Grip op grote projecten

Grip op grote projecten

Een aantal tabellen en overzichten is wazig of niet leesbaar, dat komt door de opmaak van deze specifieke onderdelen. Aangezien deze rapportage ook onder "RIS299508 bijlage 9" is te bekijken via https://denhaag.raadsinformatie.nl/ wordt het niet aangepast in deze digitale versie.

Toelichting

De rapportage ‘Grip op grote projecten’ heeft tot doel om de gemeenteraad een overzichtelijk beeld te geven van besluitvorming en de belangrijkste maatschappelijke, programmatische en financiële aspecten inclusief risico’s van grote projecten.

De rapportages worden ten minste twee keer per jaar opgesteld: als bijlage bij de Programmarekening (openbaar deel) en bij het Halfjaarbericht (openbaar en geheim deel). Het openbare deel van de GRIP-rapportage is in dit boekwerk opgenomen.

De raad heeft de volgende projecten als groot project benoemd:

  • Den Haag Nieuw Centraal (grondexploitatie en investeringsproject fietsenkelder)
  • Laakhaven West  
  • Laakhaven Petroleumhaven
  • GO Spuikwartier (investeringsproject OCC, investeringsproject detailhandel/horeca en grondexploitatie)
  • Scheveningen Haven
  • A-12 Zone
  • GO Leyweg-Escamplaan (Haga)
  • GEM Vroondaal (Verbonden partij en grondbank)
  • Rotterdamsebaan

Inhoudelijke toelichting

Onderliggende rapportages geven informatie weer per 1 januari 2018, of anders waar aangegeven. De stoplichten geven met name aan op welk vlak wijzigingen zijn doorgevoerd of worden verwacht ten opzichte van de vorige Grip rapportage (1-6-2017). Ze betekenen het volgende:

  • Groen = geen wijziging of gerealiseerde wijziging binnen de plankaders.
  • Oranje = (nieuwe) aankondiging van een aanstaande wijziging die valt buiten de plankaders of opmerkingen over gerealiseerde wijziging welke vooraf was aangekondigd.
  • Rood = gerealiseerde wijziging buiten de plankaders welke niet van te voren was aangekondigd.

Den Haag Nieuw Centraal  (grondexploitatie)

Algemeen Financieel

Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2001 – 2021
Projectnaam: Den Haag Nieuw Centraal Omzet: € 251,8 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 89 %
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 4,95 mln. NEG
Portefeuillehouder: Revis Risicoprofiel: € 0,43 mln. NEG

Samenvatting

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Groen

  1. Risico’s

Oranje

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

De grondexploitatie CE-53 Den Haag Nieuw Centraal betreft de (her)ontwikkeling van Den Haag Nieuw Centraal exclusief de OV-Terminal, te weten de deelgebieden Koningin Julianaplein, Babylon, het Anna van Buerenplein –en straat en het gedeelte aan de Rijnstraat direct aangrenzend aan het centraal station. Bij de start van het plan CE-53 Den Haag Nieuw Centraal voldeed het Centraal Station niet meer aan de eisen van een volwaardig vervoersknooppunt en werd besloten het station ingrijpend te verbouwen. De belangrijkste reden daarvoor was dat het aantal gebruikers van het station in de periode 2000 -2020 naar verwachting zou verdubbelen. De centrale hal van het Centraal Station is inmiddels gereed: ruimer, lichter en overzichtelijker, met een duidelijk herkenbare plek voor alle vervoersvormen. De vele voorzieningen zoals winkels, horeca en andere functies waren reeds in de loop van 2015 geopend. Het nieuwe station voor de metrolijn naar Rotterdam is in de zomer van 2016 in gebruik genomen.
De verbouwing van het Centraal Station (OV-terminal) en de aanlanding van de HSE zijn overigens geen onderdeel van de grondexploitatie.
Het Anna van Buerenplein maakt onderdeel uit van de Haagse Loper. Na het gereedkomen van New Babylon en het gebouw voor de Leidse Universiteit is het plein ingericht; het resterende deel voor de ingang van het Nationaal Archief volgt in 2017.
In 2014 heeft een heroriëntatie op de ontwikkeling van het Koningin Julianaplein plaatsgevonden. Eind 2014 heeft het college de nieuwe uitgangspunten bekend gemaakt aan de raad (Uitgangspunten plankaderwijziging grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal, 18 december 2014, RIS 279743). Deze uitgangspunten vormden de basis voor een herziening van de grondexploitatie in 2015. Met de commissiebrief van 5 november 2015, DSO/2015.900 – RIS 288051 (Koningin Julianaplein, programma van eisen herziening grondexploitatie) is de raad over de laatste ontwikkelingen geïnformeerd. In de eerste helft van 2016 hebben zowel de tender voor de bovenbouw als de aanbesteding van de fietsenstalling plaatsgevonden. Eind mei 2016 is de winnaar voor de bovenbouw bekend geworden. Het winnende ontwerp bestaat uit twee woontorens met circa 350 woningen, waaronder 50 sociale huurwoningen. Het commerciële programma voorziet in circa 2.000 m2 horeca en detailhandel, en 2.200 m2 vergaderfaciliteiten. Het programma en de opbrengsten van de winnaar van de tender worden verwerkt bij de herziening van de grondexploitatie.
De gunning van de fietsenstalling heeft in juli 2016 plaatsgevonden; de aannemer is eind 2016 gestart met de bouw van de stalling. De totale capaciteit van de ondergrondse fietsenstalling bedraagt 8.500 plekken.
Het huidige busplatform krijgt een nieuwe indeling die beter aansluit bij de nieuwe stationshal en de HSE. Ook wordt de overkapping vernieuwd. De verbouwing is in september 2017 gestart. Eind 2018 worden de werkzaamheden afgerond.

Leidraad Stadsentree Den Haag Centraal

De integrale leidraad Stadsentree Den Haag CS is in het tweede kwartaal vastgesteld door het college en besproken in de raad. Deze leidraad geeft een stevige basis om de huidige en toekomstige plannen in dit gebied integraal te benaderen. Met Staatsbosbeheer is er een intentieovereenkomst afgesloten waarin de gezamenlijke ambitie wordt onderstreept om dit gebied nu aan te gaan pakken.
Voor het deelproject Koekamp is een voorlopig ontwerp opgesteld, welke in december 2017 door het college is goedgekeurd. Begin 2018 vindt de raadsbehandeling plaats. Na positieve besluitvorming zal in 2018 met de uitvoering gestart worden.
De inrichting van het Koningin Julianaplein is onderdeel van de grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal. De overige onderdelen van de Leidraad (Koekamp, Malieveld) zijn apart gefinancierd via het programma stadsentrees.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

Het project is onderdeel van programma 15 Stadsontwikkeling. Doelstelling van het programma is het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag.
Met de herstructurering van het gebied ontstaat het belangrijkste geïntegreerde vervoersknooppunt van Den Haag waar tram, trein, metro (HSE) en bus/streekbus samen komen in één gebouw. Daar omheen bevindt zich een concentratie van hoogstedelijke functies: detailhandel in New Babylon, studeren bij de Leidse Universiteit, hotel/horeca, wonen in de torens van New Babylon, op het Anna van Buerenplein (studentenwoningen) en in de toekomst op het Koningin Julianaplein, en vooral ook werken. Cruciaal zijn de toegangsroutes die van alle kanten naar en door het station leiden: de Haagse Loper vanaf de Turfmarkt naar de Theresiastraat/Beatrixkwartier en de relatie vanaf het Koningin Julianaplein met de Koekamp en de Herengracht. Het gebied krijgt de allure die als entree van de regeringsstad Den Haag en de internationale stad van Vrede en Recht past.

Relatie met doelen in beleidskaders

Het Masterplan Den Haag Nieuw Centraal uit 2003 geeft de kaders aan van de herinrichting van het gebied met het vernieuwde Centraal Station als middelpunt. Sloop van verouderde gebouwen, zoals de bovengrondse parkeergarage achter het station, en ruimte voor nieuwbouw van een groot aantal functies maken onderdeel uit van de kaders. Het gebied is sinds het Bestuursakkoord 2014 – 2018 onderdeel van het beleid rond de zogenaamde stadsentrees. In het kader van het beleid rond fietsparkeren wordt momenteel de ondergrondse fietsenstalling aan het Koningin Julianaplein voor ca. 8.500 plaatsen (incl. de reeds bestaande fietsenkelder onder Stichthage) gerealiseerd.

Relatie met doelen in projectkaders

De projectkaders zijn in de loop der jaren regelmatig aangepast. Uiteindelijk heeft dat ertoe geleid dat op het Anna van Buerenplein de huisvesting voor de Leidse Universiteit (incl. 400 studentenwoningen) is gerealiseerd en dat het oorspronkelijke ontwerp voor het zgn. M-gebouw op het Koningin Julianaplein in 2010 (ca. 70.000 m2) is afgeblazen.
Vanaf 2015 heeft nieuwe planvorming voor het Koningin Julianaplein plaatsgevonden, hetgeen geresulteerd heeft in een nieuw ontwerp voor de fietsenstalling en een nieuw ontwerp voor de bovengrondse bebouwing op het plein. Na gereedkomen van de fietsenstalling en de bebouwing daarop, wordt het dan ontstane plein heringericht zodat het de uitstraling krijgt die hoort bij de stadsentree die het station voor Den Haag is: een publieksruimte die uitnodigt tot een aangenaam verblijf en de herkenbare start is van looproutes richting Koekamp en Herengracht.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

De grondexploitatie bestaat uit vier deelplannen:

Bovenbouw Koningin Julianaplein

Voor de bebouwing op het plein is gekozen, gelet op de hoeveelheid leegstaande kantoren in Den Haag, om niet langer grootschalige kantoorfunctie toe te staan Het programma voor het gebouw bestaat zodoende voornamelijk uit wonen. Wel is naast woningbouw rekening gehouden met 2000m2 horeca en detailhandel en 2200 m2 vergaderfaciliteiten.
Bij de uitwerking van bovengrondse bebouwing is maximaal gebruik gemaakt van de expertise en creativiteit van marktpartijen, door een tender uit te schrijven op basis van het door de gemeente opgestelde Programma van Eisen. Het winnende ontwerp voorziet in 2 woontorens van circa 90 meter hoog, die door laagbouw verbonden worden. Het woningtype bestaat uit voornamelijk kleinere appartementen, die gericht zijn op starters en (jongere) expats. Het woonconcept biedt ook diverse collectieve voorzieningen. Tevens worden er 51 sociale huurwoningen gerealiseerd.
Er wordt geen autogarage gerealiseerd ten behoeve van de gebruikers en bewoners. Het Koningin Julianaplein is de beste door het openbaar vervoer ontsloten plek van de stad. De bouw van een ondergrondse garage zou tot onacceptabele vertraging bij de bouw van de fietsenstalling leiden. Daarnaast is er in de omgeving voldoende parkeerruimte beschikbaar bij diverse (openbare) garages. De doelgroep waar de ontwikkelaar zich op richt is ook niet afhankelijk van autogebruik, waardoor een eigen parkeervoorziening niet nodig is. Uitgangspunt is dat de nieuwbouw kan starten ná gereedkomen van de fietsenstalling.

New Babylon

New Babylon is gemoderniseerd en uitgebreid met 375 appartementen. Het project is inmiddels geheel opgeleverd. De huidige eigenaar Icon Lightyear is in de tweede helft van 2017 gestart met een herbrancheering van het commerciële programma welke beter past bij het gebied. Dit proces wordt in de eerste helft van 2018 afgerond.

Anna van Buerenplein

De parkeergarage onder het Anna van Buerenplein en het gebouw van Leiden University College The Hague aan het Anna van Buerenplein zijn gerealiseerd.

Openbare Ruimte

De openbare ruimte aan het Anna van Buerenplein is geheel gerealiseerd; de herinrichting van de Anna van Buerenstraat zal na de verbouwing van het busplatform plaatsvinden.
Ten behoeve van de bouw van de ondergrondse fietsenstalling zijn de fietsrekken van het Koningin Julianaplein verwijderd en keren niet meer op het maaiveld terug. Om het maaiveld vrij van fietsen te houden wordt er momenteel gebouwd aan de nieuwe fietsenkelder onder het Koningin Julianaplein. Door de bebouwing op het plein krijgt het plein een meer besloten karakter dan het geval was. De nieuwbouw op het plein wordt zó gepositioneerd dat een publieke ruimte ontstaat die na definitieve- herinrichting past bij de functie die het gebied heeft als belangrijke entree van de stad. Van belang is dat het plein een onderdeel wordt van de publieke routes richting Koekamp, Malieveld en Korte Voorhout en richting Binnenhof via de Herengracht. Op het plein is ruimte voor het monument voor Koningin Juliana. De zebraklok vindt hier ook een plek. De herinrichting van het plein zal na oplevering van de bovenbouw op het plein plaatsvinden; naar verwachting in 2020. Het programma van de huidige grondexploitatie is in onderstaande tabellen weergegeven.

Wijzigingen

Niet van toepassing

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Groen

Saldo

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Nominale waarde

€ 3,15 mln. NEG

€ 4,20 mln. NEG

€ 0,97 mln. NEG

Contante waarde

€ 3,58 mln. NEG

€ 4,57 mln. NEG

€ 0,99 mln. NEG

Eindwaarde

€ 3,95 mln. NEG

€ 4,95 mln. NEG

€ 1,00 mln. NEG

Het saldo van de grondexploitatie is per 1-1-2018 € 4,57 mln. negatief op contante waarde. Dit saldo is gedekt door de Voorziening Negatieve Plannen.

Wijzigingen

In de grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal zijn een aantal negatieve effecten opgetreden. Dit zijn extra apparaatslasten, faseringseffecten, administratieve correctie en juridische kosten. Hieronder volgt een uiteenzetting van de oorzaken:
De apparaatslasten zijn met € 0,27mln. toegenomen. Deze verslechtering is veroorzaakt doordat er in 2017 meer uren zijn geschreven dan vooraf was verwacht. Dit zijn zowel de interne uren van de diverse vak afdelingen als de inhuur van personeel op het project. De volgende oorzaken liggen hierbij ten grondslag; Opstart van diverse projecten in de omgeving waarmee afstemming dient plaats te vinden, de communicatie richting te stakeholders en langere onderhandelingen dan verwacht met de ontwikkelaar van het gebouw op het Koningin Julianaplein. Voor deze onderhandeling zijn tevens de extra juridische kosten gemaakt.
De verslechtering van het faseringseffect komt doordat de financiële afhandeling voor de uitgifte van het Koningin Julianaplein in 2019 plaatsvindt. Dit heeft een negatief effect van € 0,29 mln. Verder is er een administratieve wijziging geweest door de gewijzigde BBV-regelgeving met betrekking tot de apparaatslasten. Deze verslechtering is ontstaan door de nasleep van de ontrafeling van de fietsenkelder, waarbij op dit moment de projectadministratie weer aansluit op het MVA project Fietsenkelder. Dit levert een verslechtering op van € 0,35 mln.

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Oranje

De risico’s op de grondexploitatie worden gedekt door de Reserve Grondbedrijf.

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Risicoprofiel

€ 0,66 mln. POS

€ 0,58 mln. POS

€ 0,08 mln.

Bandbreedte saldo (eindwaarde)

Best case saldo

€ 0,62 mln. NEG

€ 3,66 mln. NEG

€ 3,04 mln. NEG

MPG scenario

€ 3,29 mln. NEG

€ 5,72 mln. NEG

€ 2,43 mln. NEG

Worst case saldo

€ 5,61 mln. NEG

€ 7,01 mln. NEG

€ 1,40 mln. NEG

Het risicoprofiel van de grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal is per 1-1-2018 bepaald op € 0,58 mln. positief. De bandbreedte van het saldo ligt tussen de € 3,66 mln. negatief en € 7,01 mln. negatief op eindwaarde per 31-12-2021.

Wijzigingen

Risico opnemen voor bouwrijp maken. In de zone tussen de fietsenkelder en Stichthage liggen nog twee rioleringen. Deze moeten verplaatst worden. Kosten hiervoor zouden in principe gedragen moeten worden door NS, maar dat is nog een discussiepunt. Kosten liggen tussen de € 200.000 en € 350.000. Kans dat kosten niet verhaald kunnen wordt geschat op 50 %.
De kans op hogere grondopbrengsten op het Koningin Julianaplein is komen te vervallen. Dit komt doordat discussiepunten zijn met de ontwikkelaar en met de aannemer van de fietsenkelder. Hierdoor is het onzeker of het bedrag voor de gronduitgifte voor het Koningin Julianaplein gehaald zal worden.
Het risico op vertraging van een jaar op de grondopbrengsten op het Koningin Julianaplein is opgetreden. De verwachting is dat mogelijk de grond nog wel in 2018 uitgegeven zal worden, maar dat de administratieve afhandeling in 2019 zal plaatsvinden. Hiermee vervalt ook het risico op vertraging van grondopbrengsten op het Koningin Julianaplein.

  1. Schema Proces en informative

Groen

Op 15-11-2011 is de herziene grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal (CE-53) door het college vastgesteld. Dit is een herziening van de in juni 2004, door het college vastgestelde grondexploitatie voor Den Haag Nieuw Centraal (CE-53). In 2011heeft een partiële herziening van het bestemmingsplan plaatsgevonden (RIS181048) mede om de volgende redenen:

  • de overbouwing van de locatie busplatform (70.800 m2 bvo) verviel;
  • de locatie Anna van Buerenplein is gewijzigd van kantoor, museum en dure woningen naar studentenwoningen en de Universiteit Leiden University College The Hague;
  • de uitgangspunten van de locatie Koningin Julianaplein zijn gewijzigd na het niet doorgaan van de overeenkomst met ontwikkelaar Eurocommerce.

De grondexploitatie is in 2015 opnieuw herzien vanwege nieuwe uitgangspunten voor het Koningin Julianaplein (“Uitgangspunten plankaderwijziging grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal”, 18 december 2014, RIS 279743). De raad is hierover geïnformeerd via het herziene projectdocument 2015.
Het is de verwachting dat de werkzaamheden voor de bovenbouw eind 2019 of begin 2020 afgerond zullen worden. De herinrichting van de openbare ruimte op het Koningin Julianaplein zal hierdoor vanaf 2020 plaatsvinden.

Wijzigingen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omzet*

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Totaal kosten

€ 126,9 mln.

€ 127,8 mln.

€ 0,9

Totaal opbrengsten

€ 123,8 mln.

