Post onvoorzien
Gemeenten zijn verplicht om in de begroting een post onvoorziene uitgaven op te nemen. Bij onvoorzien gaat het om onverwachte uitgaven of tegenvallers in het betreffende begrotingsjaar. Dat zorgt voor flexibiliteit. De post onvoorzien is niet aangesproken in 2017.

Trend en overig onverdeeld
Op het programma overige beleidsvoornemens verantwoorden we de gemeentebrede reserves. Het gaat hierbij om de reserves Grote Projecten, Co-financiering, Internationaal & Werving, Statushouders en allocatie incidentele middelen.

Reserve Grote projecten
Den Haag heeft een reserve grote projecten voor omvangrijke investeringen die een langere tijd beslaan. De onderstaande tabel maakt inzichtelijk hoeveel middelen voor welk groot project in 2017 uit de Reserve Grote Projecten zijn besteed.

In 2017 is € 10,5 mln. toegevoegd voor het Spuikwartier (onderdeel van het oorspronkelijke budget van € 177,4 mln.), € 6,0 mln voor Stad in transitie en € 1,2 mln. voor de indexering Rotterdamsebaan. Uit de reserve is € 48,4 mln. onttrokken, waarvan 48,3 mln. is overgeheveld naar de reserve activafinanciering voor dekking kapitaallasten maatschappelijk nut investeringen in Rotterdamsebaan en Scheveningen Haven.

Reserve co-financiering
Het Cofinancieringsfonds wordt ingezet om externe financiering voor projecten te verwerven en te stimuleren, zoals subsidies van het Rijk en (Europese) fondsen. Naast de bijdragen uit subsidies en het Cofinancieringsfonds, dragen ook de gemeentelijke diensten en private partijen bij. Daarmee wordt het bedrag aan externe financiering ruim verdrievoudigd. Het Cofinancieringsfonds is hiermee een belangrijk financieel vliegwiel voor investeringen in de stad. Om de komende jaren te kunnen inspelen op ingediende aanvragen en om goed en snel gebruik te kunnen maken van subsidiemogelijkheden is het fonds in 2017 met € 3 mln. aangevuld. Ook is er voor € 2,3 mln. bijgedragen aan projecten. Het gaat met name om projecten op het gebied van duurzaamheid/energie, toeleiding van kwetsbare groepen naar de arbeidsmarkt en de integratie van statushouders. Deze projecten zijn mede gefinancierd uit de regelingen EFRO/Kansen voor west, ESF/sociale Innovatie en het Asiel-, migratie- en integratiefonds. In deze reserve zit nog voor € 2,8 mln. aan bestaande projecten die al bestuurlijk beklemd zijn. Dat zijn onder andere bijdragen voor projecten die tevens (Europese) subsidie ontvangen en nog in uitvoering zijn. De onttrekking uit de reserve vindt plaats als een project is afgerond.

Reserve internationaal & werving
Voor het aantrekken van (internationale) instellingen en bedrijven heeft de gemeente de reserve internationaal & werving. In 2017 is € 3,0 mln. aan deze reserve toegevoegd voor toekomstige werving en is €1,8 mln. onttrokken voor diverse internationale projecten en wervingen. De bestedingen zijn verantwoord in programma 11, Economie, internationale Stad en binnenstad. Het saldo van de reserve is eind 2017 € 4,2 mln.

Reserve Statushouders
De gemeente heeft een reserve gevormd voor de kosten van begeleiding en ondersteuning van statushouders. In 2017 is aan deze reserve € 4,75 mln. toegevoegd voor het cohort 2017/2018 en is € 6,8 mln. onttrokken voor de kosten op de programma’s College & bestuur, Dienstverlening, Onderwijs en Werk, inkomen en armoedebeleid en Jeugd. Op de betreffende programma’s vindt een inhoudelijke toelichting plaats. Het saldo van de reserve eind 2017 is € 5,9 mln.

Reserves allocatie incidentele middelen (nieuw beleid)
Ieder jaar zijn er bij de begrotingsvoorbereiding incidentele middelen beschikbaar door bijvoorbeeld jaarrekeningresultaten en de stofkamoperatie op reserves. Deze middelen worden in de begroting ingezet voor nieuwe meerjarige doelen. Om de incidentele middelen over meerdere jaren uit te kunnen geven worden ze gedoteerd aan de reserve en in de volgende jaren hier weer aan onttrokken. Ook voor het begrotingsjaar 2018 – 2021 is een reserve allocatie middelen (nieuw beleid) gevormd. De mutaties in de reserves allocatie incidentele middelen worden door de raad vastgesteld bij de betreffende meerjarenbegroting.

