winkelpanden CV. Verder is in 2017 € 4,1 mln. gedoteerd aan de nieuwe reserve toegekende gemeentelijke revolverende investeringsmiddelen. Deze gemeentelijke middelen zijn via stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag gestort in het Energiefonds Den Haag en het Fonds Ruimte en Economie Den Haag. Pas als de middelen aan een project ter beschikking zijn gesteld, worden de lasten in de gemeentlijke jaarrekening verantwoord.

Toelichting op de ontwikkeling relevante balansposten in 2017
De uitputting van de reserves is lager dan begroot. Uit de reserve World Forum Convention Center is € 1,8 mln. minder onttrokken. Hoewel het grootste gedeelte van de verbouwing in 2017 is afgerond, vinden in 2018 de afrondende werkzaamheden plaats en de financiële afsluiting. De uitputting van het Fonds Economische Structuurversterking is € 1 mln. lager dan begroot, voornamelijk door de vertraging van het Hearing Centre. Er is geprobeerd om geplande projecten voor 2018 naar voren te halen om onderbesteding te voorkomen, maar dit is niet gelukt omdat ze veelal fysiek van aard zijn en de voorbereidingstijd niet in te korten is. De investeringen in de zeehaven en in een dienstvaartuig zijn uitgevoerd zoals gepland. Zie verder de programmatoelichting.

Begroting 2017

Realisatie 2017

Beginsaldo

Mutaties

Eindsaldo

Mutaties

Eindsaldo

(incl.res.best.)

Reserves

23.082

-5.041

18.041

-2.108

20.974

Voorzieningen

9

-9

-

-9

-

Investeringen (bruto)

1.131

1.169