€ 123,8 mln.

€ 0,0

Totaal omzet

250,8 mln.

251,8 mln.

0,9

Planrealisatie

89,1 %

89,1%

*exclusief nog te realiseren rente en indexering

Van de totale kosten is 93,3% gerealiseerd. Van de totale opbrengsten is 84,7% gerealiseerd. De totale realisatie ligt daarmee op 89,0 %. Er worden nog ca. € 8,6 mln. aan kosten en € 19,0 mln. aan opbrengsten verwacht voor een periode tot en met 2021.
In oktober 2016 is gestart met de bouw van de fietsenstalling onder het Koningin Julianaplein. Deze stalling krijgt ca. 8.500 plekken. Oplevering vindt plaats in 2018. Aansluitend daarop zal begonnen worden met de bebouwing bovengronds óp de stalling. In het kader van de stadsentrees zal het Koningin Julianaplein na realisering van de stalling en de bebouwing opnieuw worden ingericht, waarbij met name de relatie tussen het plein de Koekamp, de binnenstad en het Malieveld van belang is. De belangrijkste nog te verwachten kostenpost is de aanleg van deze openbare ruimte rondom het Koningin Julianaplein.
De belangrijkste nog te realiseren opbrengstenposten zijn de grondopbrengsten bij de uitgifte van het Koningin Julianaplein aan de ontwikkelaar (2019).

Wijzigingen
Er zijn geen significante wijzigingen t.o.v. het halfjaarbericht.

Den Haag Nieuw Centraal (investeringsproject Fietsenkelder (FJ611))

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 31-12-2017 Looptijd: 2015– 2018
Projectnaam: Den Haag Nieuw Centraal Uitvoeringsbudget: € 36,68 mln.
Projectkenmerk: Investeringsproject Planrealisatie: 58,16 %
Programma: 13 – Verkeer Saldo: n.v.t.
Portefeuillehouder: Revis Risicoprofiel: Hoog[1]

Samenvatting

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Investeringen

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte investering

Oranje

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Oranje

Groen = verloopt naar wens, beheersing door maatregelen mogelijk

Oranje = enkele risico’s, effect beheers maatregelen nog onzeker

Rood = risico’s doen zich voor, geen beheersmaatregelen mogelijk

Omschrijving
Het fietsgebruik in Den Haag groeit. Met de toename van het aantal fietsen in de stad moeten er ook voldoende stallingen komen. Om ook rond Den Haag centraal het fietsparkeren te verbeteren en tegemoet te komen aan de toename van het aantal fietsen, wordt er een fietsenstalling gerealiseerd onder het Koningin Julianaplein (KJ-plein). In de stalling kunnen straks ongeveer 8500 fietsen gestald worden. Daarmee is het één van de grootste fietsenstallingen van Nederland. De stalling staat in rechtstreekse verbinding met de stationshal. Reizigers lopen straks direct vanuit de stalling richting de treinen of ander openbaar vervoer.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting
Het project is onderdeel van programma 13 Verkeer. Doelstelling van het programma is het bereikbaar houden van de stad voor alle verkeersdeelnemers. Daarvoor zijn voldoende parkeerplekken voor de fiets een belangrijk onderdeel. Dit geldt zeker rond de stations.

Relatie met doelen in beleidskaders
Het Masterplan Den Haag Nieuw Centraal uit 2003 geeft de kaders aan van de herinrichting van het gebied met het vernieuwde Centraal Station als middelpunt. Het gebied is sinds het Bestuursakkoord 2014 – 2018 onderdeel van het beleid rond de zogenaamde stadsentrees. In het kader van het beleid rond fietsparkeren worden momenteel de ca. 8.500 plaatsen (incl. de reeds bestaande fietsenkelder onder Stichthage) gerealiseerd.

Relatie met doelen in projectkaders

Na gereedkomen van de fietsenstalling en de bebouwing daarop, wordt het dan ontstane plein heringericht zodat het de uitstraling krijgt die hoort bij de stadsentree die het station voor Den Haag is: een publieksruimte die uitnodigt tot een aangenaam verblijf en de herkenbare start is van looproutes richting Koekamp en Herengracht.
Wijzigingen

Geen

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

De Fietsenkelder wordt een “state-of-the-art” stalling voor ca. 8.500 fietsen, incl. de reeds beschikbare plaatsen onder de stationshal. Tussen deze twee stallingen wordt een verbinding gerealiseerd. De stalling is ook geschikt voor fietsen met afwijkende maten. Bij de realisatie van de stalling moet qua constructie rekening worden gehouden met de later te realiseren bebouwing op het Koningin Julianaplein en met de reservering van een OV-tunnel richting Scheveningen. Deze reservering sluit aan op de reeds bestaande reserveringen onder Stichthage en onder de Koningstunnel.

Wijzigingen
Geen

  1. Gemeentelijke investeringen: wat gaat het kosten?

Groen

1-6-2017

1-1-2018

Uitvoeringsbudget

€ 36,68 mln.

€ 36,68 mln.

Externe bijdrage

€ 21,72 mln.

€ 21,72 mln.

Het totale uitvoeringsbudget bedraagt € 36,68 mln. Dit bestaat uit de bouwkosten van de fietsenkelder (€ 35,87 mln) en bijbehorende plankosten (€ 0,8 mln).

De totale externe bijdrage voor de Fietsenkelder zijn € 21,72 mln. Via een raadsbesluit zijn de bedragen voor het investeringsproject Fietsenkelder vanuit de grondexploitatie gedoteerd aan het MVA project Fietsenkelder (Gewijzigd gebundeld voorstel van het college inzake aanvullende wijzigingen als gevolg van vernieuwing BBV, 15 december 2016, DSO/2016.1225, RIS295701).

Van het uitvoeringsbudget worden de Fietsenkelder onder het Koningin Julianaplein, de verbindingstunnel, expeditietunnel en de voorziening voor de bovenbouw gerealiseerd. Deze zaken zijn via een collegebesluit op 5 juli door het college vastgesteld. (Aanbesteding fietsenstalling Koningin Julianaplein, 5 juli 2016, DSO/2016.757). De externe bijdragen bestaan uit het grootste gedeelte uit subsidies die voor de Fietsenkelder zijn verstrekt aan de gemeente Den Haag.
Verder zal er een bijdrage plaatsvinden vanuit de ontwikkelaar aan de gemeente Den Haag voor de voorziening voor de bovenbouw. Bij de realisatie van de fietsenstalling moeten de funderingen voor het later te realiseren gebouw op het Koningin Julianaplein meegenomen worden. Dit resulteerde in hogere fundatie kosten voor de Fietsenkelder.

Wijzigingen
Geen

  1. Risico’s en uitvoeringsbudget

Oranje

Op basis van de benoemde en onbenoemde risico’s op het investeringsproject Fietskelder Koningin Julianaplein wordt het risicoprofiel opgesteld. Dit wordt periodiek gedaan door een Monte Carlo analyse uit te voeren met als resultaat een normaalverdeling van het bedrag wat nodig is voor dekking van de risico’s en toekomstige contractwijzigingen (meer- en minderkosten tijdens de uitvoering). Inclusief de reeds verplichte financiële contractwijzigingen en de reeds voorziene kosten geeft dit het te verwachten uitvoeringsbudget.

1-6-2017

1-1-2018

Risico’s

Hoog

Hoog

Te verwachten uitvoeringsbudget (bandbreedte)

€ 36,68 tot 39,72 mln.

€ 36,68 tot 41,35 mln.

Het investeringsproject Fietsenkelder (FJ611) rapporteert met ingang van 1-1-2018 op dezelfde wijze als het infrastructuurproject Rotterdamsebaan het risicoprofiel gebaseerd op de Financiële haalbaarheid: > 60% = Laag risico, tussen 60% en 50% = Gemiddeld risico, < 50% = Hoog risico.

Qua aansluiting op de vorige rapportage van 1-6-2017 bestaat de bovenzijde van het te verwachten uitvoeringsbudget uit het vastgestelde budget (€ 36,68) plus gerealiseerde meerkosten à € 0,6 mln. en het toen gerapporteerde risicoprofiel van € 2,36 mln.

Wijzigingen
De stijging van de bandbreedte van het te verwachten uitvoeringsbudget wordt grotendeels veroorzaakt door opgetreden en niet voorziene meerkosten in de vorm van contractwijzigingen tijdens de uitvoering door aannames te doen in de nog te ontvangen definitieve planning van de aannemer. Deze wordt in de loop van het 2e kwartaal 2018 verwacht. Vervolgens kunnen consequenties in kaart worden gebracht, waarbij onderzocht wordt welke partij eventuele meerkosten moet dragen en welke maatregelen getroffen kunnen worden voor het gemeentelijke deel.

  1. Schema Proces en informatie

Groen

In de eerste helft van 2016 hebben zowel de tender voor de bovenbouw als de aanbesteding van de fietsenstalling plaatsgevonden. Naar aanleiding van de aanbesteding is middels een collegebesluit de dekking voor de Fietsenkelder opgenomen (Aanbesteding fietsenstalling Koningin Julianaplein, 5 juli 2016, DSO/2016.757).

Door gewijzigde BBV-regelgeving zijn de onderdelen in de grondexploitatie van Den Haag Nieuw Centraal die geen directe relatie hebben met het vervaardigen van bouwrijpe grond uit de grondexploitatie gelicht. Voor de grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal betekende dit dat de Fietsenkelder en de daarbij horende elementen als de expeditietunnel en de verbindingstunnel er geen deel meer vanuit maken. Dit is via een raadsbesluit besloten (Gewijzigd gebundeld voorstel van het college inzake aanvullende wijzigingen als gevolg van vernieuwing BBV, 15 december 2016, DSO/2016.1225, RIS295701).

Vanwege de oorspronkelijke verweving met de grondexploitatie is het schema proces en informatie opgenomen in de GRIP rapportage van de grondexploitatie van Den Haag Nieuw Centraal.

Wijzigingen
Geen

  1. Voortgang en planning

Oranje

Van het totale uitvoeringsbudget is 58,16% gerealiseerd. Van de totale externe bijdrage is 10% gerealiseerd.

Een groot gedeelte van de werkzaamheden aan de Fietsenkelder moet nog uitgevoerd worden. Aan de kostenkant betreft het de verdere realisatie van de Fietsenkelder onder het Koningin-Julianaplein. Aan de opbrengstenkant moet de realisatie ook nog plaatsvinden. Dit heeft met name betrekking op de subsidie die verstrekt wordt door ProRail en de bijdrage aan de fundatie van de bovenbouw door de ontwikkelaar.

De verwachting is dat de oplevering plaats zal vinden in 2018. Indien de oplevering van de fietsenstalling gereed is, zal de ontwikkelaar starten met de bouw van woontorens op het Koningin-Julianaplein.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

LAAKHAVEN PETROLEUMHAVEN

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2000 – 2023
Projectnaam: Laakhaven Petroleumhaven Omzet: € 58,6 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 57,8%
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 10,5 mln. NEG
Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicoprofiel: € 1,2 mln. NEG

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Oranje

  1. Proces en informatie

Oranje

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving
De herontwikkeling van de locatie Petroleumhaven is onderdeel van de begin jaren ‘80 ingezette herontwikkeling van het bedrijventerrein Laakhavens. Eind 2000 is de grondexploitatie Petroleumhaven met alleen bedrijfsbebouwing operationeel geworden. Hierna zijn de gronden verworven en is de bodemsanering gestart.

In het derde kwartaal van 2012 is een gewijzigd stedenbouwkundig plan vastgesteld (RIS 251778) in het vierde kwartaal gevolgd door een nieuw bestemmingsplan. De voornaamste wijzigingen betreffen Laakhaven-West, waar bovendien een aantal plandelen in de vorm van kleinschalig opdrachtgeverschap (KO) op de markt gezet zijn. In Petroleumhaven is sprake van beperkte aanpassing in het ontwerp. Er is sprake van een versmalling van de uit te geven kavel aan de Neherkade om ruimte te reserveren voor de in de toekomst aan te leggen Centrumring, zoals in 2009 besloten naar aanleiding van Masterplan Knoop Moerwijk (RIS 168977). Deze wijziging is al eerder financieel verwerkt in de grondexploitatie.

Tevens zijn in het nieuwe plan de torens bij de waterknoop in hoogte teruggebracht tot 50 meter, is er ruimte voor veel grondgebonden (werk)woningen en appartementen tot 8 lagen. Gelet op de ruimte die kleinschalig opdrachtgeverschap biedt qua woningtype en –grootte is niet een exact woningaantal te noemen. Uitgegaan wordt van 274 woningen met een bandbreedte van 247-420 woningen. Het parkeren zal bovengronds per blok opgelost worden.

Ter voorbereiding op het uitgeven van gronden heeft eind 2014 een quickscan KO plaats gevonden.
Vervolgens is in 2015 een Nota van Uitgangspunten opgesteld en heeft hierover een buurtconsultatie plaatsgevonden. Nieuwe gegevens over de staat van de kademuren hebben duidelijk gemaakt dat een beperkt herstel van de kademuren onvoldoende is. Het volledig vervangen van de kademuren blijkt nu de meest doelmatige oplossing. Deze extra werkzaamheden vergen meer tijd in de fase van bouwrijp maken, waardoor de gehele planning is opgeschoven. De definitieve keuze tussen KO en reguliere ontwikkeling is gemaakt in de planherziening die Q3 2017 door college en raad zijn besloten (RIS297713 en 297715). Hierbij is voor de Calandkade ook een locatie voor waterwoningen aangewezen.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting
Het project is onderdeel van “Programma 15 Stadsontwikkeling”. De doelstellingen van het programma 15 zijn het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag.

Relatie met doelen in beleidskaders
In de Provinciale Structuurvisie van 2010 zijn Laakheven West en Petroleumhaven aangezien als onderdeel van het hoog stedelijk (centrum) gebied. In de Provinciale Verordening Ruimte zijn Laakhaven West en Petroleumhaven niet meer aangeduid als bedrijventerrein. In het Regionaal Structuurplan Haaglanden 2020 (van 2008) maakt Laakhaven West onderdeel uit van bedrijventerreinen die getransformeerd zullen worden tot gemengd woon-werkgebied. De gemeentelijke Structuurvisie Den Haag 2020 ziet het Centrum als en veel uitgebreider centrum dan het huidige. Er wordt een “sprong over het spoor” voorzien naar Laakhaven, een gebied met mooie locaties aan het water, waar ruimte is voor wonen, voorzieningen en stedelijke bedrijven. Het gebied kan in belangrijke mate bijdragen aan de beoogde woningtoename. Als onderdeel van de centrale as Scheveningen Haven- Internationale Zone en Centrum wordt voorrang gegeven aan gebiedsontwikkeling en ingezet op een gemengd woon-werkgebied.

Sectoraal beleid
In de Nota Haagse Mobiliteit zijn de Calandstraat, Waldorpstraat en Neherkade aangewezen als de hoofdontsluitingsroutes voor het gebied. De daarbinnen gelegen verblijfsstraten worden ingericht als 30 km uur gebied. De Calandstraat en Waldorpstraat maken daarbij ook deel uit van een hoofdfietsroutenetwerk. Het parkeren wordt zelfvoorzienend opgelost per bouwblok. Bezoek maakt gebruik van de parkeerruimte op de openbare weg.
Uitgangspunt van de Haagse Woonvisie is om tot 2020 de toename van het aantal inwoners te accommoderen door voldoende woningen te blijven bouwen voor de stedeling. Op het gebied van economie is de nota “Bedrijventerreinenstrategie 2005-2020 van belang. Laakhaven West en Petroleumhaven zijn hierin als transformatiegebied naar een nieuw woonwerkmilieu met een strook langs het spoor voor stad gebonden bedrijven opgenomen. Op basis van de beleidsvisie” Kracht van Kwaliteit- Economische Visie Den Haag” gaat het hierbij vooral om kleinschalige bedrijfsruimte.

Relatie met doelen in projectkaders
Met het projectdocument van 2012 en de herziening van 2017 is een nieuwe weg voor het gebied ingeslagen. De basisprincipes van het Stedenbouwkundig plan van 2007 blijven overeind en zijn in 2012 opgenomen in een nieuw Stedenbouwkundig Raamwerk. Er is ruimte gemaakt voor Kleinschalig Opdrachtgeverschap. Niet alleen voor particuliere individuen maar ook voor ontwikkelaars, beleggers en aannemers om in kleine series woningen en/of bedrijfsruimte te ontwikkelen. Via expressieve appartemententorens worden Laakhaven West en Petroleumhaven met elkaar verbonden. In Petroleumhaven zal vanwege de ligging aan de doodlopende havenarm een kwalitatief iets hoger woonmilieu nagestreefd worden dan in Laakhaven West. Daarbij wordt ook ruimte geboden voor minimaal 30% sociale huur. Voor de openbare ruimte is Residentiekwaliteit de basisnorm. Qua materiaalgebruik wordt aangesloten bij het gebied Laakhaven Centraal. Hergebruik van keien langs het water en inpassing van 2 oude havenkranen moeten daarbij het havenkarakter benadrukken. Vanwege het hoog stedelijke karakter van het gebied zijn wonen en werken de belangrijkste functies in het gebied, maar vanwege het na te streven gemengde karakter zijn in beperkte mate ook andere functies mogelijk zoals horeca, detailhandel, cultuur, religie, kantoor/dienstverlening, zorg, sport en leisure maar ook onderwijs als daar behoefte aan blijkt te zijn.

Wijzigingen
Niet van toepassing.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

Wijzigingen
Geen wijzigingen.

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Groen

Saldo

Herziening 2017

1-1-2018

Verschil

Nominale waarde

€ 9,17 mln. NEG

€ 9,46 mln. NEG

€ 0,29 mln. NEG

Contante waarde

€ 9,10 mln. NEG

€ 9,32 mln. NEG

€ 0,22 mln. NEG

Eindwaarde

€ 10,45 mln. NEG

€ 10,49 mln. NEG

€ 0,04 mln. NEG

Het saldo van de grondexploitatie is per 1-1-2018 € 9,32 mln. negatief op contante waarde. Dit saldo is gedekt door de Voorziening Negatieve Plannen.

Wijzigingen
Van het verschil van ca. € 220.000 negatief heeft een bedrag van € 28.000 negatief te maken met extra aanvullend bodemonderzoek en is een verschil van € 192.000 negatief vrijwel geheel toe te schrijven aan faseringseffecten.

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Oranje

De risico’s op de grondexploitatie worden opgevangen door de Reserve Grondbedrijf.

