Financieel economische monitor

Financieel-economische monitor Den Haag – maart 2018
Deze monitor geeft zowel prognoses als gerealiseerde cijfers weer.

Landelijk financieel-economische ontwikkelingen
1. Economische groei (uitgedrukt in bbp)

Ontwikkeling bruto binnenlands product
De economische groei zet zich in 2018 en 2019 door. Met groeicijfers van 3,2% (dit jaar) en 2,7% (in 2019) overtreft de Nederlandse economie die van de eurozone met 0,6%-punt per jaar. Er is sprake van hoogconjunctuur. De werkloosheid daalt naar het laagste niveau sinds 2001.

Bronnen: Kortetermijnraming (mrt. 2018, CPB)
Kerngegevens voor Nederland 1970-2017 (dec. 2016, CPB)

2. Rijksbegroting

EMU-saldo
Het EMU-saldo in 2017 is opwaarts bijgesteld met 0,6%-punt, vooral doordat de uitgaven lager uitvallen dan begroot en het saldo van de lokale overheden zich naar verwachting beter ontwikkelt dan voorzien. In 2018 bedraagt de opwaartse bijstelling 0,2%-punt door meevallers bij de belastingen en een positiever saldo van de lokale overheden.
Omdat de (centrale) overheid een procyclisch begrotingsbeleid voert (het versterkt de conjunctuurbeweging) jaagt het daarmee de economische groei verder aan.

Bronnen: Kortetermijnraming (mrt. 2018, CPB)
Kerngegevens voor Nederland 1970-2017 (dec. 2016, CPB)

3.1 Consumentenvertrouwen

Consumentenvertrouwen en koopbereidheid*

Sinds medio 2013 is het consumentenvertrouwen geleidelijk aan toegenomen. Wel was er zowel begin 2015 als begin 2016 sprake van een tijdelijk terugval. Het consumentenvertrouwen bereikte in april 2017 het hoogste niveau sinds 2008 en is sindsdien vrij stabiel op een hoog niveau gebleven.

*De cijfers zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden
Bron CBS, bewerking DSO/PSO

3.2 Producentenvertrouwen

Producentenvertrouwen

Na een scherpe daling van het producentenvertrouwen eind 2008 was er een herstel van het vertrouwen in 2009 en 2010, maar in de twee jaar nam het vertrouwen weer af. Sinds 2013 is er sprake van een opgaande lijn met af en toe een kleine dip. In februari 2018 bereikte het producentenvertrouwen het hoogste niveau sinds begin 2009.

Bron CBS, bewerking DSO/PSO

Haagse en regionale financieel-economische ontwikkelingen
4.1 Saldo oordeel economisch klimaat afgelopen 3 maanden

Beoordeling economisch klimaat afgelopen 3 maanden

De beoordeling van het economisch klimaat bereikte in 2013 een dieptepunt.[1] Daarna is sprake van een stijgende lijn. In het 1e kwartaal van 2015 was het aandeel ondernemers in Nederland dat positief was over het economische klimaat in de afgelopen 3 maanden even groot als het aandeel dat hierover negatief was. Sindsdien is het saldo steeds positiever geworden. Het oordeel van ondernemers in de agglomeratie Den Haag laat een grilligere ontwikkeling zien, maar de trend is ook positief.

Bron: CBS, bewerking DSO/PSO

4.2 Personeelssterkte afgelopen 3 maanden

Personeelssterkte afgelopen 3 maanden
Sinds het eerste kwartaal van 2013 neemt de personeelssterkte bij ondernemers in Nederland weer toe.[2] Sinds het 2e kwartaal van 2015 is het aandeel ondernemers in Nederland waarbij de personeelssterkte in het afgelopen 3 maanden toegenomen groter dan het aandeel ondernemers waarbij de personeelssterkte is afgenomen. Sindsdien is het saldo steeds positiever geworden. De ontwikkeling van het saldo personeelssterkte bij ondernemers in de agglomeratie Den Haag laat een grillig patroon zien, waarbij in het 2e kwartaal vaak een dip te zien is (seizoeneffecten).

Bron: CBS, bewerking DSO/PSO

4.3 Woningtransacties

Aantal verkochte bestaande woningen in Den Haag en Haaglanden,

Ten opzichte van het 4e kwartaal 2016 is het aantal verkochte bestaande woningen in Den Haag in het 4e kwartaal van 2017[3] afgenomen van 1576 naar 1327 woningen, een afname van 15,8%. In Haaglanden[4] is het aantal verkochte woningen in de bestaande voorraad ook afgenomen van 1764 verkopen in het 4e kwartaal van 2016 naar 1426 woningverkopen in het 4e kwartaal van 2017, een afname van 19,2%. Ten opzichte van het 3e kwartaal 2017 stijgt het aantal verkopen in Den Haag met 1,5%. In Haaglanden daalt het aantal verkopen met 0,3% ten opzichte van het 3e kwartaal van 2017.

