Stadsentrees
De stad krijgt maar één keer de kans om een eerste indruk te maken. Met het programma Stadsentrees wordt flink geïnvesteerd in de openbare ruimte, zodat bewoners en bezoekers meteen merken dat ze in Den Haag zijn en zich er thuis voelen. In 2017 is circa € 0,98 mln. besteed, waarvan € 0,7 mln. uit het investeringsprogramma. Wat is er in 2017 gedaan?

• Voor de stadsentree Laan van NOI is in overleg met de stakeholders in het gebied gewerkt aan een voorlopig ontwerp voor de buitenruimte en aan een oplossing voor het fietsparkeren.
• Voor de stadsentree Koekamp en de stadsentree A12 is in overleg met de omgeving een voorlopig ontwerp uitgewerkt.

Conform de leidraad Stadsentrees (RIS 295374) zijn daarnaast de volgende werkzaamheden verricht:

• In het vierde kwartaal van 2017 is gestart met de renovatie van het busplatform Den Haag CS. Eind 2018 wordt dit opgeleverd. Dit project hangt samen met het Busplatform Den Haag CS in programma 13 Verkeer en milieu.
• De tunnelmond in de Binckhorst, onderdeel van de Rotterdamsebaan, wordt een stadsentree voor automobilisten. Samen met kunstenaars wordt de tunnelmond aantrekkelijk gemaakt.
• De groenvoorzieningen en fietspaden van de spooronderdoorgangen bij de Binckhorstlaan-Lekstraat zijn in het voorjaar aangepast. Met het oog op de bereikbaarheid van de stad schuiven de resterende werkzaamheden, zoals het reiniging van de wanden en het aanbrengen van de verlichting, door naar januari 2018. In 2017 is € 0,1 mln. besteed van het beschikbare budget van € 0,6 mln.
• De Loper Oude Centrum is een belangrijke stadsentree. Via de Stationsweg en de Wagenstraat verbindt deze loper het (internationale) treinstation Hollands Spoor met de binnenstad van Den Haag. Het afgelopen half jaar is met bewoners, ondernemers en andere betrokkenen gewerkt aan het voorlopig ontwerp van de Loper Oude Centrum, dat eind november door het college van B en W is vastgesteld (RIS 298372). In 2017 is hier € 0,4 mln. aan uitgegeven.

De Kust Gezond
Het programma De Kust Gezond (RIS 290042) vormt de basis om de Scheveningse buitenruimte aantrekkelijker te maken voor bewoners, toeristen en ondernemers. In dat kader is in 2017 € 1,8 mln. besteed, waarvan € 0,9 mln. geïnvesteerd.

• Met de opening van de Scheveningse trappen is het deelproject Seinpostduin afgerond.

• Het werk-met-werk deelproject Lijn 9, waarbij delen van de buitenruimte tussen het Circusplein en het Zwarte Pad opnieuw zijn bestraat, is klaar. Dit project hangt samen met het Netwerk Randstadrail in programma 13 Verkeer en milieu.
• Het definitief ontwerp van de Noordboulevard is nagenoeg afgerond. Er is overeenstemming bereikt met de paviljoen- en kioskhouders over de omvang en positie van hun nieuwe paviljoens en kiosken. Hiermee is de voorbereiding afgerond en kan het werk in 2018 worden uitgevoerd.
• Er is gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor de sloop en het bouwrijp maken van het vastgoed van Hommerson en de herontwikkeling van de boulevard.
• Gedurende de werkzaamheden voor de Noordboulevard is een puntgave bunker uit WO II gevonden. De bunker wordt begin 2018 kort voor het publiek opengesteld. Naar verwachting leidt dit niet tot vertraging van de werkzaamheden.
• Voor de ongelijkvloerse kruising Zwolsestraat/Gevers Deynootweg is een concept schetsontwerp gemaakt en is, na consultatie van belanghebbenden, aanvullend verkeerskundig onderzoek uitgevoerd.
• Bij de Moralesboulevard zijn tijdelijke trappen geplaatst om de toegangen naar het strand te verbeteren. De aanbesteding en gunning voor het aanleggen van de nieuwe toegangen heeft plaatsgevonden en de werkzaamheden starten begin 2018.
• Voor het werk-met-werk deelproject Lijn 1/Gevers Deynootweg Zuid is een voorlopig ontwerp opgesteld. Dit ontwerp wordt in 2018 vrijgegeven voor inspraak. Dit project hangt samen met het Netwerk Randstadrail in programma 13 Verkeer en milieu.