Herziening 2017

1-1-2018

Verschil

Risicoprofiel

€ 0,9 mln. NEG

€ 1,2 mln. NEG

€ 0,3 mln. NEG

Bandbreedte saldo (eindwaarde)

Best case saldo

€ 8,9 mln. NEG

€ 8,9 mln. NEG

€ 0 mln. NEG

MPG

€ 11,4 mln. NEG

€ 11,7 mln. NEG

€ 0,3 mln. NEG

Worst case saldo

€ 12,2 mln. NEG

€ 12,8 mln. NEG

€ 0,6 mln. NEG

Het risicoprofiel is bepaald op € 0,9 mln. negatief. De bandbreedte in saldo is gebaseerd op het risicoscenario MPG. De bandbreedte ligt tussen de € 8,9 mln. negatief en € 12,8 mln. negatief op eindwaarde per 31-12-2023.

Wijzigingen
Er is een gewogen risico van € 0,3 mln. toegevoegd in verband met mogelijk noodzakelijke aanvullende bodemsanering.

  1. Schema Proces en informatie

Oranje

.
In 2007 is het oorspronkelijke projectdocument met bijbehorende grondexploitatie van Laakhaven Petroleumhaven vastgesteld. Door middel van jaarrekeningen en halfjaarberichten wordt de stand van zaken van de begroting aan het bestuur voorgelegd.

Q3 2017 heeft het college besloten tot herziening van het projectdocument Petroleumhaven RIS297713 en is de herziene grondexploitatie door de raad RIS297715vastgesteld. Dit is nu ook de laatste door het bestuur vastgestelde stand.

Wijzigingen
De herziening van het bestemmingsplan is nu toegevoegd. Deze staat voor 2018 (vaststelling raad Q4) gepland. Vooralsnog wordt er hierbij vanuit gegaan dat dit geen gevolgen heeft voor de projectplanning.

  1. Voortgang en planning

Groen

Omzet

Herziening 2017

1-1-2018

Verschil

Totaal kosten*

€ 33,6 mln.

€ 34,0 mln.

€ 0,4 mln.

Totaal opbrengsten

€ 24,5 mln.

€ 24,6 mln.

€ 0,1 mln.

Totaal omzet

58,1 mln.

58,6 mln.

0,5 mln.

Planrealisatie

57,0 %

57,8 %

0,8 %

*exclusief te realiseren rentekosten

Van de totale kosten is 59,3% gerealiseerd. Van de totale opbrengsten is 55,7% gerealiseerd. De totale realisatie ligt daarmee op 57,8%.

Belangrijkste werkzaamheden en planning
Eind 2016 is de waterbodem van de doodlopende havenarm gesaneerd. In december 2017 zijn de 1e kavels (zijde Waldorpstraat) in verkoop gebracht. Alle 12 kavels voor kadewoningen en 10 kavels voor woonwerkwoningen zijn in optie genomen. Q2 2018 is de nadere selectie bekend van de partij die de Bouwen op Elkaar kavel gaat bebouwen. Q3 2018 zullen de kavels aan de Neherkade kant in verkoop gebracht worden. In Q3 2018 zal er ook gestart worden met bouwrijp maken zodat er vanaf begin 2019 gebouwd kan gaan worden. Hierbij worden ook de kademuren, rekening houdend met beschermde varen soorten, vernieuwd. Het gebied zal met het aanleggen van een aanlegsteiger als nautisch woongebied op de kaart gezet worden. Het opgestelde referentieontwerp openbare ruimte Petroleumhaven zal dienen als uitgangspunt voor kadeherstel en het bouwrijp maken. Na oplevering van de gebouwen zal er woonrijp worden gemaakt.

LAAKHAVEN WEST

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2000 – 2024
Projectnaam: Laakhaven West Omzet: € 85,9 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 81,2 %
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 39,3 mln. NEG
Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicoprofiel: € 0,52 mln. NEG

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

Het plangebied Laakhaven West ligt grofweg ingesloten tussen de Waldorpstraat en de Calandstraat. Er vindt een transformatie plaats van een verouderd bedrijventerrein tot een gemengd stedelijk woon- en werkmilieu.
In het derde kwartaal van 2012 is een gewijzigd stedenbouwkundig plan vastgesteld (RIS-251779) in het vierde kwartaal gevolgd door een nieuw bestemmingsplan. Daarbij is er definitief gekozen voor ontwikkeling van een groot aantal deelgebieden in de vorm van Kleinschalig Opdrachtgeverschap (KO). Veelal zonder zelfbewoningsplicht waardoor ook kleine ontwikkelaars een kans hebben gekregen om hun plannen te verwezenlijken. Zowel in 2012, 2013 als 2014 zijn kavels aangeboden en volledig afgenomen. Vanaf 2014 wordt op verschillende kavels gebouwd. Begin 2015 is op de eerste kavels in de spoorzone met de bouw gestart en inmiddels opgeleverd. In 2016 zijn in het gebied ruim 600 woningen opgeleverd.
Projectmatige ontwikkelingen in deze grondexploitatie zijn LW7 Calandstraat: 1e fase, Calandtower opgeleverd, 2e fase in uitvoering; LW8: ontwikkeling woningen,commerciële ruimte en parkeervoorziening; LW6 twee woontorens met daar tussenin drie hindoestaanse tempels; opgeleverd of in uitvoering. Het verplaatsen van enkele bedrijfsschepen aan de kade in 2017 en 2018 valt ook binnen dit project. Daarnaast bevinden de RAC-hallen, de Pionier (particuliere transformatie van kantoor naar studentenwoningen) en de bedrijfsbebouwing Calandkade 47 (particuliere sloop/nieuwbouw) zich in het gebied, maar maken deze geen onderdeel uit van de grondexploitatie. Op basis van de raadsuitspraak over het initiatiefplan Maakhaven is dit pand gehandhaafd en in 2017 overgedragen aan het kunstenaarscollectief Stichting Luca.
Aan de Calandkade, LW5, is tot juni 2019 in tijdelijke bebouwing huisvesting voor arbeidsmigranten (Labourhotel) ondergebracht.
Alle openbare ruimte (ca. 44.128 m2) in het plangebied wordt heringericht, waarbij de herprofilering van de Waldorpstraat het meest in het oog springt. Deze is in 2014 uitgevoerd, waarbij ook een ventweg voor de bebouwing in de spoorzone is aangelegd. Later zullen ook de ontsluitende straten, de Calandkade en het RAC-plein op de schop gaan als daar de bebouwing is opgeleverd. Het inrichten van de openbare ruimte is gestart met de Waldorpstraat. Eind 2017 is de ventweg grotendeels woonrijp gemaakt en zijn de 1e nieuwe bomen in het gebied geplant. Dit zal verder afgerond worden als alle ontwikkelingen in de spoorzone opgeleverd zijn. De 1e van der Kunstraat (deels) en de Verisstraat zullen als eerstvolgende straten in Q2 2018 worden heringericht. In Q3 gevolgd door de rest van de 1e van der Kunstraat en omgeving Calandstraat als daar de bouwprojecten zijn opgeleverd. In de 1e helft 2018 wordt de riolering vervangen in de 1e Lulofsdwarsstraat en de Calandkade. Het woonrijp maken van deze straten zal plaats vinden na oplevering van de particuliere nieuwbouw aan de Calandkade in 2020.
Afronding van het project is in 2024 gepland nadat ook de tijdelijke bebouwing is vervangen door permanente bebouwing (LW5).

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

Het project is onderdeel van “Programma 15 Stadsontwikkeling”. De doelstellingen van het programma 15 zijn het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag.

Relatie met doelen in beleidskaders

In de Provinciale Structuurvisie van 2010 zijn Laakhaven West en Petroleumhaven aangezien als onderdeel van het hoog stedelijk (centrum) gebied. In de Provinciale Verordening Ruimte zijn Laakhaven West en Petroleumhaven niet meer aangeduid als bedrijventerrein. In het Regionaal Structuurplan Haaglanden 2020 (van 2008) maakt Laakhaven West onderdeel uit van bedrijventerreinen die getransformeerd zullen worden tot gemengd woon-werkgebied. De gemeentelijke Structuurvisie Den Haag 2020 ziet het Centrum als een veel uitgebreider centrum dan het huidige. Er wordt een “sprong over het spoor” voorzien naar Laakhaven, een gebied met mooie locaties aan het water, waar ruimte is voor wonen, voorzieningen en stedelijke bedrijven. Het gebied kan in belangrijke mate bijdragen aan de beoogde woningtoename. Als onderdeel van de centrale as Scheveningen Haven - Internationale Zone - Centrum wordt voorrang gegeven aan gebiedsontwikkeling en ingezet op een gemengd woon-werkgebied. De Agenda Ruimte voor de Stad is de nieuwe onderlegger voor het ruimtelijk beleid. De doelstellingen voor het wonen in Den Haag zijn in kaart gebracht. Op basis van de gegevens uit de Agenda kan worden geconcludeerd dat in het gebied Laakhavens West als onderdeel van het CID, behoefte bestaat aan een groot aantal nieuwe woningen. Naast deze kwalitatieve behoefte waar aan wordt voldaan is er ook een kwalitatieve behoefte. Met de menging van functies wordt ook hieraan voldaan.

Sectoraal beleid.

In de Nota Haagse Mobiliteit zijn de Calandstraat, Waldorpstraat en Neherkade aangewezen als de hoofdontsluitingsroutes voor het gebied. De daarbinnen gelegen verblijfsstraten worden ingericht als 30 km/uur gebied. De Calandstraat en Waldorpstraat maken daarbij ook deel uit een hoofdfietsroutenetwerk. Het parkeren wordt zelfvoorzienend opgelost per bouwblok. Bezoek maakt gebruik van de parkeerruimte op de openbare weg. Uitgangspunt van de Haagse Woonvisie is om tot 2020 de toename van het aantal inwoners te accommoderen door voldoende woningen te blijven bouwen voor de stedeling. Op het gebied van economie is de nota “Bedrijventerreinenstrategie 2005-2020 van belang. Laakhaven West en Petroleumhaven zijn hierin als transformatiegebied naar een nieuw woonwerkmilieu met een strook langs het spoor voor stadsgebonden bedrijven opgenomen. Op basis van de beleidsvisie ”Kracht van Kwaliteit- Economische Visie Den Haag” gaat het hierbij vooral om kleinschalige bedrijfsruimte.

Relatie met doelen in projectkaders

Met het projectdocument van 2012 en de herziening van 2016 is een nieuwe weg voor het gebied ingeslagen. De basisprincipes van het Stedenbouwkundig plan van 2007 bleven overeind en zijn in 2012 opgenomen in een nieuw Stedenbouwkundig Raamwerk. Er is ruimte gemaakt voor Kleinschalig Opdrachtgeverschap. Niet alleen voor particuliere individuen maar ook voor ontwikkelaars, beleggers en aannemers om in kleine series woningen en/of bedrijfsruimte te ontwikkelen. Onder invloed van deze nieuwe ontwikkelstrategie is de verkavelingsstructuur deels gewijzigd. Gekozen is voor het bestaande stratenpatroon vanwege behoud van een aantal bestaande gebouwen (RAC hallen) en bedrijven. De Waldorpstraat wordt niet meer verlegd richting spoor zodat er meer ruimte is voor bedrijfsbebouwing. De bebouwing doet daarmee tevens dienst als noodzakelijk geluidscherm tussen spoor en woningen. Via een nieuw aan te leggen langzaam verkeersbrug en expressieve appartemententorens worden Laakhaven West en Petroleumhaven met elkaar verbonden. Voor de openbare ruimte is Residentiekwaliteit de basisnorm. Qua materiaalgebruik wordt aangesloten bij het naastgelegen gebied Laakhaven Centraal. Hergebruik van keien langs het water en inpassing van 2 oude havenkranen moeten daarbij het havenkarakter benadrukken. Vanwege het hoog stedelijke karakter van het gebied zijn wonen en werken de belangrijkste functies in het gebied, maar vanwege het na te streven gemengde karakter zijn in beperkte mate ook andere functies mogelijk zoals horeca, detailhandel, cultuur, religie, kantoor/dienstverlening, zorg, sport en leisure, maar ook onderwijs als daaraan behoefte blijkt te zijn.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

In de grondexploitatie wordt rekening gehouden met het volgende programma:

Alle openbare ruimte (ca. 44.128 m2) wordt heringericht. De Waldorpstraat (ca. 20.000 m2) is in 2014 uitgevoerd. In 2017 tot en met 2024 zullen de overige straten worden uitgevoerd.

Wijzigingen programma
Er zijn twee kavels uitgegeven: LW1, kavel 4 (voor 38 woningen) en LW2, kavel 1 (voor 2 woningen).

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Groen

Saldo

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Nominale waarde

€ 35,4 mln. NEG

€ 35,7 mln. NEG

€ 0,3 mln. NEG

Contante waarde

€ 33,7 mln. NEG

€ 34,2 mln. NEG

€ 0,5 mln. NEG

Eindwaarde

€ 39,5 mln. NEG

€ 39,3 mln. NEG

€ 0,2 mln. POS

Het saldo van de grondexploitatie is per 1-1-2018 € 34,2 mln. negatief op contante waarde. Dit saldo is gedekt door de Voorziening Negatieve Plannen.

Wijzigingen
Het totale verschil bedraagt ca. € 476.000 negatief (- 476 K). Dit verschil is als volgt opgebouwd:

Verbeteringen: ca € 385.000 positief
+ 145 K hogere uitgifteprijs voor LW1, kavel 4, als gevolg van gunstig verlopen onderhandelingen met de Dutch Housing Company;
+ 102 K vrijval geluidsschermen;
+138K diverse overige.

Verslechteringen: ca. € 145.000 positief
- 110 K overschrijding conserveren havenkranen (de kranen verkeren in een slechtere staat dan verwacht) en; - 35K overige.

Kosten rente en inflatie: ca. 716.000 negatief.
- 331 K geboekte rente;
- 22 K faseringseffecten en
- 363 K autonome verschillen (rente- en inflatie-effecten bij overgang van de eindstand 2017 naar de beginstand 2018).

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

De risico’s op de grondexploitatie worden opgevangen door de Reserve Grondbedrijf.

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Risicoprofiel

€ 0,69 mln. NEG

€ 0,52 mln. NEG

€ 0,17 mln. POS

Bandbreedte

Best case saldo

€ 39,1 mln. NEG

€ 38,9 mln. NEG

€ 0,2 mln. POS

MPG scenario

€ 40,2 mln. NEG

€ 39,8 mln. NEG

€ 0,4 mln. POS

Worst case saldo

€ 41,0 mln. NEG

€ 40,5 mln. NEG

€ 0,5 mln. POS

Het risicoprofiel is per 1-1-2018 bepaald op € 0,52 mln. negatief. De bandbreedte in saldo is gebaseerd op het risicoscenario MPG. De bandbreedte ligt tussen de € 38,9 mln. negatief en € 40,5 mln. negatief op eindwaarde per 31-12-2024.

Wijzigingen

  1. Als gevolg van de realisatie van enkele gronduitgiften zijn de marktrisico’s gedaald.
  2. Daarnaast is het projectrisico op planschade verlaagd, aangezien dit risico zich deels heeft voorgedaan, waarbij de extra benodigde dekking vanuit de VNP wordt gecompenseerd door een verbetering van de RGB.
  3. Het risico op overschrijding van de plankosten (m.b.t. de rest van de looptijd van het plan) is op basis van recente ervaringsgegeven iets verhoogd.
  4. De projectkansen zijn gestegen, met name door een grotere kans van optreden op een hogere opbrengst van de kavels 36-43 in de Spoorzone.
  1. Schema Proces en informatie

Groen

In 2007 is het projectdocument met bijbehorende grondexploitatie van Laakhaven West vastgesteld. Door middel van jaarrekeningen en halfjaarberichten is de stand van zaken van de begroting tot aan de herziening in 2011 aan het bestuur voorgelegd. In 2012 is het plan bestuurlijk herzien met de herziening van het projectdocument in september 2012 (RIS 251778). O.a. ten behoeve van de bebouwing langs de Calandstraat is het bestemmingsplan Laakhavens begin 2014 vastgesteld door de raad. In december 2015 is in verband met een plankaderwijziging woongebouw White Nile (koop naar huur) een extra dekking (RIS 290264) voor de VNP vastgesteld. De grondexploitatie en het projectdocument zijn met het collegebesluit van 30 augustus 2016 (RIS 294922 ) voor het laatst integraal herzien. In deze herziening is het behoud van Maakhaven meegenomen.

Wijzigingen Eind 2018 wordt een herziening van het bestemmingsplan verwacht.

  1. Voortgang en planning

Groen

Omzet

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Totaal kosten*

€ 60,2 mln.

€ 60,8 mln.

€ 0,6 mln.

Totaal opbrengsten

€ 24,8 mln.

€ 25,1 mln.

€ 0,3 mln.

Totaal omzet

85,0 mln.

85,9 mln.

0,9 mln.

Planrealisatie

79,0 %

81,2 %

2,2 %

*exclusief te realiseren rentekosten
Van de totale kosten is 78,3% gerealiseerd. Van de totale opbrengsten is 88,4% gerealiseerd. De totale realisatie ligt daarmee op 81,2%.

Belangrijkste werkzaamheden en planning
Er wordt nog een drietal gronden uitgegeven, zowel in 2018 als in 2024 (LW-5). Daarnaast wordt het grootste deel van de openbare ruimte nog heringericht. Dit speelt zich af na oplevering van de bebouwing vanaf medio 2017 tot en met eind 2019.
Spuikwartier (investeringsproject OCC)

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2014 – 2020
Projectnaam: Investeringsproject OCC Investering: € 177,4 mln.
Projectkenmerk: Investeringsproject Planrealisatie: 27,2%
Programma: Programma 5 Saldo: n.v.t
Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicoprofiel: € 2,7 mln.