Bron: NVM, bewerking DSO/PSO

4.4 Ontwikkeling huizenprijzen

Aantal verkochte bestaande woningen in Den Haag en Haaglanden,

Ten opzichte van het 4e kwartaal 2016 is het aantal verkochte bestaande woningen in Den Haag in het 4e kwartaal van 2017[5] afgenomen van 1.576 naar 1.327 woningen, een afname van 15,8%. In Haaglanden[6] is het aantal verkochte woningen in de bestaande voorraad ook afgenomen van 1.764 verkopen in het 4e kwartaal van 2016 naar 1.426 woningverkopen in het 4e kwartaal van 2017, een afname van 19,2%. Ten opzichte van het 3e kwartaal 2017 stijgt het aantal verkopen in Den Haag met 1,5%. In Haaglanden daalt het aantal verkopen met 0,3% ten opzichte van het 3e kwartaal van 2017.

Bron: NVM, bewerking DSO/PSO

4.5 Aanbod kantoorruimte Den Haag

Aanbod kantoorruimte

Het betreft het op de markt aangeboden volume aan kantoorruimte in de bestaande voorraad. Vanaf het begin van de economische crisis in 2008 is het aanbod fors toegenomen tot bijna 700.000 m² bvo* op 1 januari 2015. In 2016 en 2017 nam het aanbod (per saldo) licht af. Het afgelopen jaar is het aanbod echter sterk teruggelopen. Op 1 januari 2018 bedroeg het aanbod circa 400.000 m2.

*bruto vloer-oppervlakte
Bron: Steenworp Haaglanden, bewerking DSO/PSO

4.6. Beleggingstransacties commercieel onroerend goed in m²

Beleggingstransacties onroerend goed Den Haag
Dit is de som van het aantal (bruto) vierkante meters van kantoren, detailhandel, horeca en vrijetijdsvoorzieningen dat van eigenaar is gewisseld. Transacties van minder dan 500 m² zijn niet meegerekend. Na 2009 was er sprake van een dalende trend. Vanaf 2015 zien we een sterke toename.
Met name transacties met betrekking tot panden aan de Regulusweg, Plesmanweg, Waldorpstraat en Wagenstraat (>30.000 m2) dragen bij aan het totaal in 2017.

Bron: Propertynl bewerking DSO/PSO

Financiering van ondernemers

5.1. Faillissementen in Den Haag en regio Haaglanden

Faillissementen
Het aantal uitgesproken faillissementen per kwartaal vertoont in de agglomeratie Den Haag een grillig verloop. Als we kijken naar de som van de laatste vier kwartalen, dan neemt dat aantal geleidelijk af. Kijken we naar het aantal faillissementen per jaar in Den Haag alleen, dan is een duidelijke afname te zien in 2015 ten opzichte van 2013 en 2014. Sindsdien is het aantal faillissementen stabiel.

5.2 Verleende kredieten (in mln) door banken aan private sector in Nederland

Zakelijke kredietverlening

Weergegeven wordt de omvang en ontwikkelingen van de zakelijke kredietverlening (gecorrigeerd voor securitatis), die door Nederlandse niet-financiële bedrijven wordt aangetrokken bij banken in Nederland.
Het totale bedrag aan verleende kredieten bereikte in 2012 een piek. Sindsdien loopt het langzaam terug.

Bron: De Nederlandse Bank, bewerking DSO/PSO

Werkgelegenheid en arbeidsmarkt
6.1 NWW (niet-werkende werkzoekenden)

Werkloosheid
Het aantal Hagenaars dat als niet- werkend werkzoekend geregistreerd staat bij het UWV-werkbedrijf, is tussen januari 2016 en december 2017 afgenomen met 31%. Eind 2017 telde Den Haag 30.432 NWW’ers.

Bron: UWV-Werkbedrijf

6.2 Openstaande vacatures Haaglanden

Vacatures

Het aantal openstaande vacatures in de regio Haaglanden laat tussen januari 2017 en januari 2018 een wisselend beeld zien. Perioden met veel openstaande vacatures worden afgewisseld met perioden waarin minder vacatures beschikbaar zijn. Eind januari waren er in de regio 6.565 openstaande vacatures.

Bron: UWV-Werkbedrijf

6.3 Bijstand Den Haag

Bijstand
Tussen januari 2017 en januari 2018 is het aantal uitkeringen dat in het kader van de Participatiewet wordt verstrekt, gedaald. Eind januari stond de teller op 25.144 uitkeringen

Bron: SZW, gemeente Den Haag

[1] Het CBS vraagt aan ondernemers (excl. Financieel en Nutsbedrijven) of het economische klimaat de afgelopen 3 maanden voor hun onderneming is verbeterd, verslechterd of gelijk gebleven.

[2] Het CBS vraagt aan ondernemers (excl. Financieel en Nutsbedrijven) is de personeelssterkte de afgelopen 3 maanden toegenomen, afgenomen of gelijk gebleven.

[3] 4 e kwartaal 2017 geschat aantal op basis van voorlopige cijfers.
[4] Onder Haaglanden wordt hier verstaan alle gemeenten die deel uitmaken van de regio Haaglanden, exclusief de gemeente Den Haag.
[5] 4 e kwartaal 2017 geschat aantal op basis van voorlopige cijfers.
[6] Onder Haaglanden wordt hier verstaan alle gemeenten die deel uitmaken van de regio Haaglanden, exclusief de gemeente Den Haag.