In de gemeenteraadsvergadering van 29 juni 2017 is bij de bespreking van de Programmarekening 2016 een motie bestemmingsreserve allocatie incidentele middelen aangenomen. Met de raadsmededeling BSD/2017.678 is voorgesteld om de motie langs de volgende twee sporen aan te pakken:
In het halfjaarbericht en de programmarekening wordt meer inzicht geboden in de reserve allocatie incidentele middelen;
In het vervolgonderzoek bestemmingsreserves wordt de reserve allocatie incidentele middelen betrokken.

Het vervolgonderzoek is op dit moment nog bezig. Over de uitkomsten van het vervolgonderzoek wordt de raad apart geïnformeerd.

Verloop reserves allocatie incidentele middelen:
In onderstaande tabel is het verloop van de reserves 2014 tot en met 2018 weergegeven. De bedragen zijn conform besluitvorming volledig opgenomen in de meerjarenbegroting.

Jaarlijks wordt bij de begroting een reserve allocatie incidentele middelen gevormd voor de dan voorliggende meerjarenbegroting. Aan deze reserve worden conform het financieel kader bij die meerjarenbegroting de beschikbare incidentele middelen toegevoegd. Vanuit deze reserve worden de beschikbare middelen aan het begrotingsjaar toegevoegd waarin de uitvoering corresponderende beleidsmaatregelen is voorzien. De reserves hebben een looptijd tot en met het laatste begrotingsjaar waarop de betreffende meerjarenbegroting betrekking heeft. De inhoudelijke toelichting op de beleidsmaatregelen vindt u in de meerjarenbegroting van het jaar waarin de reserve is gevormd.

In 2014 is het coalitieakkoord Vertrouwen op Haagse Kracht afgesloten. Om de ambities uit dit coalitieakkoord te realiseren, is er voor de periode 2015-2018 incidenteel € 245 mln. en structureel oplopend naar € 67 mln. beschikbaar gesteld. De beschikbare middelen voor het uitvoeren van het coalitieakkoord waren niet allemaal op dag één beschikbaar, maar zijn voor een deel in de loop van de coalitieperiode voorzien. Daarom zien we in 2017 en 2018 nog omvangrijke dotaties aan deze reserve, afkomstig uit het financieel kader bij het coalitieakkoord. In het coalitieakkoord zijn de onderliggende beleidsmaatregelen toegelicht. In de programmabegroting 2015-2018 zijn deze middelen uit het coalitieakkoord conform de verwachte beschikbaarheid van de middelen en de verwachte uitvoering van de beleidsmaatregelen opgenomen.

Reserve allocatie incidentele middelen ( nieuw beleid) 2018 – 2021
In het halfjaarbericht 2017 is een gedetailleerde toelichting opgenomen. Ter illustratie van het bovenstaande wordt hierna de opbouw van de in 2017 gevormde reserve allocatie incidentele middelen toegelicht. De meerjarige dotaties en onttrekking aan de reserve zijn als volgt:

De dotaties en onttrekkingen aan de reserve zijn een uitkomst van het budgettair kader van de begroting 2018-2021. In onderstaande tabellen is een specificatie van de dotatie en onttrekking weergegeven. In de Programmabegroting 2018-2021staat in hoofdstuk 1.2 een gedetailleerde toelichting van het budgettair kader.
bedragen x € 1000,-)

bedragen x € 1000,-)

Herfaseringen
Bij het plannen en realiseren van de projecten is de gemeente afhankelijk van diverse factoren. In de begroting 2018 zijn de volgende middelen uit 2017 doorgeschoven naar een ander jaar (geherfaseerd).

(bedragen x € 1000,-)

Toelichting financieel resultaat post onvoorzien € 0,8 mln. V I
Gemeenten zijn verplicht om in de begroting een post voor onvoorziene uitgaven op te nemen. Bij onvoorzien gaat het om onverwachte uitgaven of tegenvallers in het betreffende begrotingsjaar. Dat zorgt voor flexibiliteit. De post onvoorzien is niet aangesproken in 2017.
Dit voordeel is reeds gemeld in het halfjaarbericht.

Toelichting financieel resultaat Trend en overig onverdeeld € 8,1 mln. N I
In de begroting 2017 zijn bedragen onttrokken uit de gemeentebrede projectreserves en overgeheveld naar de programma’s waar deze projecten onder vallen. In 2017 komen de werkelijke kosten € 6,1 mln. lager uit. Uit de reserve uitlichting vastgoed grondexploitaties is € 2,2 mln. minder onttrokken omdat de betreffende projecten niet in 2017 zijn opgeleverd. Dat leidt tot een lagere onttrekking uit deze reserve in de programmarekening. In dit programma geven deze lagere onttrekkingen een nadeel, maar in andere programma’s komen de voordelen terug. Per saldo is het resultaat voor de gemeente neutraal. Tot slot is er nog een klein voordeel van € 0,2 mln.