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Oranje

  1. Investeringen

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte investering

Oranje

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

Het Spuikwartier omvat het investeringsproject Onderwijs- en Cultuur Complex (OCC) het investeringsproject horeca/detailhandel in het OCC en de grondexploitatie Spuikwartier met o.a. de gronduitgifte voor zowel het OCC als voor het overig programma in het plangebied. Dit onderdeel is de Grip rapportage van het investeringsproject OCC.
In november 2014 heeft de gemeenteraad het besluit genomen tot een nieuwe aanpak van de stedelijke ontwikkeling in dit deel van de stad (RIS 276520). De opgave om een plan en een ontwerp te laten maken voor een nieuw onderwijs- en cultuurgebouw in goede samenhang met de herontwikkeling van de tweede en laatste fase van Wijnhavenkwartier is met directe betrokkenheid van marktpartijen opgepakt.
Door een integrale aanbesteding van zowel de gebouwontwikkeling als het opstellen van een gebiedsvisie is de markt uitgedaagd optimale samenhang te bewerkstelligen in zowel de ontwikkelingen in het gebied als van de verbindingen met de omliggende gebieden.
Het resultaat van deze aanbesteding is de in september 2015 verstrekte opdracht aan de bouwcombinatie (Cadanz: Boele & van Eesteren i.c.m. Visser & Smit Bouw) tot het ontwerp, de bouw en onderhoud van het OCC (RIS 286109).
Het OCC wordt aan de Turfmarktzijde van het plangebied gepositioneerd op een deel van de huidige theaterkavels en op een deel van de locatie van de leegstaande laagbouw van het voormalige gebouw van het ministerie van Binnenlandse zaken en op een deel van de leegstaande kantoortoren van het voormalige gebouw van het ministerie van Justitie.
De sloop van de bebouwing is volledig afgerond. De Dr. Anton Philipszaal en de danszaal van het Lucent danstheater zijn begin 2016 geamoveerd. De sloop van de voormalige ministeriegebouwen is eind november 2016 afgerond. Tijdens de bouw van het OCC blijft de toneeltoren, het achtertoneel van het Lucent Danstheater en de kantoorvleugel nog gehandhaafd als ‘woonhuis’ van het NDT. De oplevering van het OCC is in juni 2020 voorzien.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

Het project is onderdeel van “Programma 5. Cultuur, Bibliotheek en monumentenzorg”. De doelstelling van het programma 5 is behoud van cultureel erfgoed, een gevarieerd aanbod en ondersteunen van kunst en cultuur. De grondexploitatie is onderdeel van “Programma 15 Stadsontwikkeling”. De doelstellingen van het programma 15 zijn ‘het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag’.

Relatie met doelen in beleidskaders
In rv94 2014 is aangegeven dat de gebiedsontwikkeling in het Spuikwartier en realisatie van het OCC volop bijdraagt aan behoud en versterking van het culturele klimaat in Den Haag.

De plannen voorzien in nieuwe huisvesting voor het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater, het Koninklijk Conservatorium en de Stichting Dans- en Muziekcentrum. Ook leveren de plannen een bijdrage aan een levendig gebied dat aantrekkelijk is voor alle typen bezoekers overdag en ’s avonds: passanten op weg naar de binnenstad, culturele bezoekers, horecabezoekers, overnachters, studenten en toeristen. De investering in het nieuwe complex en de commerciële ontwikkeling die mogelijk gemaakt wordt, draagt bij aan versteviging van het culturele hart in de stad, behoud van de culturele instellingen, consumptieve bestedingen in de stad en een hogere vastgoedwaarde in de omgeving van het Spuikwartier.

Relatie met doelen in projectkaders

Kaders en Kredietaanvraag 2014 (RIS 276520): Er wordt meer gedaan dan alleen een gebouw ontwikkelen. Het Spuiplein blijft behouden en kan opnieuw ingericht worden. Het Spuiplein is straks geschikt voor (culturele) evenementen en heeft een hoge verblijfskwaliteit. We ontwikkelen het Spuikwartier in samenhang met het Oude Centrum en de Rivierenbuurt inclusief extra bebouwingsmogelijkheden aan de Schedeldoekshaven. Het leegstaande ministerie kan sneller tot ontwikkeling worden gebracht. Door de gekozen aanbestedingsvorm voor de gebiedsontwikkeling in het Spuikwartier en realisatie van het OCC is het mogelijk meer rekening te houden met specifieke aspecten zoals social return. Hiermee is het mogelijk om de met de voorbereiding en realisatie gemoeide werkgelegenheid voor een deel in Den Haag te laten neerslaan.

Wijzigingen
Er zijn geen wijzigingen.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

Voor het OCC is gebruik gemaakt van het bestaande Programma van Eisen (PvE), zoals dit in 2013 was opgesteld ten behoeve van de bouw van het Spuiforum en nadien ten behoeve van de integrale aanbesteding is geactualiseerd en verfijnd in samenspraak met de vier instellingen. T.b.v. de aanbesteding is het programma verder uitgekristalliseerd.
Het investeringsproject OCC houdt nu rekening met het realiseren van het gebouw met het volgende programma:

  • Ca. 50.000 m2 bvo cultuur;
  • Ca. 270 parkeerplaatsen (in bestaande Spuigarage);
  • 1.500 stallingsplaatsen voor fietsen.

Wijzigingen
Niet van toepassing.

  1. Gemeentelijke investeringen: wat gaat het kosten?

Groen

Het uitvoeringsbudget voor het OCC bedraagt conform RV94 (RIS 276520_141028) €177,4 mln.

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Uitvoeringsbudget

€ 177,4 mln.

€ 177,4 mln.

€ 0,0 mln.

Planrealisatie

12,50 %

27,23%

12,23%

De aanbesteding en de daaropvolgende opdrachtverstrekking heeft in 2015 binnen budget plaatsgevonden. Op grond van de uitkomsten van deze aanbesteding is er geen aanleiding de budgetten bij te stellen.

Wijzigingen
Niet van toepassing.

  1. Risico’s en uitvoeringsbudget

Oranje

De risico’s op het investeringsproject OCC worden gedekt uit risicoreserves en onvoorzien binnen het vastgestelde uitvoeringsbudget van € 177,4 mln.

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Risicoreservering en onvoorzien (binnen het vastgestelde uitvoeringsbudget)

€ 3,1 mln.

€ 2,7 mln.

€ 0,4 mln.

De post onvoorzien binnen het uitvoeringsbudget van €177,4 mln. is € 2,7 mln.

Wijzigingen
Van de reservering voor onvoorziene kosten van € 4,1 mln. is € 1,1 mln. uitgegeven, waaronder € 0,5 mln. voor de grondkosten van het OCC. Het saldo bedraagt dus nog € 3,0 mln., waarvan € 0,3 mln. is gereserveerd voor verplichtingen. Er resteert dus nog € 2,7 mln.

Risicoreservering totale gebiedsontwikkeling Spuikwartier

Naast de risicoreservering binnen het uitvoeringsbudget is er nog een algemene risicoreservering binnen het financiële kader zoals opgenomen in raadsvoorstel 94, RIS 276520. De reserves en voorzieningen zijn niet bedoeld om op voorhand uit te geven. Er zal maximaal gestuurd worden om binnen het reguliere budget te blijven, maar mocht zich een onontkoombare en onafwendbare tegenvaller voordoen, kan daar een beroep op worden gedaan, zonder vooraf de raad om extra krediet te moeten vragen. De risicoreservering van de totale gebiedsontwikkeling Spuikwartier is ongewijzigd.

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Risicoreserve GO Spuikwartier

€ 4,3 mln.

€ 4,3 mln.

€ 0,0 mln.

Wijzigingen

Er zijn geen wijzigingen.

De gemeenteraad ontvangt elk kwartaal een rapportage over de voortgang op Spuikwartier. Hierin is ook een (vertrouwelijke) risico-inventarisatie gevoegd. De rapportage over het vierde kwartaal 2017 is op 24 januari 2018 beschikbaar gesteld (RIS: 298949).

  1. Schema Proces en informatie

Groen

Middels Grip-rapportages wordt de stand van zaken gerapporteerd. Daarnaast wordt de gemeenteraad periodiek geïnformeerd middels kwartaalberichten. Voor het schema, zie de Grip-rapportage van de grondexploitatie Spuikwartier.

  1. Voortgang en planning

Groen

De planning is als volgt:

OCC

  • Medio 2018 afronding ontwerpfase;
  • Juni 2020 oplevering;
  • Medio 2020 herinrichting openbare ruimte rondom OCC en inclusief Spuiplein gereed;
  • September 2020 start theaterseizoen en schooljaar in nieuwe OCC.

Er is op dit moment geen sprake van wijzigingen in de planning. Indien en zodra die zich wel voordoen, dan zal de raad hierover uiteraard geïnformeerd worden. Indien het aanmerkelijke gevolgen voor de totaalplanning betreft, zal daarmee niet gewacht worden tot de eerstvolgende Grip-rapportage.

Wijzigingen

Er zijn geen wijzigingen.

Spuikwartier (investeringsproject detailhandel/horeca)

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2014 – 2020
Projectnaam: Investeringsproject detailhandel/horeca Omzet: € 7,7 mln.
Projectkenmerk: Investeringsproject Planrealisatie: 18,0%
Programma: Programma 15 Saldo: € 0,1 mln.POS
Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicovoorziening € 0,4 mln.

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Oranje

  1. Investeringen

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte investering

Groen

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

Het Spuikwartier omvat het investeringsproject Onderwijs- en Cultuur Complex (OCC) het investeringsproject horeca/detailhandel in het OCC en de grondexploitatie Spuikwartier met o.a. de gronduitgifte voor zowel het OCC als voor het overig programma in het plangebied. Dit onderdeel is de Grip rapportage van het investeringsproject detailhandel/horeca.
Het investeringsproject detailhandel/horeca vormde onderdeel van de grondexploitatie Spuikwartier. Naar aanleiding van nieuwe regelgeving BBV 2016 (RIS 295701) is de vastgoedinvestering in een separaat investeringsproject opgenomen.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

Het project is onderdeel van “Programma 15 Stadsontwikkeling”. De doelstellingen van het programma 15 zijn ‘het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag’. Zie de toelichting bij het investeringsproject OCC voor de verdere omschrijving.

Wijzigingen

Er zijn geen wijzigingen.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Oranje

Voor het OCC is gebruik gemaakt van het bestaande Programma van Eisen (PvE), zoals dit in 2013 was opgesteld ten behoeve van de bouw van het Spuiforum en nadien ten behoeve van de integrale aanbesteding is geactualiseerd en verfijnd in samenspraak met de vier instellingen.
Het investeringsproject omvat de realisatie van 1.316 m2 bvo horeca/detailhandel in het OCC.

Wijzigingen

  1. Gemeentelijke investeringen: wat gaat het kosten?

Groen

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Saldo

€ 0,1 mln. POS

€ 0,1 mln. POS

€ 0,0 mln.

Planrealisatie

0,0%

18,02%

18,02%

Het saldo van het investeringsproject is € 0,1 mln. Dit is opgebouwd uit € 3,0 mln. kosten (grondkosten € 1,1 mln. en bouwkosten € 1,9 mln.) en € 3,1 mln. verkoopopbrengst. De omzet bedraagt in totaal € 6,0 miljoen. De grondkosten zijn afgerekend met de grondexploitatie, dit is 18,02% van de totaal geraamde kosten en opbrengst.

Wijzigingen

Het saldo is ongewijzigd. De grondkosten zijn betaald aan de grondexploitatie. Dit betekent dat 36,84% van de geraamde kosten zijn gerealiseerd, dit is 18,02% van de kosten en opbrengst samen.

  1. Risico’s en uitvoeringsbudget

Groen

De risico’s op het investeringsproject worden gedekt uit risicoreserves.

1-6-2017 (1)

1-1-2018 (3)

Verschil (2-3)

Risicovoorziening

€ 0,4 mln.

€ 0,4 mln.

€ 0,0 mln.

De risicovoorziening bedraagt € 396.000.

Wijzigingen

Er zijn geen wijzigingen.

  1. Schema Proces en informatie

Groen

Middels Grip-rapportages wordt de stand van zaken gerapporteerd. Daarnaast wordt de gemeenteraad periodiek geïnformeerd middels kwartaalberichten. Voor het schema, zie de Grip-rapportage van de grondexploitatie Spuikwartier.

Wijzigingen

Er zijn geen wijzigingen.

  1. Voortgang en planning

Groen

Omdat het programma horeca/detailhandel wordt gerealiseerd in het OCC sluit de planning aan op die van het investeringsproject OCC dus medio 2020.

Wijzigingen

Er zijn geen wijzigingen.

Spuikwartier (grondexploitatie)

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2013 - 2021
Projectnaam: Spuikwartier Omzet: € 115,8 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 38,8%
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 0,9 mln. NEG
Portefeuillehouder: Wijsmuller Impact risicoprofiel: € 6,8 mln. NEG

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Oranje

  1. Saldo

Oranje

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Oranje

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Oranje

Omschrijving
De investeringsprojecten Spuikwartier omvatten de realisatie van het onderwijs- en cultuurcomplex (OCC) en de horeca/detailhandel in het OCC. De grondexploitatie omvat de gebiedsontwikkeling met de gronduitgifte voor het OCC, woningen en commerciële voorzieningen. Dit onderdeel is de Grip-rapportage van de grondexploitatie. De grondexploitatie Spuikwartier heeft betrekking op de integrale gebiedsontwikkeling Spuikwartier.

Op de locatie van het Lucent Danstheater, de Dr. Anton Philipszaal en het oude ministerie van Binnenlandse Zaken en Justitie komen het onderwijs- en cultuurcomplex (OCC), woningen, een hotel en horeca/detailhandel. Ondergronds bevinden zich de parkeergarages Spui Centre en Turfmarkt.
De gronden van het OCC en de commerciële voorzieningen binnen het OCC zijn uitgegeven (intern). Het eerste ontwikkelingsrecht voor het overig programma lag bij de projectontwikkelaar Heijmans (RIS 276520). Er heeft er een contractovername plaatsgevonden tussen Heijmans en Volker Wessels Vastgoed (Sonate). In 2017 is in de kwartaalrapportage Spuikwartier Q3 een herziening van het projectdocument en de bijbehorende grondexploitatie vastgesteld met het door Sonate uitgewerkte programma (RIS 298243).
De sloop van de bebouwing is afgerond. Tijdens de bouw van het onderwijs- en cultuurcomplex blijft de toneeltoren en het achtertoneel van het Lucent Danstheater gehandhaafd als ‘woonhuis’ van het NDT. De oplevering van het onderwijs- en cultuurcomplex is in juni 2020 voorzien. Een deel van de Turfmarktgarage is gerenoveerd en wordt tijdelijk geëxploiteerd door de gemeente.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

De grondexploitatie is onderdeel van “Programma 15 Stadsontwikkeling”. De doelstellingen van het programma 15 zijn ‘het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag’. Zie de toelichting bij het investeringsproject OCC voor de verdere omschrijving.

Wijzigingen
Er zijn geen programmatische wijzigingen.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Oranje

De grondexploitatie gaat uit van onderstaand uitgifteprogramma:

Het onderwijs- en cultuurcomplex (OCC) is 50.237 m² bvo met daarnaast 1.316 m² bvo horeca detailhandel. De gronduitgifte heeft in 2017 plaats gevonden.
Het zogenaamde commerciële programma dat door VWV (Sonate) zal worden ontwikkeld is gewijzigd en in een afsprakenbrief vastgelegd. Het commerciële programma beslaat drie torens rondom het OCC. Deze torens bevatten een hotel, commerciële voorzieningen (in de plint), commerciële huurwoningen en sociale huurwoningen. Toren A bestaat uit 987 m² bvo commerciële ruimte, 88 sociale huurwoningen met daarboven 208 commerciële huurwoningen. Toren B bestaat uit 357 m² commerciële ruimte en 192 commerciële huurwoningen. Toren C bestaat uit een hotel (7.758 m² bvo en 140 kamers) met daarboven 58 commerciële huurwoningen.
Er worden 266 parkeerplaatsen gerealiseerd in de parkeergarage Spui Centre, 367 parkeerplaatsen in de Turfmarktgarage en daarnaast omvat het programma 600 fietsparkeerplaatsen. Deze zijn onderdeel van de genoemde 1.500 fietsparkeerplaatsen in de vastgoedexploitatie.

Wijzigingen

De wijziging betreft de programmawijziging zoals gemeld in de herziening zoals opgenomen in de kwartaalrapportage Spuikwartier Q3 is opgenomen (RIS 298243). Het programma van de commerciële ontwikkelingen omvatte 427 woningen, 10.366 m² bvo hotel en 2.258 m² bvo commerciële voorzieningen. De aangepaste afspraken met Sonate omvatten een programma van 546 woningen, 7.758 m² hotel en 1.344 m² bvo commerciële voorzieningen. In totaal is het woningaantal toegenomen met 119 woningen. Daarnaast heeft een omzetting van koopwoningen naar huurwoningen plaats gevonden.

In het nieuwe programma vervallen 33 parkeerplaatsen in de Turfmarktgarage. Sonate levert als compensatie 63 parkeerplaatsen, die nu van Heijmans zijn, aan de gemeente.

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Oranje

Saldo

1-6-2017 (1)

Herziening 2017 (2)

1-1-2018 (3)

Verschil (2-3)

Nominale waarde

€ 2,05 mln. POS

€ 1,55 mln. POS

€ 0,49 mln. POS

€ 1,06 mln. NEG

Contante waarde

€ 0,17 mln. POS

€ 0,54 mln. NEG

€ 0,87 mln. NEG

€ 0,33 mln. NEG

Eindwaarde

€ 0,18 mln. POS

€ 0,59 mln. NEG

€ 0,94 mln. NEG

€ 0,35 mln. NEG

Het saldo van de grondexploitatie is per 1-1-2018 € 0,87 mln. negatief op contante waarde.

Wijzigingen
In de herziening zoals in de kwartaalrapportage Spuikwartier Q3 is opgenomen (RIS 298243) was het saldo € 0,5 miljoen negatief per 1-1-2017 door de gewijzigde afspraken met Sonate met betrekking tot de realisatie van de woningen en het hotel.

Per 1-1-2018 is het saldo € 0,87 mln. negatief op contante waarde. Na de herziening is het saldo verslechterd met € 0,3 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door hogere plankosten (€ 0,2 miljoen) en minder opbrengsten uit de afroming van meeropbrengsten van de Stadhuisgarage (€ 0,4 miljoen). Hier staat een verbetering tegenover van de opbrengsten van de Turfmarktgarage door het verlagen van de tarieven (€ 0,3 miljoen).

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Oranje

De risico’s op de grondexploitatie worden opgevangen door de Reserve Grondbedrijf. De benodigde omvang van deze risicobuffer wordt jaarlijks bepaald in de Meerjarenprognose Grondexploitaties (MPG).

1-6-2017 (1)

Herziening 2017 (2)

1-1-2018 (3)

Verschil (2-3)

Impact (incl. pos. saldo)

€ 7,9 mln. NEG

€ 7,4 mln. NEG

€ 6,8 mln. NEG

€ 0,6 mln. POS

Bandbreedte (eindwaarde)

Best case saldo

€ 1,3 mln. POS

€ 0,5mln. POS

€ 0,2 mln. POS

€ 0,3 mln. POS

MPG scenario

€ 7,9 mln. NEG

€ 7,9 mln. NEG

€ 7,7 mln. NEG

€ 0,2 mln. POS

Worst case saldo

€ 12,3 mln. NEG

€ 12,1 mln. NEG

€ 11,1 mln. NEG

€ 1,0 mln. POS

De impact van de risico’s en positief saldo op de grondexploitatie is per 1-1-2018 bepaald op € 6,8 mln. nadelig.

Wijzigingen
In de herziening zoals in de kwartaalrapportage Spuikwartier Q3 is opgenomen (RIS 298243) was het risicoprofiel € 7,4 miljoen negatief door de gewijzigde afspraken met Sonate met betrekking tot de realisatie van de woningen en het hotel.

Het risicoprofiel is sindsdien afgenomen met € 0,6 miljoen. Er is € 0,4 miljoen van het marktrisico vervallen doordat de grondopbrengst van de commerciële voorzieningen in het OCC zijn gerealiseerd en de lagere opbrengst van de Spuigarage zoals gemeld bij het halfjaarbericht 2017. Het risico op lager opbrengsten van de afroming van de Stadhuisgarage is ingeboekt, dit geeft een verlaging van € 0,2 miljoen.

Het saldo van de grondexploitatie verslechtert met € 0,3 miljoen en het risicoprofiel verbetert met € 0,6 miljoen, tezamen dus een verbetering van € 0,3 miljoen ten opzichte van de stand van de herziening zoals in de kwartaalrapportage Spuikwartier Q3 is opgenomen (RIS 298243).

De kosten voor de verbouwing van de Turfmarktgarage worden waarschijnlijk hoger dan geraamd. Dit komt doordat geen rekening is gehouden met een voorziening tegen opdrijven boven het gebied dat nu openbaar gebied gaat worden. Er is in het risicoprofiel rekening gehouden met meerkosten die ontslaan door verdere planuitwerking. Komende periode moet worden uitgezocht of deze kosten hoger worden en of de risicovoorziening hiervoor toereikend is.

  1. Schema Proces en informatie

Groen

Wijzigingen
Er zijn geen wijzigingen.

  1. Voortgang en planning

Oranje

Omzet

1-6-2017 (1)

Herziening 2017 (2)

1-1-2018 (3)

Verschil (2-3)

Totaal kosten*

€ 57,2 mln.

€ 56,8 mln.

€ 57,8 mln.

€ 1,0 mln.

Totaal opbrengsten

€ 59,2 mln.

€ 58,4 mln.

€ 58,3 mln.

€ 0,1 mln.

Totaal omzet

116,4 mln.

115,2 mln.

116,1 mln.

0,9 mln.

Planrealisatie

28,4%

29,9%

38,8%

8,8%

*exclusief te realiseren rentekosten
Van de totale kosten is 58,5% gerealiseerd. Van de totale opbrengsten is 19,2% gerealiseerd. De totale realisatie ligt daarmee op 38,8%.
Het zwaartepunt van de investeringen die in de tweede helft van 2017 zijn gerealiseerd zijn de plankosten en kosten voor tijdelijk beheer. Daarnaast is € 0,8 mln. rente geboekt bij de jaarovergang. Bij de opbrengsten zijn de grondopbrengsten van het OCC en de commerciële voorzieningen in het gebouw van het OCC gerealiseerd.
De gedetailleerde planning is als volgt:

Gebiedsontwikkeling Spuikwartier

  • 2018 gronduitgifte toren A en B Sonate.
  • 2020 gronduitgifte toren C Sonate en verkoop Spuigarage en Turfmarktgarage.
  • Medio 2020 herinrichting openbare ruimte rondom OCC en Spuiplein gereed.

Wijzigingen
De uitgiftes van Sonate zijn verwerkt conform de afsprakenbrief. De gronduitgifte van het OCC inclusief de commerciële voorzieningen in het OCC zijn gerealiseerd.

SCHEVENINGEN HAVEN

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2012 - 2022
Projectnaam: Scheveningen Haven Omzet: € 121,9 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 37 %
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 26,8 mln. NEG
Portefeuillehouder: Klein Risicoprofiel: € 3,68 mln. NEG

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Oranje

  1.  
  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Oranje

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

Het projectdocument Scheveningen Haven en bijbehorende stedenbouwkundig plan en grondexploitatie is op 17 februari 2012 door het college vastgesteld. Het bestemmingsplan is op 28 november 2013 vastgesteld door de gemeenteraad en op 15 juli 2015 onherroepelijk geworden. In 2013 zijn besluiten genomen en bestuurlijke afspraken gemaakt over de tijdelijke huisvesting van het Zuiderstrandtheater (ZST).
Op 6 september 2016 is de herziening Scheveningen Haven 2016 vastgesteld door het college. In deze herziening zijn onder andere de afspraken opgenomen conform de gebiedsontwikkelingsovereenkomst voor het noordelijk havenhoofd (blokken N1 tot en met N8) die met VWV VolkerWessels Vastgoed en de Viscluster zal worden gesloten. Daarnaast zijn de afspraken met MRP opgenomen voor de realisatie van de blokken 3, 4A, 4B en 4D. Inmiddels zijn de afspraken voor blok 5 ook vastgelegd met Stebru. De overige blokken zijn reeds uitgegeven.
De investeringen voor het herstel van de derde haven (kadeconstructies) en de brug over de Pijp vallen binnen het gebied, maar buiten de grondexploitatie.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

De doelstellingen van het programma 15-Stadsontwikkeling zijn het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag. De gemeente heeft gekozen voor versterking van de maritieme bedrijvigheid in Scheveningen haven en heeft gekozen voor de prioriteiten visserij, watersport, havengebonden dienstverlening en innovatie.

Relatie met doelen in beleidskaders

Zoals opgenomen in diverse beleidskaders, zoals het Masterplan Scheveningen-Kust. Bij de stedelijke ontwikkeling van de gebieden rondom de haven is het accent meer op de economische functie van de haven gelegd. De inzet op maritieme economie leidt ook tot een andere vraag aan bedrijfsruimte. De uitwerking van het economische programma krijgt ten opzichte van eerdere plannen een verschuiving van retail en horeca naar bedrijfsruimte. Een andere economische functie stelt andere eisen aan de ruimte. De plannen worden aangepast aan de behoefte van de markt. Voor de locatie en de inpassing van het type bedrijfsactiviteiten moet een afweging plaatsvinden met het woningbouwprogramma. Het een en ander gebeurt binnen het kader van het vastgestelde bestemmingsplan.
Voor het Noordelijk havenhoofd staat een enorme gebiedsontwikkeling op stapel. Het gaat om renovatie van de visafslag, het verder versterken van de visserij middels de aanleg van een verbrede steiger langs het gebouw van de Visafslag en om nieuwbouw en uitbreiding van de visbedrijvigheid. Naast het bedrijfsprogramma voor het viscluster voorziet de ontwikkeling in een stedelijke programma met een hotel, hotelappartementen, Fish Experience en een parkeergarage met een nader te bepalen programma op het dak.

Relatie met doelen in projectkaders

In 2012 is het projectdocument voor Scheveningen haven vastgesteld. Daarna is er besluitvorming geweest rondom het tijdelijke Zuiderstrandtheater, voor de ontwikkeling van blok 6, een programmawijziging voor de blokken 7 en 8 en blok 4C. De ontwikkeling van maritieme bedrijvigheid, de planvorming voor het NHH en het naar voren trekken van de ontwikkeling van blok 5 zijn nu ook in het financiële kader opgenomen.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

Het programma bestaat uit 687 woningen, 40.902 m2 bvo niet-woningbouw programma en 1.848 gebouwde parkeerplaatsen. Het bestemmingsplan gaat uit van maximaal 700 woningen.
De uitgiftes van blok 6 (zeilcentrum 3.831 m² bvo), blok 7&8 (237 woningen Arcade) en blok 4C (99 woningen en 343 m²-bvo kantoor ;MRP -D) zijn gerealiseerd.
Het nog te realiseren programma omvat 351 woningen en 44.128 m2 niet-woningbouw
Noordelijk havenhoofd
Het nog te realiseren programma op het noordelijk havenhoofd omvat de maritieme bedrijvigheid (3.496 m² bvo) en de uitbreiding van UFA en visbedrijven (9.300 m² bvo). De horeca omvat horeca bij visbedrijven, JM Snacks, Simonis en Kraan (2.125 m² bvo). Het hotel betreft een driesterrenhotel op het Noordelijk Havenhoofd (10.800 m² bvo). Het overig programma omvat programma op het dak van de parkeergarage (7.500 m² bvo), recreatiewoningen ( 7.400 m² bvo)≈ 74 woningen en Fish experience (5.000 m² bvo) op het Noordelijk Havenhoofd. Als ook herinrichting van de openbare ruimte Visafslagweg, Adriaan Maasplein en Boulevard.
Norfolk
Het nog te realiseren programma op het Norfolkterrein omvat het woonprogramma 351 woningen. Het overige programma omvat commercieel programma (370 m2 bvo), horeca (1.152 m2 bvo) en maritieme bedrijvigheid (5.440 m2 bvo).

Wijzigingen
Geen

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Oranje

Saldo

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Nominale waarde

€ 23,35 mln. NEG

€ 24,61 mln. NEG

€ 1,26 mln. N

Contante waarde

€ 23,33 mln. NEG

€ 24,24 mln. NEG

€ 0,91mln. N

Eindwaarde

€ 26,27 mln. NEG

€ 26,77mln. NEG

€ 0,50 mln. N

Het saldo van de grondexploitatie is per 1-1-2018 € 24,24 mln. negatief op contante waarde. Dit saldo is gedekt door de Voorziening Negatieve Plannen.

Wijzigingen

De verslechtering van het plansaldo wordt vooral veroorzaakt door hogere plankosten bij zowel het Norfolk terrein en het Noordelijk havenhoofd. In het geval van het Norfolkterrein gaat het om extra inzet in verband met mogelijke aanpassing programma blok 3, vertraging blokken 4A, B en D en aanpassen beeldkwaliteitsplan als gevolg van accentverschuiving naar meer maritieme bedrijvigheid. Dit was in risicoprofiel voorzien.
Bij het Noordelijk havenhoofd vraagt de begeleiding van de planontwikkeling door VolkerWessels Vastgoed meer inzet dan verwacht. Voor de resterende looptijd wordt nu ook rekening gehouden met hogere plankosten. In het risicoprofiel was dit risico voorzien.

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Oranje

De risico’s op de grondexploitatie worden opgevangen door de Reserve Grondbedrijf.

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Risicoprofiel

€ 3,36 mln. NEG

€ 2,85 mln. NEG

€ 0,51 mln. POS

Bandbreedte (eindwaarde)

Best case saldo

€ 24,2 mln. NEG

€ 26,1 mln. NEG

€ -1,9 mln. NEG

MPG scenario

€ 29,6 mln. NEG

€ 29,6mln. NEG

€ 0 mln.

Worst case saldo

€ 31,1 mln. NEG

€ 33,2 mln. NEG

€ -2,1 mln. NEG

Het risicoprofiel is per 1-1-2018 bepaald op € 2,85 mln. negatief.
De bandbreedte van het saldo ligt tussen de € 26,1 mln. negatief en € 33,2 mln. negatief op eindwaarde per 31-12-2022.

Wijzigingen

Het verschil in risicoprofiel wordt bepaald door het risico op hogere plankosten in de grondexploitatie-berekening op te nemen. Daarnaast is de hoogte en de weging van de risico’s anders ingeschat waardoor de best- en worstcase negatiever is uitgevallen. De reden van de aanpassing is dat een deel van de marktrisico’s zijn vertaald naar projectrisico’s m.b.t. gebouwde parkeeroplossingen blok 3.

  1. Schema Proces en informatie

Groen

Recent en te verwachten besluitvorming
De gebiedsontwikkelingsovereenkomst (GOO) geeft de afspraken tussen de partijen voor een integrale gebiedsontwikkeling voor het Noordelijk Havenhoofd. De herziening van het projectdocument en de grondexploitatie zijn op 6 september 2016 samen met een beeldkwaliteitsplan voor het Noordelijk havenhoofd vastgesteld. De gebiedsontwikkelingsovereenkomst is op 17 februari 2017 ondertekend.

De bouw van blok 4c, blok 6 en blok 7 en 8 is gestart. In november 2016 is een overeenkomst gesloten met Stebru, de door Bouwfonds IM geselecteerde ontwikkelaar voor blok 5.

Er is een realiseringsovereenkomst afgesloten met De Zuid C.V. (voorheen MRP-D) voor de realisering van het grootste deel van de bebouwing op het Norfolkterrein. Deze overeenkomst is herzien met een allonge op 5 juli 2016 op basis van het nieuwe programma. Op basis van de wens om meer maritieme bedrijvigheid te huisvesten wordt nog gestudeerd op aanpassing van het programma in blok 3.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

  1.  Voortgang en planning

Groen

Omzet

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Totaal kosten*

€ 63,4 mln.

€ 72,5 mln.

€ 9,1mln. NEG

Totaal opbrengsten

€ 40,0 mln.

€ 48,4 mln.

€ 8,4 mln. POS

Totaal omzet

103,4 mln.

120,9 mln.

7,1mln. NEG

Planrealisatie

38,8%

36,8 %

-2,0 %

*exclusief te realiseren rentekosten
Van de totale kosten is 36,8% gerealiseerd.
De grondexploitatie heeft een doorlooptijd tot eind 2022. De uitgiftes van de blokken 6, 4c en 7 en 8 zijn gerealiseerd. In 2018 wordt de grond voor de blokken 4A en 5 uitgegeven.

Wijzigingen

Het percentage planrealisatie neemt af door gewijzigde manier van administreren voor het Noordelijk havenhoofd. Oorspronkelijk was de netto bijdrage aan Volker Wessels Vastgoed in de berekening opgenomen (verschil tussen de door Volker Wessels te maken kosten openbare ruimte en grondopbrengsten). Om fiscale redenen moeten beide posten in de gemeentelijke berekening worden opgenomen. Dit heeft geen effect op het eindresultaat van het project.
Verder is er in 2e helft 2017 € 4,5 mln. besteed aan bijdrage VolkerWessels, bouw en woonrijp maken rond blokken 4c, 7 en 8 en plankosten.


A12-ZONE

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2005 - 2022
Projectnaam: A12- Zone Omzet: € 127,6 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 75%
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 2,66 mln. NEG Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicoprofiel: € 2,57 mln. NEG

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Oranje

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Oranje

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

In 2002 zijn vijf deelplannen en de bijbehorende hoofdplanstructuur afgescheiden van het Samenwerkingsverband Ypenburg en ingebracht in een Haagse grondexploitatie. Het projectdocument A12-zone (RIS 124442) is in 2005 door de raad vastgesteld. De A12-zone is een buitenstedelijk plan, gericht op de ontwikkeling van ca. 1.000 woningen, bedrijventerrein (standaard, hoogwaardig) en kantoorlocaties.
Het gebied bestaat nu uit drie ontwikkellocaties (deelplan 19, 20 en 26) . Deelplan 24 en de Hoofdplanstructuur zijn eind 2016 financieel afgesloten. De totale ontwikkeling is in een vergevorderd stadium. De afgesloten deelplannen 19 en 24 zijn grotendeels bebouwd met uitzondering van de kavel Van der Valk. In deelplan 20 is het zwembad gereed en zijn in 2017 alle kavels in verkoop gegaan. Ook deelplan 26 is deels bebouwd. Hierna zal op de verschillende deelgebieden nader worden ingegaan.
Door de veranderende marktomstandigheden hebben de afgelopen jaren diverse plankaderwijzigingen plaatsgevonden. De belangrijkste zaken zijn het uit exploitatie nemen van deelplan 25 (143.000 m²) bedrijfsterrein, het verkleinen van de kantorenvoorraad in deelplan 26 met 82.000 m² bvo en het omzetten in een alternatief programma in de vorm van leisureprogramma, en het aanpassen van woningbouwprogramma in deelplannen 19 en 20.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Oranje

Relatie met programmabegroting

Het project is onderdeel van programma 15 Stadsontwikkeling, programmaonderdeel bouwgrondexploitaties. Dit project valt onder het doel: “ontwikkelen van aantrekkelijk wonen, werken, recreëren en bereikbaarheid”.

Relatie met doelen in beleidskaders

  • Woonvisie Den Haag 2009-2020: woonsfeer ‘relaxed wonen aan de stadsrand’.
  • Leisurenota Den Haag 2005-2010: hierin is de A12-zone de ’potentiele voorkeurslocatie voor leisure voor de langere termijn’.
  • Bedrijventerreinen Strategie 2005-2020: typering deelplan 24 als ‘modern bedrijventerrein’
  • Haagse Nota Mobiliteit 2010-2020. Hierin wordt het verkeers- en vervoersbeleid voor de periode tot 2020 beschreven, met een doorkijk tot 2030. Met als doel dat de gemeente Den Haag – met de toename van het te verwachten verkeer -  ook in de toekomst goed bereikbaar en leefbaar blijft
  • Raadsmededeling 2016.035 (RIS 291524): tijdelijke huisvesting 150 statushouders rondom de plas van reef
  • Raadsmededeling 2016.131 (RIS 293919): voortgang huisvesting statushouders: definitieve locatiekeuze voor deelplan 20

Relatie met doelen in projectkaders
In 2005 is het projectdocument A12-zone Ypenburg (RIS 124442) door het college vastgesteld en daarmee de overall grondexploitatie A12 zone operationeel verklaard. Daarbij is de A12-zone onderverdeeld in de volgende deelplannen met genoemd programma:
a) deelplan 19 woningen en voorzieningen
b) deelplan 20 strategische reservelocatie met bestemming bedrijvigheid
c) deelplan 24 bedrijven en twee kantoren
d) deelplan 25 strategische reservelocatie met bestemming bedrijvigheid
e) deelplan 26 kantoren
f) hoofdplanstructuur aanpak ontsluitingswegen van de deelplannen en kruispunten met de
hoofdontsluitingsweg Ypenburg

In 2006 is het projectdocument deelplan 19 vastgesteld. Uitgangspunt bij de ontwikkeling van deelplan 19 was dat dit gebied samen met de aangrenzende stationslocatie de schakel diende te vormen tussen Ypenburg en Leidschenveen. Mede vanwege de nabijheid van het NS station Ypenburg diende deelplan 19 vormgegeven te worden als stedelijke woon- en werkbuurt. De daarbij behorende kenmerken zijn functiemenging, (kleinschalige) publieksgerichte functies, stedelijke levendigheid, een hoge bebouwingsdichtheid en intensief ruimtegebruik. Met het vatstellen van het projectdocument deelplan 19 is ingestemd met de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig schetsontwerp uit 2005 en het hierbij behorende programma omvattende de ontwikkeling en realisering van commerciële ruimte, woningbouw, een multifunctioneel voorzieningen centrum ten behoeve van Politie regio Haaglanden en een school voor speciaal basisonderwijs).
Eind 2006 is de Uitgangspuntennota Deelplan 20 A12-zone vastgesteld (RIS142199). Met de vaststelling van deze uitgangspuntennota is de functiewijziging van deelplan 20 naar stedelijk woongebied met hoge dichtheden (circa 500 woningen) en een zwembad geëffectueerd.
Eind 2011 is de partiële herziening projectdocument A12-zone Ypenburg en bijbehorende grondexploitatie vastgesteld (RIS 181916). In dit projectdocument is deelplan 25 (143.404 m² BVO bedrijventerrein) uit exploitatie genomen en in deelplan 26 49.000 m² BVO kantorenprogramma geschrapt. Eind 2012 is de partiële herziening projectdocument deelplan 20 en bijbehorende grondexploitatie vastgesteld. (RIS 255232). Daarbij is het woningaantal teruggebracht naar 240 woningen, in een mix van (sociale en markt) huur en koop waarvan het merendeel grondgebonden is.
Eind 2013 is het programma voor de Fregatsingel (deelplan 19) naar aanleiding van veranderingen in de markt opgenomen in het Kleinschalig Opdrachtgeverschap van de gemeente Den Haag, en daarmee aangepast naar 22 kavels voor woningbouw. (RIS 267843); (RIS 267843);
Eind 2013 zijn de hoofdplanstructuur (gerealiseerde delen) en deelplan 20 (zwembad) gedeeltelijk afgesloten (RIS 269144);
Medio 2015 is het resterende kantorenprogramma van deelplan 26 (33.000 m²-bvo) gewijzigd naar leisure incl. horeca en parkeervoorziening (partiële herziening 30 juni 2015, RIS 284142).
In de eerste helft van 2016 is de projectdocumentherziening deelplan 20 vastgesteld, met daarin 233 woningen, waarvan 100 grondgebonden en 48 gestapeld in kleinschalig opdrachtgeverschap, 70 sociale huur appartementen en 15 woningen die tijdelijk gebruikt worden voor de huisvesting van statushouders.

Wijzigingen

In september 2017 is de projectdocumentherziening deelplan 20 Hofbadtoren (RIS 297955) vastgesteld, waarmee het programma voor de hofbadtoren naast het zwembad is gewijzigd van 70 in circa 156 sociale huur appartementen.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

De A12-zone bestaat uit vijf deelplannen:

Deelplan 19 (ZZ-27)

Het gebied ligt in de A-12 zone achter het stadsdeelkantoor Leidschenveen-Ypenburg. Start bouw van de eerste woningen was in september 2008 en de eerste opleveringen in augustus 2009. Het programma bestaat uit de bouw van 740 woningen waarvan 265 in de sociale sector, 28.000 m² voor Politie, 7.000 m² stadsdeelkantoor, 17.255 m² overige maatschappelijke voorzieningen, 1.800 m² commerciële ruimte. Alle gronden in dit deelplan zijn uitgegeven. Eind 2013 heeft een partiële herziening van het projectdocument inclusief grondexploitatie plaatsgevonden. De Fregatsingel was een van de locaties in de 3e tranche voor Kleinschalig Opdrachtgeverschap, die in maart 2014 op de markt zijn gekomen. In oktober 2015 zijn alle kavels uitgegeven. In 2016 zijn de eerste 17 kavels opgeleverd. Oplevering van de laatste 5 kavels vindt vermoedelijk in 2018 plaats.

Deelplan 20 (ZZ-28)

Deelplan 20 bestaat uit twee delen: woningbouw en een zwembad. Het zwembad is in 2012 gerealiseerd. In december 2012 heeft de partiële herziening van de grondexploitatie plaatsgevonden. Het woningbouwprogramma is daarbij teruggebracht van 470 naar 239 woningen waarbij de scope van het programma is gewijzigd van het realiseren van voornamelijk een appartementenprogramma, naar de realisatie van grondgebonden woningen. Tussen 2012 en 2014 heeft een ontwikkel-combinatie een ontwikkelingsvisie uitgewerkt. Dit heeft niet geleid tot overeenstemming. Van eind 2014 tot begin 2015 is de haalbaarheid onderzocht om het programma in het kader van kleinschalig opdrachtgeverschap (KO) op de markt te brengen. In april 2015 (RIS 281758) is de raadscommissie geïnformeerd over het KO programma voor 2015. Daarin is deelplan 20 opgenomen. Met de projectdocumentherziening voor deelplan 20 is een nieuwe verkavelingsplan vastgesteld met 233 woningen, waarvan 148 in KO, 15 woningen voor tijdelijke huisvesting van statushouders, 70 sociale huurappartementen en circa 400 m2 BVO bedrijfsruimte. Verkoop van de 1e fase van de KO-kavels is eind maart 2017 gestart. Eind september 2018 zijn de laatste kavels in verkoop gegaan. In september 2017 is de projectdocumentherziening Deelplan 20 Hofbadtoren vastgesteld. Daarmee is het programma voor de Hofbadtoren gewijzigd van 70 naar circa 156 sociale huurwoningen.

Deelplan 26 (ZZ-31)

In 2011 is het programma voor Deelplan 26 teruggebracht naar 49.000 m² kantoren voor het westelijk deel van het plangebied. Het oostelijk deel waar ook 49.000 m² kantoren was geprogrammeerd is toen bevroren. Van het programma is in 2009 en 2010 totaal 16.000 m²-bvo gerealiseerd in het westelijk deel.
Gezien de ontwikkelingen op de kantorenmarkt en provinciaal beleid voor kantoren voor de regio is ontwikkeling van kantoorprogramma niet meer mogelijk. Er is daarom voor gekozen om het plan en grondexploitatie te herzien om de ontwikkeling van leisure-functies mogelijk te maken. Eind juni 2015 is dit middels een projectdocumentherziening vastgesteld. In december 2016 is de vergunning voor een multiplexbioscoop verleend. Begin 2017 is beroep aangetekend tegen de verleende vergunning. In december heeft de rechter het beroep ongegrond verklaard.

Wijzigingen
Niet van toepassing.

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Oranje

Saldo

Herziening 2017

1-1-2018

Verschil

Nominale waarde

€ 1,45 mln. NEG

€ 2,09 mln. NEG

€ 0,64 mln. NEG

Contante waarde

€ 1,93 mln. NEG

€ 2,65 mln. NEG

€ 0,73 mln. NEG

Eindwaarde

€ 1,85 mln. NEG

€ 2,66 mln. NEG

€ 0,81 mln. NEG

Het saldo van de grondexploitatie is per 1-1-2018 € 2,65 mln. negatief op contante waarde. Dit saldo is gedekt door de Voorziening Negatieve Plannen.

Wijzigingen
Na de herziening is het saldo verslechterd met € 0,73 mln. Dit wordt veroorzaakt door hogere kosten voor het bouwrijpmaken en faseringsinvloeden. Het bouwrijpmaken is ruim € 0,33 mln. duurder geworden, doordat voor deelplan 20 tijdelijke voorzieningen zijn getroffen waarmee geen rekening was gehouden en er voor deelplan 31 meerdere claims zijn met betrekking tot meerwerk. Met deze onvoorziene gebeurtenissen was geen rekening gehouden in het MPG.

De verslechtering van het faseringseffect bedraagt circa € 0,2 mln. en is het gevolg van niet meer standaard indexeren van de grondprijzen van KO kavels, omdat voor KO kavels vaste grondprijzen wordt gehanteerd. Overige verschillen à € 0,2 mln. betreffen autonome effecten, zoals geboekte rente.

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

De risico’s op de grondexploitatie worden opgevangen door de Reserve Grondbedrijf. De benodigde omvang van deze risicobuffer wordt jaarlijks bepaald in de Meerjarenprognose Grondexploitaties (MPG).

Herziening 2017

1-1-2018

Verschil

Risicoprofiel

€ 2,57 mln. NEG

€ 2,57 mln. NEG

€ 0 mln. NEG

Bandbreedte (eindwaarde)

Best case saldo

€ 1,21 mln. NEG

€ 2,02 mln. NEG

€ 0,81 mln. NEG

MPG scenario

€ 4,41 mln. NEG

€ 5,22 mln. NEG

€ 0,81 mln. NEG

Worst case saldo

€ 5,96 mln. NEG

€ 6,77 mln. NEG

€ 0,81 mln. NEG

Het risicoprofiel is per 1-1-2018 bepaald op € 2,57 mln. negatief. De bandbreedte in saldo is gebaseerd op de risicoscenario’s MPG. De bandbreedte ligt tussen de € 2,02 mln. negatief en € 6,77 mln. negatief op eindwaarde per 31-12-2022[2].

De saldi van de diverse scenario’s zijn alléén gewijzigd als gevolg van het verslechteren van het saldo op eindwaarde en niet door een gewijzigd risicoprofiel. Hierdoor is het saldo van al deze scenario’s met hetzelfde bedrag verslechterd. Dit betekent dat de bandbreedte ongewijzigd is gebleven.

  1. Schema Proces en informatie

Oranje


In de raadsvoorstellen Toekomst Samenwerkingsverband Ypenburg (rv 15 d.d. 22 januari 2002) en het raadsvoorstel Afscheidsregeling Rijswijk (rv 266 d.d. 3 december 2002) is de afsplitsing van de A12-zone al kenbaar gemaakt. De afscheidsregeling van Rijswijk heeft door middel van raadsbesluiten in alle gemeenten in december 2002 zijn beslag gekregen. Op 25 maart 2003 is door de colleges van Den Haag en Pijnacker Nootdorp aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het bereikte bestuurlijke resultaat ten aanzien van de gemeenschappelijke regeling en de boekhoudkundige afsplitsing van de A12 zone gemeld. In het principebesluit van het college van B&W is op 25 november 2003 (DSO/2004.694) ingestemd met de strategische verwerving en afsplitsing van de A12-zone van het Samenwerkingsverband Ypenburg. Dit besluit is door middel van een raadsmededeling (RM 207 RIS111035 d.d. 25 november 2003) aan de gemeenteraad voorgelegd en op 2 maart 2004 formeel bekrachtigd tot besluit. De kern van dit besluit is dat de gemeente. Den Haag alle rechten en plichten van het samenwerkingsverband voor het betreffende gebied overneemt: het betreft feitelijk een afsplitsing en eigen voortzetting van de grondexploitatie van Ypenburg. Het samenwerkingsverband is sindsdien bekend onder de naam Bestuursorgaan Ypenburg (BOY).
Op 20 januari 2005 heeft het college ingestemd met het projectdocument A12 zone en is de grondexploitatie operationeel verklaard. In bovenstaande tabel is aangegeven welke besluitvorming sindsdien heeft plaatsgevonden. Door de veranderende marktomstandigheden hebben de volgende plankaderwijzigingen plaatsgevonden:

  • Het uit exploitatie nemen van deelplan 25 (143.000 m²) bedrijfsterrein, en verkleinen van de kantorenvoorraad in deelplan 26 met 49.000 m2 bvo. (partiële herziening 29 november 2011; RIS 181916);
  • Het aanpassen van een woningbouwprogramma (470) met vooral appartementen naar een programma (239) met vooral grondgebonden woningen in deelplan 20 (partiële herziening 11 december 2012; RIS 255232);
  • Het aanpassen van het programma voor de Fregatsingel (deelplan 19) ten behoeve van het KO programma. Het woningbouwprogramma is daarbij aangepast van 34 woningen naar 22 kavels. (partiële herziening 19 november 2013 RIS 267843);
  • Als onderdeel van de financiële deelafsluiting van 22 grondexploitaties zijn ook de hoofdplanstructuur (gerealiseerde delen) en deelplan 20 (zwembad) gedeeltelijk afgesloten (17 december 2013, RIS 269144);
  • Het wijzigen van het resterende kantorenprogramma deelplan 26 (33.000 m²-bvo) naar leisure (10.320 m2 bvo) en parkeerplaatsen (partiële herziening 30 juni 2015, RIS 284142).
  • Het aanpassen van het programma voor deelplan 20 naar 233 woningen en circa 400m2 BVO bedrijven in verband met ontwikkeling grotendeels in Kleinschalig opdrachtgeverschap (partiële herziening 19 april 2016, RIS 293916)
  • Eind september 2016 is het zogenaamde stap-3 besluit vastgesteld door de gemeenteraad (RIS294964), waarmee voor deelplan 20 een hogere geluidbelasting in combinatie met compenserende maatregelen is vastgesteld.
  • 16 februari 2017 is de herziening van het bestemmingsplan deelplan 20 (RIS296158) vastgesteld en ondertussen onherroepelijk geworden.

Wijzigingen

  • 26 september 2017 is de herziening van het projectdocument deelplan 20 Hofbadtoren (RIS 297955) vastgesteld.
  1. Voortgang en planning

Groen

Omzet

Herziening 2017

1-1-2018

Verschil

Totaal kosten*

€ 64,0 mln.

€ 64,8 mln.

€ 0,8 mln.

Totaal opbrengsten

€ 62,5 mln.

€ 62,7 mln.

€ 0,2 mln.

Totaal omzet

126,5 mln.

127,5 mln.

1,0 mln.

Planrealisatie

74%

75%

1%

*exclusief te verwachten rente

Van de totale kosten is 81% gerealiseerd. Van de totale opbrengsten is 70% gerealiseerd. De totale realisatie ligt daarmee op 75%. Voor deelplan 20 zijn de gemaakte kosten in de 1e helft van 2017 met name gericht op het bouwrijp maken van de locatie. Voor deelplan 26 hebben de kosten in de 1e helft van 2017 voornamelijk betrekking op de werkzaamheden en adviseringskosten voor het bouwrijpmaken en de beroepsprocedure tegen de vergunning.

Gebiedsontwikkeling Leyweg-Escamplaan (Haga)

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2014 - 2022
Projectnaam: GO Leyweg-Escamplaan Omzet: € 61,3 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 51,9 %
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 4,71 mln. NEG
Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicoprofiel: € 2,57 mln. NEG

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving
Het project betreft de integrale herontwikkeling van het gebied rondom het HagaZiekenhuis tot een woongebied in combinatie met maatschappelijke en commerciële functies. Het gebied wordt begrensd door de Leyweg, Escamplaan, het Florence Nightingale park en de keerlus van tramlijn 6. Het HagaZiekenhuis en Apotheek Haagse Ziekenhuizen hebben de uitbreiding van het medisch cluster zelf ter hand genomen.

Vanaf oktober 2015 is onderhandeld tussen de gemeente, Heijmans en Patrizia Netherlands BV om te komen tot een sluitende business case, waarin de uitgangspunten van het bestemmingsplan Florence Nightingalepark als kader zijn gehanteerd. Dit heeft geleid tot een programma met 620 woningen (een mix van appartementen en grondgebonden woningen, 30% sociale sector). Op 7 juni 2016 heeft het College van B&W ingestemd met het herziene projectdocument, de grondexploitatie en de raamovereenkomst met Heijmans en Patrizia Netherlands BV (RIS294393). De raamovereenkomst is op 8 juni 2016 door de betrokken partijen ondertekend. De Raad heeft op 15 december 2016 (RIS295701) de- grondexploitatie bekrachtigd, samen met alle andere in 2016 door het College vastgestelde grondexploitaties.
In deze vastgestelde grondexploitatie is gekozen voor een integrale ontwikkeling van alle deelgebieden met een openbaar toegankelijke verdiepte parkeergarage en versnelling van de realisatietermijn ten opzichte van een gefaseerde aanpak zoals eerder benoemd in de Nota van Uitganspunten.

Op 15 november 2016 heeft het college ingestemd met het vrijgeven voor inspraak van een verkeersdocument en een “ontwikkelingskader”. Op 4 juli 2017 heeft het College met inachtneming van de inspraakreacties besloten het ontwikkelingskader vast te stellen (RIS 297430) als beeldkwaliteitsplan en in afwijking van het eerdere besluit een enigszins gewijzigde verkeersontsluiting vastgesteld (RIS 297429).
Op 7 november 2017 heeft het college het Voorlopig Ontwerp voor de openbare ruimte vastgesteld (RIS298355).

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

Het project is onderdeel van “Programma 15 Stadsontwikkeling”. De doelstellingen van het programma 15 zijn het stimuleren van werkgelegenheid, het bieden van ruimte aan alle Hagenaars en een vitalisering van Den Haag.

Relatie met doelen in beleidskaders

2009: Woonvisie 2009-2020: In de woonvisie is de omgeving van het HagaZiekenhuis als kansrijk gebied aangewezen voor appartementenprogramma gericht op ‘empty nesters’ uit zowel de categorie ‘welgesteld’ als ‘middeninkomens’.

Relatie met doelen in projectkaders

Herzien projectdocument gebiedsontwikkeling Leyweg-Escamplaan (2016):
Het projectgebied betreft een relatief extensief gebruikte locatie (voornamelijk parkeren op maaiveld, stedelijke ondergrondse infrastructuur in de vorm van een installatie voor de stadsverwarming en opstallen van het HagaZiekenhuis). Door de beoogde gebiedsontwikkeling transformeert de locatie tot een hoogwaardig intensief georganiseerd stedelijk gebied. Bijkomend aspect is dat op de Leyweg voor de locatie een overstaphalte van openbaar vervoer is aangelegd die zich uitstekend leent voor verdichting.
De locatie biedt aantrekkelijke mogelijkheden voor een ontwikkeling rondom het thema wonen en zorg. Het uitgangspunt in de business case is momenteel een programma met 620 woningen en ongeveer 2.300 m2 voorzieningen. De gebiedsontwikkeling draagt daarmee bij aan de ontwikkeling van de Leywegzone als centrumgebied voor heel Escamp. Tevens wordt met het woningbouwprogramma een belangrijke aanvulling geleverd op de bestaande woningvoorraad. Gelet op de demografische veranderingen (vergrijzing in combinatie met de verwachte groei van de totale bevolking van Den Haag) is er een toenemende behoefte aan gelijkvloerse woningen/ nultredenwoningen die (fysiek) goed bereikbaar zijn. Gezien de wens om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen, zijn goede service en voorzieningen in het complex, maar vooral in de directe omgeving gewenst. De eventuele noodzakelijke zorg kan dan op een individueel niveau efficiënt en goed geleverd worden. De geplande nieuwbouw rond het ziekenhuis is uitermate geschikt voor mensen die tot op hoge leeftijd zelfstandig willen blijven wonen: comfortabel stedelijk wonen. De voorgestelde eengezinswoningen voorzien in een behoefte van bewoners uit de omliggende wijken die in hun eigen wijk een wooncarrière willen opbouwen.

Wijzigingen

Geen.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

De vastgestelde grondexploitatie 2016 omvat de uitgifte van gronden voor in totaal 620 woningen (een mix van 454 meergezinswoningen en 166 eengezinswoningen, 30% in de sociale huur), 2.300 m2 bvo niet-woningbouwprogramma en een ondergrondse openbare parkeervoorziening met 800 tot 900 parkeerplaatsen.

Om de gronden bouwrijp te kunnen leveren aan de ontwikkelaar zijn gronden verworven, is onder- en bovengronds gesloopt (zusterhuis, oogziekenhuis), is er gesaneerd, zijn kabels en leidingen verlegd (waaronder de grote afvoerleiding van Delfland) en zijn er plankosten gemaakt.
Daarnaast zal –aansluitend op de inrichting van het terrein van het HagaZiekenhuis zelf- de openbare ruimte worden (her)ingericht. De herinrichting van de Escamplaan en de inrichting van het voorplein (zorgplein) zijn hierin de voornaamste ingrepen. Eveneens is voorzien in een kwaliteitsimpuls in het Florence Nightingale Park, om de toenemende gebruiksdruk in het park op te vangen.

In onderstaand tabel is te zien welk programma gerealiseerd zal worden op gronden die uitgegeven zijn of worden (oplevering vindt dus op een later moment plaats). In 2017 zijn deelgebieden 4 en 1 uitgegeven. Deelgebied 1 bestaat uit een groot aantal appartementen en parkeergarage en behelst een groot deel van het totaal te realiseren programma.

Wijzigingen
Geen

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Groen

Saldo

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Nominale waarde

€ 3,67 mln. NEG

€ 4,16 mln. NEG

€ 0,39 mln. NEG

Contante waarde

€ 3,96 mln. NEG

€ 4,27 mln. NEG

€ 0,30 mln. NEG

Eindwaarde

€ 4,46 mln. NEG

€ 4,71 mln. NEG

€ 0,25 mln. NEG

Het saldo van de grondexploitatie is per 1-1-2018 € 4,27 mln. negatief op contante waarde. Dit saldo is gedekt door de Voorziening Negatieve Plannen.

Wijzigingen

De verslechtering komt door een ophoging van de plankosten, hoofdzakelijk veroorzaakt door een intensief participatietraject met de omwonende en belanghebbende van het project. Verder zijn er extra kosten voor het saneren van vervuilde grond in Deelgebied 1.

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Risicoprofiel

€ 2,57 mln. NEG

€ 2,30 mln. NEG

€ 0,27 mln. POS

Bandbreedte (eindwaarde)

Best case saldo

€ 4,26 mln. NEG

€ 4,52 mln. NEG

€ 0,26 mln. NEG

MPG scenario

€ 7,03 mln. NEG

€ 7,01 mln. NEG

€ 0,02 mln. POS

Worst case saldo

€ 10,18 mln. NEG

€ 10,15 mln. NEG

€ 0,03 mln. POS

Het risicoprofiel is per 1-1-2018 bepaald op € 2.297.000 negatief. De bandbreedte in het risicoprofiel plus verwacht saldo op eindwaarde ( € 4.714.000 negatief per 31-12-2022) ligt tussen de € 4.514.000 negatief (positief scenario) en € 10.154.000 negatief (worst case).

Wijzigingen
De projectrisico’s zijn ongewijzigd, maar de marktrisico’s zijn geactualiseerd omdat na de vorige Grip-rapportage een grote uitgifte heeft plaatsgevonden, namelijk deelgebied 1. Het generieke vertragingsrisico op uitgifte is gedaald met € 375.000 omdat deze nu alleen nog betrekking heeft op deelgebieden 2 en 3.

  1. Schema Proces en informatie

Groen

2014

Op 4 februari 2014 is de Nota van Uitgangspunten gewijzigde Uitvoeringsstrategie gebiedsontwikkeling Leyweg-Escamplaan in het college van burgemeester en wethouders vastgesteld. In het betreffende collegebesluit is tevens besloten extra middelen toe te voegen aan de Reserve Stedelijke Ontwikkeling ten behoeve van de verwerving van de Kas-In locatie. 12 november 2014 definitieve uitspraak Raad van State m.b.t. bestemmingsplan Florence Nightingale Park (onherroepelijk).

2015

Op basis van de vastgestelde Nota van Uitgangspunten is met Heijmans Vastgoedontwikkeling B.V., als overgebleven partij uit de OCL, een concept ontwikkelovereenkomst voor de realisatie van de eerste fase opgesteld. Deze is echter nooit vastgesteld omdat op dat moment investeerder Patrizia Netherlands BV interesse toonde waardoor een integrale ontwikkeling weer in beeld kwam. Hiertoe is een intentieovereenkomst gesloten in oktober 2015 tussen gemeente, Heijmans en Patrizia.

2016

Op basis van de intentieovereenkomst is op 8 juni 2016 een raamovereenkomst gesloten met Heijmans en Patrizia. Het college heeft hiertoe op 7 juni 2016 besloten. De grondexploitatie behorende bij het herziene projectdocument is eveneens op 7 juni 2016 vastgesteld.

2017

Op 4 juli 2017 zijn het gewijzigd ontwikkelingskader gebiedsontwikkeling Leyweg/Escamplaan en het verkeersdocument gebiedsontwikkeling Leyweg/Escamplaan in het college van burgemeester en wethouders vastgesteld. De grond in deelgebied 4 is in het voorjaar uitgegeven. De bouw van dat deelgebied is gestart. De grond in deelgebied 1 is in het najaar uitgegeven. De bouw van dat deelgebied is in november gestart. Op 7 november heet het college het V.orlopig Ontwerp openbare ruimte vastgesteld.
2018
De in 2018 te herstarten geothermiebron aan de Leyweg zal in de huidige verkaveling van deelgebied 3 hinder opleveren voor een deel van de hier te realiseren nieuwbouwwoningen Dit effect kan gereduceerd worden door de betreffende woningen op iets grotere afstand van de bron te positioneren en het bewonersparkeren aan deze zijde te positioneren. De verwachting is dat hierdoor een beperkt aantal woningen minder gerealiseerd kan worden dan in de oorspronkelijke opzet Tevens zal onderzocht worden of op het terrein van de geothermiecentrale zelf een dubbelgebruik mogelijk is met bezoekersparkeren voor Haga (ca. 50 parkeerplaatsen). In 2018 zal daarom een gewijzigd ontwerp worden vervaardigd van deelgebied 3.

  1. Voortgang en planning

Groen

Omzet

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Totaal kosten

€ 32,0 mln.

€ 32,7 mln.

€ 0,7 mln.

Totaal opbrengsten

€ 28,4 mln.

€ 28,6 mln.

€ 0,2 mln.

Totaal omzet

60,4 mln.

61,3 mln.

0,9 mln.

Planrealisatie

27,50 %

51,94 %

24,44 %

Van de totale kosten is 53,1% gerealiseerd. Van de totale opbrengsten is 50,6% gerealiseerd. De totale realisatie ligt daarmee op 51,9 %.
De 53% gerealiseerde kosten heeft hoofdzakelijk betrekking op verwervingskosten (Kas-In locatie en Oogziekenhuis; € 5,98 mln.) en bouwgrond productiekosten (sloop en bodem; € 8,1 mln.) en plankosten
(€ 1,7 mln.). De 51% gerealiseerde opbrengsten heeft betrekking op opbrengsten uit de exploitatie van het tijdelijk maaiveld parkeren(€ 3.27 mln., waar ook beheerskosten onder de post Overige kosten tegenover staan) maar vooral de grondopbrengsten (€ 10,9 mln.).
Bij de resterende 48% omzet gaat het voornamelijk om de volgende kosten (bouwgrondproductie € 2,8 mln., inrichtingskosten openbare ruimte € 8,5 mln., overige kosten € 2,0 mln., plankosten € 0,8 mln.), grondopbrengsten (€ 13,6 mln.) en overige opbrengsten uit de exploitatie (€ 0,3 mln.).
Op hoofdlijnen is de planning als volgt: deelgebieden 4 en 1 zijn in 2017 uitgegeven, waarbij het kopgebouw (G) in deelgebied 2 begin 2018 betrokken zal worden bij de realisatie van deelgebied 1 omwille van een efficiëntere bouwstroom. Dit deel van deelgebied 2 zal daarom al in 2018 bouwrijp worden gemaakt. Oplevering van de woningen wordt in 2018 (dg 4) resp. 2019 (dg1) verwacht.
Het resterende deel van deelgebied 2 zal in 2020 bouwrijp worden gemaakt en uitgegeven. Hetzelfde geldt voor deelgebied 3. Start bouw van het resterende deel van deelgebied 2 en van deelgebied 3 is gepland in 2020 (na oplevering van de parkeergarage in deelgebied1).
De omgevingsvergunningen voor de bouw van alle woningen zijn in juli 2017 verleend. De herinrichting van de Escamplaan dient gereed te zijn op het moment van oplevering van deelgebied 1. De (her)inrichting van de openbare ruimte zal gefaseerd plaatsvinden. Afronding van het project wordt in 2022 voorzien.

Wijzigingen
Geen

GEM VROONDAAL

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2017[3] Looptijd: 2010 - 2027
Projectnaam: GEM Vroondaal Omzet: € 699 mln.
Projectkenmerk: Verbonden partij Planrealisatie: 48 %
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 0,4 mln. POS
Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicoprofiel: niet gewijzigd

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

Op 8 maart 2010 is de publiek-private samenwerking Vroondaal formeel opgericht. Het zijn commanditaire vennootschappen (C.V.’s) met een beherende vennoot (B.V.’s) voor grondexploitatie en de vastgoedexploitatie. De samenwerking tussen de partijen is aangegaan op 50/50 basis tussen enerzijds gemeente en anderzijds een combinatie van marktpartijen: BPD B.V. en Synchroon B.V.
Het oorspronkelijke plan Vroondaal (2002) omvatte de uitgifte van ca. 970 woningen/kavels in het topsegment. Als gevolg van de economische en financiële crisis is de woningmarkt ingezakt in de jaren na 2008. Daardoor is ook de vraag naar bouwkavels voor de bouw van luxe woningen in het topsegment sterk gedaald. De partijen concludeerden dat verbreding van het woningbouwprogramma noodzakelijk was om enerzijds te kunnen voldoen aan de vraag en anderzijds voldoende afzet te creëren om zodoende de risico’s op de grondexploitatie beter te kunnen beheersen. Deze verbreding in woningbouwcategorieën is verwerkt in de ontwikkelingsvisie Vroondaal Revisited (2011 RIS 180771).
In 2012 heeft de GEM Vroondaal de ontwikkelingsvisie in samenwerking met Gemeente Den Haag verder uitgewerkt in een stedenbouwkundig plan. Op 12 februari 2013 heeft B&W het projectdocument (2013 RIS 256696) inclusief stedenbouwkundigplan, ontwikkelingsstrategie, grondexploitatie e.a. vastgesteld plus nadere randvoorwaarden geformuleerd. Het stedenbouwkundig plan is verwerkt in het nieuwe bestemmingsplan en exploitatieplan Madestein-Vroondaal. Het bestemmingsplan en exploitatieplan zijn op 29 juli 2015 onherroepelijk geworden. In het bestemmingsplan is alleen de hoofdstructuur vastgelegd waardoor de secundaire planstructuur flexibel is voor de toekomstige inrichting. Er wordt een ontwikkeling mogelijk gemaakt van maximaal 2.150 woningen incl. bestaande woningen in het plangebied.
Vanaf eind 2014 is gestart met bouwrijp maken in Vroondaal Zuid en zijn in 2015 de eerste gronden verkocht. Deze ontwikkeling heeft zich in 2016 en 2017 volop doorgezet. Voor de periode 2018 tot en met 2020 worden een afzet van gemiddeld 200 woningen per jaar verwacht.
Onderliggende grip rapportage heeft betrekking op de grondexploitatie 2017. In het tweede kwartaal van 2018 wordt de grondexploitatie 2018 vastgesteld.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting
Het project is onderdeel van programma 15 Stadsontwikkeling, programmaonderdeel bouwgrondexploitaties. Dit project valt onder het doel: “ontwikkelen van aantrekkelijk wonen en recreëren”.
Relatie met doelen in beleidskaders

2009: Woonvisie 2009-2020: “een groter aandeel midden- en hogere inkomensgroepen; doelgroep internationals; woonsfeer: exclusief wonen aan de stadsrand”.
2011: Strategische agenda Wonen tot 2014: “de aangepaste programmering rond Vroondaal is een voorbeeld dat wij niet bij de pakken neer zitten, maar dat wij blijven zoeken naar (andere) kansen en mogelijkheden om tot een goede ontwikkeling van dit gebied te komen.”’
2016: aanpassing governancestructuur als gevolg van beleidskader Verbonden Partijen (RIS 294071).

Relatie met doelen in projectkaders

2000: Projectdocument: “Met deze woningen zal een internationaal georiënteerde doelgroep moeten worden aangesproken. Dit uitgangspunt vloeide voort uit de afspraken die de gemeente heeft gemaakt met gemeente Westland, Provincie Zuid-Holland en Stadsgewest Haaglanden in het convenant Westlandse Zoom (definitief 2003). Naast deze programmatische afspraken bevat het convenant afspraken over de realisatie van groen/blauwe projecten”.
2011: Vroondaal Revisited: verbreding van het woningaanbod voor meerdere doelgroepen door het ontwikkelgebied te verdelen in 4 deelgebieden met eigen architectonisch profiel en identiteit. Het woningbouwprogramma is aangepast op de vraag naar kleinere kavels en kleinschalige projectmatige particulier opdrachtgeverschap. Het bestemmingsplan maakt verdichting van het woningbouwprogramma t.o.v. de doelstellingen uit het projectdocument (opgesteld in het jaar 2000) mogelijk.
2013: Projectdocument Vroondaal: “voor een hoogwaardig en groen woonmilieu, dat nog flexibel kan worden ingevuld met diverse woningtypes en verkavelingen”.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaat de GEM doen?

Groen

De grondexploitatie 2017 gaat uit van het volgende uitgifteprogramma:


(exclusief 81 kavels zelfrealisatie Noord II, Zuid I en II)

Het totaalprogramma in het plangebied van Vroondaal komt per 1-1-2017 uit op ca. 1.920 woningen (excl. te handhaven tuinderswoningen en zelfrealisatie door grondeigenaren binnen het plangebied). Hierbij wordt benadrukt dat het een indicatief programma betreft dat afhankelijk van de woningbehoefte qua aantal en verdeling nog kan wijzigen, doch binnen de afgesproken kaders (maximaal 2.150 woningen totaal).

Wijzigingen
Er zijn 190 woningen/kavels verkocht in 2017, en ligt hoger dan de verwachting (177 stuks). Deze cijfers worden verwerkt in de grondexploitatie 2018.

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Groen

Saldo

1-1-2017

Nominaal saldo

€ 12,54 mln. POS

Contante waarde

€ 0,42 mln. POS

Eindwaarde

€ 0,64 mln. POS

De grondexploitatie Vroondaal per 1-1-2017 komt uit op een exploitatieresultaat van € 0,42 mln. positief op contante waarde per 1-1-2017. De eindwaarde is berekend op € 0,64 mln. positief per 31-12-2027. In de grondexploitatie 2018 worden de cijfers geactualiseerd.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

De Grondexploitatiemaatschappij Vroondaal Beheer B.V. (kortweg: GEM) is verantwoordelijk voor het opstellen van de grondexploitatie inclusief risicoanalyse. De grondexploitatie is bij vaststelling van het nieuwe stedenbouwkundig plan in 2013 door de GEM herzien. Daarbij is het uitgangspunt geweest om een robuuste grondexploitatie op te stellen: een neutraal resultaat en een evenwichtig risicoprofiel. De GEM actualiseert minimaal jaarlijks de grondexploitatie op basis van de nieuwste (markt)inzichten. De grondexploitatie en het jaarplan worden met ingang van 2017 door de directie, via de stuurgroep ter goedkeuring voorgelegd aan de aandeelhouders.
De gemeente is niet alleen deelnemer in de GEM en de VEM, maar fungeert ook als financier voor de GEM
Bij de start van de PPS Vroondaal is door het college besloten tot het verstrekken van de financiering voor de ontwikkeling van het project Vroondaal van maximaal € 150 mln., inclusief een flexibele kredietfaciliteit bij de BNG van € 20 mln. (vertrouwelijk besluit d.d. 15 april 2008, DSO/2007.4186). Het financieringsplafond is bij Projectdocument 2013 verhoogd tot € 160 mln. (RIS256696).

De gemeente loopt in haar rol als financier het risico dat de lening die aan de GEM Vroondaal is verstrekt, niet (helemaal) kan worden afgelost (faillissement). Dit risico is op diverse manieren afgedekt:
1. In het kader van de Basel III-systematiek dient bij een uitstaande lening een voorziening te worden getroffen voor een (mogelijk) oninbaar deel van de lening.
2. Door de marktpartijen waarmee de gemeente samenwerkt in GEM Vroondaal zijn bankgaranties afgegeven.

3. Aanvullend heeft de gemeente pand- en hypotheekrecht op de gronden gevestigd ter zekerheidstelling van de lening.
Daarnaast worden de risico’s op de grondexploitatie afgedekt door de Reserve Grondbedrijf. In de geheime bijlage MPG 2017 is een uitgebreidere omschrijving opgenomen van het risicoprofiel en risicodekking.

Wijzigingen
Niet van toepassing

Het stedenbouwkundig plan is samen met de GEM en VEM Vroondaal gemaakt inclusief een herziene grondexploitatie en ontwikkelstrategie. De documenten zijn vastgesteld door het college in de vorm van een projectdocument op 12 februari 2013 (RIS 256696). In december 2013 zijn aangepaste samenwerkingsafspraken vastgelegd in een allonge op de Samenwerkingsovereenkomst (SOK) en geaccordeerd door het College (DSO.2013/1732 geheim). Na vaststelling van het projectdocument is het stedenbouwkundig plan vertaald in een bestemmingsplan en exploitatieplan die door de Raad zijn vastgesteld (RIS 269828) op 20 februari 2014. Beide plannen zijn per 29 juli 2015 onherroepelijk, na uitspraak van de Raad van State. Het opstellen van een exploitatieplan is in beginsel verplicht. Op basis van het exploitatieplan is het kostenverhaal volgens een wettelijk vastgestelde methodiek verzekerd. Elk jaar dient het exploitatieplan te worden herzien. Op 30 juni 2016 heeft de Raad de 1e herziening exploitatieplan vastgesteld. Deze is begin maart 2017 onherroepelijk geworden. De tweede herziening exploitatieplan dient voor maart 2018 vastgesteld zijn door de raad.
In de zomer van 2015 heeft het College ingestemd met de uitwerking en uitvoering van het Landschapspark Madestein door de GEM Vroondaal en de aanleg van de recreatieve fietsroute door het park. De kosten voor deze herinrichting worden gedragen door de gemeente, Haaglanden en Provincie en GEM Vroondaal, die opdrachtgever is voor de uitvoering, . Het totale budget voor de herinrichting van het Landschapspark is tevens taakstellend.
De eerste herziening bestemmingsplan Madestein-Vroondaal betrof een aanpassing voor het verleggen van een hoofdgasleiding en een optimalisatie van het kruispunt Madesteinweg / Madepolderweg. In december 2016 heeft de Raad ermee ingestemd. In het voorjaar 2017 is deze eveneens onherroepelijk geworden. Voor het zomerreces heeft het College groenlicht gegeven voor het projectdocument uitvoering reconstructie Madesteinweg / Madepolderweg. Eind 2017 is gestart met de 2e herziening van het bestemmingsplan Madestein – Vroondaal en 2e herziening exploitatieplan. De 2e herziening van het bestemmingsplan betreft het verschuiven van een buurtontsluitingsweg opdat Noord II beter verkaveld kan worden. De 2e herziening exploitatieplan is een up-date van het exploitatieplan wat wettelijk jaarlijks dient plaats te vinden.
De gemeentelijke grondbank Vroondaal is als gevolg van de gewijzigde verslagleggingsregels BBV aan de grondexploitatieportefeuille toegevoegd bij besluit van 15 december 2016 (RIS295701). Hiervoor was de gemeentelijke grondbank een separate balanspositie.

Te verwachten besluitvorming 2018

De verwachte besluitvorming in 2018 is de vaststelling en onherroepelijk worden van de 2e herziening exploitatieplan, en de 2e herziening van het bestemmingsplan.

Wijzigingen

Niet van toepassing.

  1. Voortgang en planning

Groen

Omzet

1-1-2017

Totaal kosten*

€ 343,1 mln.

Totaal opbrengsten

€ 355,6 mln.

Totaal omzet

€ 698,7 mln.

Planrealisatie

€ 48,0%

*exclusief te realiseren rentekosten
De totale omzet in het project is ruim € 699 mln. Van de kosten is 65% gerealiseerd, van de opbrengsten is 31% gerealiseerd. In 2016 is voor € 22,3 mln. aan grond uitgegeven. In de grondexploitatie 2018 worden de cijfers geactualiseerd.

GEM VROONDAAL (gemeentelijke grondbank Vroondaal)

Algemeen Financieel
Datum van gegevens: 1-1-2018 Looptijd: 2010 - 2021
Projectnaam: Grondbank Vroondaal Omzet: € 89,3 mln.
Projectkenmerk: Grondexploitatie Planrealisatie: 60,5 %
Programma: 15 – Stadsontwikkeling Saldo eindwaarde: € 0 mln.
Portefeuillehouder: Wijsmuller Risicoprofiel: n.v.t.

Samenvatting wijzigingen

  1. Maatschappelijke effecten

Groen

  1. Inhoudelijke kaders

Groen

  1. Saldo   

Groen

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

  1. Proces en informatie

Groen

  1. Voortgang en planning

Groen

Omschrijving

De gemeentelijke grondbank Vroondaal is als gevolg van de gewijzigde verslagleggingsregels BBV aan de gemeentelijke grondexploitatieportefeuille toegevoegd bij besluit van 15 december 2016 (RIS295701). Hiervoor was de grondbank een gemeentelijk balansproject. De grondbank blijft een integraal onderdeel van de grondexploitatie GEM Vroondaal.

Achtergrond grondbank.

De gemeenteraad van Den Haag heeft voor de grondexploitatie GEM Vroondaal een financieringslimiet vastgesteld van € 150 mln. (in februari 2013 bij projectdocument verhoogd naar € 160 mln.). Door de lager uitvallende kavelverkoop werd eind 2008 echter duidelijk dat de financieringsbehoefte al snel boven de € 150 mln. uit zou komen. Als oplossing hebben partijen ervoor gekozen om bij de oprichting van de GEM alleen de fiscaal bouwrijpe gronden van deelplan Vroondaal Noord in te brengen. De overige gronden en de daarmee verband houdende kosten blijven vooralsnog bij de gemeente en worden afhankelijk van de realisatieplanning op een later tijdstip ingebracht bij de GEM.
Om de werkwijze van gefaseerde grondinbreng goed te kunnen registreren is een grondbankexploitatie opgezet. De gemeente voert deze exploitatie en treedt op als opdrachtgever.
Het principe van een grondbankexploitatie is dat de hierin opgenomen kosten worden gedekt door de uitnamevergoeding voor de gronden door de GEM. Omdat niet alle kosten (bijvoorbeeld rente of perceeloverstijgende sanering) direct te koppelen zijn aan een perceel, wordt een gemiddelde prijs per vierkante meter berekend. Het exploitatieresultaat van de grondbank dient € 0 te zijn, zodat sturing op het exploitatieresultaat van Vroondaal uitsluitend in de grondexploitatie geschiedt.
Bij elke actualisatie van de grondexploitatie wordt ook de grondbankexploitatie geactualiseerd. De hoogte van de gemiddelde uitnameprijs is immers afhankelijk van wijzigingen zowel in de nominale kosten als in de fasering van te maken kosten en de uitnamemomenten door de GEM. Laatstgenoemden zijn van invloed op de verwachte rentekosten in de grondbank en daarmee op de gemiddelde uitnameprijs.

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Zie GEM Vroondaal.

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaat de GEM doen?

Groen

Zie GEM Vroondaal.

  1. Saldo: wat gaat het kosten?

Groen

Saldo

1-6-2017

1-1-2018

Nominale waarde

€ 0,6 mln. POS

€ 0,6 mln. POS

Contante waarde

€ 0,-.

€ 0,-

Eindwaarde

€ 0,-.

€ 0,-

Het saldo van de grondbank dient altijd op € 0,- te sluiten (eindwaarde en contante waarde). Sturing vindt plaats vanuit de grondexploitatie GEM Vroondaal.

  1. Risico’s en bandbreedte saldo

Groen

Zie GEM Vroondaal.

  1. Schema Proces en informatie

Groen

Zie GEM Vroondaal.

  1. Voortgang en planning

Groen

Omzet

1-6-2017

1-1-2018

Verschil

Totaal kosten*

€ 42,3 mln.

€ 44,3 mln.

€ 2,0 mln.

Totaal opbrengsten

€ 42,9 mln.

€ 44,9 mln.

€ 2,0 mln.

Totaal omzet

€ 85,2 mln.

€ 89,3 mln.

€ 4,1 mln.

Planrealisatie

43%

60,5%

*exclusief te realiseren rentekosten en inflatie
De gemeentelijke grondbank Vroondaal heeft een totale omzet van ongeveer € 89,3 mln., waarvan ruim € 54 mln. reeds is gerealiseerd. Het grootste deel van de te verwachten omzet bestaat uit de uitnamevergoeding van GEM Vroondaal (€ 27,8mln.). De looptijd van de grondbank is tot en met 2021.

Wijzigingen
In 2017 heeft er een aanzienlijke uit name plaatsgevonden van gronden uit de grondbank aan de GEM Vroondaal; ca. 110.000 m2 grond. Dit leidt een grote verbetering van het realisatiepercentage. Het verschil in de omzet ten opzichte per 1-6-2017 wordt hoofdzakelijk verzaakt door een saldo neutrale administratieve correctie.

INVESTERINGSPROJECT Rotterdamsebaan

Algemeen Financieel

Datum van gegevens: 31-12-2017 Looptijd: 2013 - 2020
Projectnaam: Rotterdamsebaan Investering: € 653,6 mln.
Projectkenmerk: Investeringsproject Planrealisatie: 44,0%
Programma: 13, Verkeer en Milieu Saldo: n.v.t
Portefeuillehouder: B.A. Revis Risicoprofiel: Laag[4]

Samenvatting

Maatschappelijke effecten

Groen

Inhoudelijke kaders

Groen

Investeringen

Groen

Risico’s en bandbreedte investering

Groen

Proces en informatie

Groen

Voortgang en planning

Groen

Groen = verloopt naar wens, beheersing door maatregelen mogelijk

Oranje = enkele risico’s, effect beheers maatregelen nog onzeker

Rood = risico’s doen zich voor, geen beheersmaatregelen mogelijk

Omschrijving

De Rotterdamsebaan is de nieuwe verbindingsweg tussen het Rijkswegennet vanaf knooppunt Ypenburg (A4/A13) en de Centrale Zone (Binckhorst- Centrum-Scheveningen) van Den Haag. De bereikbaarheid van Den Haag staat onder druk. Momenteel maakt veel verkeer dat Den Haag in- en uit rijdt gebruik van de Utrechtsebaan (A12). Met de komst van de Rotterdamsebaan worden de Utrechtsebaan en andere invalswegen in Den Haag, Rijswijk en Voorburg-West ontlast.
Het realiseren van de Rotterdamsebaan is een intensief, ingrijpend en complex proces. De gemeente Den Haag heeft in 2008 de trekkersrol van Stadsgewest Haaglanden overgenomen. De volgende partijen zijn naast de gemeente Den Haag betrokken:

  • Gemeente Leidschendam-Voorburg;
  • Gemeente Rijswijk;
  • Metropoolregio Den Haag Rotterdam (voormalig Stadsgewest Haaglanden);
  • Ministerie van Infrastructuur en Milieu (i.h.k.v. medefinancier);
  • Rijkswaterstaat (i.h.k.v. wegbeheerder Rijkswegen).

  1. Maatschappelijke effecten: wat willen we bereiken?

Groen

Relatie met programmabegroting

Programma 13 Verkeer en Milieu: Met het besluit van de gemeenteraad d.d. 27 juni 2013 (RIS258498) ter realisatie van de Rotterdamsebaan is beoogd invulling te geven aan een goed bereikbaar blijvende stad en de economische potentie te faciliteren door middel van nieuwe infrastructuur. Aan groen, milieu en duurzaamheid wordt bijzondere aandacht gegeven.

Relatie met doelen in beleidskaders
De aanleg van de Rotterdamsebaan vraagt om een inrichting en ontwerp dat nauwkeurig is afgestemd op de beoogde functie. De realisatie van de Rotterdamsebaan mag immers niet leiden tot nieuwe knelpunten op de Rijkswegen of het stedelijke wegennet. De volgende zaken zijn daarbij van belang. Allereerst is de Rotterdamsebaan bedoeld ter ontlasting van de Utrechtsebaan en de aansluitende weefvakken. De weg heeft verder een belangrijke functie voor het ontsluiten van de Binckhorst en het stadscentrum en schept daarmee ruimte voor de omvangrijke binnenstedelijke verdichtingsopgave. Ook heeft de Rotterdamsebaan een functie als verbinding van de Centrumring met het Rijkswegennet. Het oostelijk deel van de Centrumring, de Neherkade, heeft al een aanpassing ondergaan om het verkeer van en naar de Rotterdamsebaan te verwerken. Om de arbeidsparticipatie van kwetsbare groepen in de samenleving te stimuleren is in het hoofdcontract voor de Rotterdamsebaan een social return-opgave opgenomen waaraan de Combinatie Rotterdamsebaan (CRB) moet voldoen. In samenwerking met het Werkgevers Servicepunt van de gemeente Den Haag is hiervoor een plan uitgewerkt. Tijdens de bouw van de Rotterdamsebaan zet CRB circa 90 manjaren in ten bate van social return. Functies die beschikbaar zijn bij de aannemer zijn bijvoorbeeld portier, assistent infra, keetdame/heer, gebiedsconciërge of administratief medewerker.

Relatie met doelen in projectkaders
De Rotterdamsebaan wordt de nieuwe verbindingsweg tussen het Rijkswegennet vanaf knooppunt Ypenburg (A4/A13) en de Centrumring van Den Haag. De Rotterdamsebaan is bedoeld om de Haagse regio beter bereikbaar te maken voor autoverkeer. Automobilisten kunnen na realisatie van de Rotterdamsebaan gebruik maken van een extra verbinding tussen de A4, A13 en het centrum. Dit biedt een goed alternatief voor huidige routes door Leidschendam-Voorburg, Rijswijk of de Utrechtsebaan (A12), waardoor de dreiging van structurele problemen met de bereikbaarheid en leefbaarheid langs de stedelijke doorgangsroutes voor Den Haag en haar buurgemeenten Leidschendam-Voorburg en Rijswijk wordt weggenomen.

Significante wijzigingen
Geen

  1. Inhoudelijke kaders: wat gaan we doen?

Groen

Het project Rotterdamsebaan bevindt zich sinds de gunning van het hoofdcontract aan de Aannemerscombinatie Rotterdamsebaan (december 2015) in de ‘Uitvoeringsfase’.
Significante wijzigingen
Geen.

  1. Gemeentelijke investeringen: wat gaat het kosten?

Groen

31-12-2017

30-06-2017

Uitvoeringsbudget

€ 653,6 mln.

€ 648,8 mln.

Planrealisatie/kosten voldaan

44,0%

37,6%

Significante wijzigingen
Het uitvoeringsbudget is gegroeid als gevolg van nakoming van indexatieafspraken en toevoeging van budget voor werken voor derden.

  1. Risico’s en bandbreedte investering

Groen

31-12-2017

30-6-2017

Risico’s

Laag

Laag

Te verwachten uitvoeringsbudget

€ 653,6 mln.

€ 648,8 mln.

Het risicoprofiel gebaseerd op de financiële haalbaarheid is groter dan 60%. Dat is een laag risico.

Significante wijzigingen
Geen.

  1. Schema Proces en informatie

Groen

Tabel: Besluitvorming Rotterdamsebaan op hoofdlijnen

Verzonden halfjaarlijkse Voortgangsberichten aan raadscommissie

  1. 31 oktober 2014, RIS277640
  2. 31 maart 2015, RIS 281673
  3. 31 augustus 2015, RIS285502
  4. 22 februari 2016, RIS292140
  5. 7 september 2016, RIS294951
  6. 6 april 2017, RIS296687
  7. 8 september 2017. RIS297787

Significante wijzigingen
Geen.

Wat te verwachten
Tweemaal per jaar ontvangt de raadscommissie een Voortgangsbericht Rotterdamsebaan.

  1. Voortgang en planning

Groen

Toelichting
De datum van de openstelling is ongewijzigd gebleven:1 juli 2020.
De uitvoeringswerkzaamheden zijn in volle gang. Vanaf het 4e kwartaal 2017 is gestart met het opbouwen van de tunnelboormachine in de startschacht (toekomstige toerit) in de Vlietzone. Ook het benodigde equipment ten behoeve van het boorproces is opgebouwd inclusief de bentonietscheidingsinstallatie. De bouw van de ontvangstschacht voor de tunnelboormachine in de Binckhorst ligt op schema om voor de zomer van 2018 de tunnelboormachine te ontvangen.
Op de Laan van Hoornwijck zijn de zuidelijke rijbaan (richting woonwijk Ypenburg) en de trambaan verlegd bovenop het eerste deel van de verdiepte bak en is er vervolgens op de vrijgekomen locaties gewerkt aan andere verdiepte bakken tussen knooppunt Ypenburg en de Vlietzone. De Laan van Delfvliet is aangepast aan de toekomstige situatie en in december is de nieuwe (verplaatste) afrit 9 van de A4 uit de richting Amsterdam in gebruik genomen.

Significante wijzigingen
In de 2e helft van 2017 heeft de aannemerscombinatie Rotterdamsebaan (CRB) de planning van de installatie- en testwerkzaamheden in meer detail uitgewerkt. De enkele verschuivingen in de planning (naar voren of achteren) als gevolg van het betere inzicht in de installatie- en testfase en de voortgang van de in uitvoering zijnde werkzaamheden hebben geen consequenties voor de openstellingsdatum van de Rotterdamsebaan.
De huidige bediencentrale in Scheveningen Haven blijkt onvoldoende capaciteit te hebben om de bediening en bewaking van de Victory Boogiewoogie tunnel (VBW-tunnel) te huisvesten. Uitgebreid onderzoek van de afgelopen maanden heeft uitgewezen dat het eerder gehanteerde uitgangspunt m.b.t. het bestaande gebouw niet realiseerbaar is. Eén en ander heeft tot gevolg dat nieuwbouw noodzakelijk is en dat het project Rotterdamsebaan een nieuwe bediencentrale zal realiseren.

[1] Het investeringsproject Fietsenkelder (FJ611) rapporteert op dezelfde wijze als het infrastructuurproject Rotterdamsebaan het risicoprofiel gebaseerd op de Financiële haalbaarheid: > 60% = Laag risico, tussen 60% en 50% = Gemiddeld risico,, < 50% = Hoog risico.
[2] Het negatieve saldo op eindwaarde is de som van de berekende eindwaarden van de afzonderlijke grondexploitaties met verschillende einddata.
[3]Dit betreft de laatst vastgestelde grondexploitatie. Deze grondexploitatie wordt éénmaal per jaar herzien.

[4]Het infrastructuurproject Rotterdamsebaan rapporteert het risicoprofiel gebaseerd op de financiële haalbaarheid. Groter dan 60% is een Laag risico, tussen 60% en 50% is een Gemiddeld risico en onder de 50% is een Hoog risico.