Binckhorst
In de nota Inzet op drie havens (RIS 278681) is aangegeven dat de beschikbare middelen uit het coalitieakkoord (€ 10 mln.) worden ingezet in diverse projecten in drie havengebieden: Fokkerhaven, Poolsterhaven en Binckhorsthaven. Hiervan is in 2017 € 3,2 mln. geïnvesteerd waarmee de beschikbare middelen uit het coalitieakkoord zijn belegd. Resultaten in 2017:

• De buitenruimte rond de Fokkerhaven is voorjaar 2017 heringericht. De inrichting past bij het industriële karakter van de Binckhorst. Daarbij is een steiger in de haven geplaatst.
• De Poolsterhaven is voorzien van een stalling voor rondvaartorganisaties en particuliere booteigenaren. Daarnaast is de Poolsterstraat heringericht. Een klein deel van de werkzaamheden is doorgeschoven naar volgend jaar.
• De Saturnuskade is in november opgeleverd en feestelijk geopend.
• Begin juli is het voorlopig ontwerp voor de verlengde Zuiderkroonstraat, een nieuwe verbinding tussen de Zonweg en de Wegastraat en daarmee tussen de Binckhorsthaven en de Begraafplaatszone, vastgesteld (RIS 297425). Inmiddels is met de werkzaamheden gestart.
• Eind 2017 is de vergroening van de Supernovaweg gerealiseerd.

Herinrichting openbare ruimte Leyweg en tophalte Leyweg
In 2017 is de herinrichting van de Leyweg uitgevoerd, inclusief de realisatie van een tophalte bij het stadskantoor Leyweg en het winkelcentrum. Met de ingebruikname van de nieuwe tramhalte, eind september 2017, is het werk voor het vierde kwartaal afgerond. In 2017 is € 4,5 mln. geïnvesteerd. Dit project hangt samen met het Netwerk Randstadrail in programma 13 Verkeer en milieu.
Bij de vaststelling van de Meerjarenbegroting 2018 – 2021 is een motie aangenomen die aandacht vraagt voor het comfort van de reizigers (RIS 298246). Deze motie wordt in de loop van 2018 uitgevoerd. Naar verwachting kan het project, ook na de uitvoering van deze motie, binnen budget worden uitgevoerd. Op basis van de huidige inzichten wordt na afrondingeen voordeel van € 1 mln. verwacht, de definitieve uitkomst wordt na afronding met de raad gedeeld.

Oude centrum
Voor de Loper Oude Centrum is het voorlopig ontwerp door het college vastgesteld (RIS 298372). Dit project is opgenomen onder de stadsentrees. Daarnaast is in het kader van het Project Verbetering Buitenruimte Oude Centrum (RIS 298318) een prijsvraag uitgeschreven waarbij buurtbewoners is gevraagd ideeën aan te dragen ter verbetering en vergroening van de buitenruimte van het oude centrum. In 2017 is hier € 0,1 mln. aan besteed. Enkele gewonnen ideeën worden al uitgevoerd:

• Op de Paviljoensgracht is groen aangebracht.
• Het voorstel voor aanpassing en verbetering van de Boekhorststraat is in een ontwerp uitgewerkt. Hierin blijft de Boekhorststraat een 30 km-zone en komt er ruimte voor terrassen, meer fietsnietjes en bomen.
• Er is een ontwerp gemaakt ter verbetering van de veiligheid voor voetgangers op het kruispunt Brouwersgracht/Om en Bij. Hierbij is meteen opgepakt: het verplaatsen van de afvalbakken en het plaatsen van een afvalsorteerstraat.

Pleinen als ontmoetingsplekken
Middels de Pleinenaanpak 2015-2017 (RIS 298769) wordt beoogd de sociale en economische functie van de Haagse pleinen te versterken. In dat kader is in 2017 € 1,3 mln. geïnvesteerd.

• De werkzaamheden aan het Kerkplein zijn uitgevoerd waarbij meteen de tramsporen zijn vervangen. In het vierde kwartaal van 2017 zijn de werkzaamheden afgerond. Het Kerkplein is weer opengesteld voor het publiek. Dit project hangt samen met het ‘Netwerk Randstadrail’ in programma 13 Verkeer en milieu.
• Het Almeloplein is heringericht. Er is een ventweg aangelegd en er zijn 34 parkeerplaatsen gerealiseerd. Resterende werkzaamheden (fase 2c, met de  reconstructie van het kruispunt Almeloplein/Loevensteinlaan) schuiven door naar het vierde kwartaal van 2018.
• Het Voorlopig Ontwerp (VO) Noordeinde is opgesteld na afstemming met bewoners en ondernemers en vervolgens door het college van B en W vastgesteld (RIS 296740). De werkzaamheden starten begin 2018.
• De werkzaamheden aan het Stuyvestantplein worden gelijktijdig uitgevoerd met de herinrichting van Bezuidenhout-Oost.
• De werkzaamheden aan het Simon Carmiggelthof, het Anna Blamanplein, het Alphons Diepenbrockhof, de Scholstraat, het Spaarneplein en het Jonckbloetplein zijn in 2017 afgerond.

Stationsplein Hollands Spoor, brede deel Stationsweg en tophalte
De herinrichting van het stationsplein Hollands Spoor en de tophalte Hollands Spoor heeft in 2017 plaatsgevonden. Er is € 8,6 mln. besteed, waarvan € 6,2 mln. is geïnvesteerd. Door de werkzaamheden moest het verkeer omgeleid worden. Ook de trams en bussen reden een aangepaste route. Door een tegenvaller tijdens de bouwfase schuift een deel van de werkzaamheden door naar de eerste maanden van 2018 en kan vervoerder HTM de reguliere dienst pas eind januari 2018 hervatten. Op dat moment is het plein volledig heringericht en voorzien van twee fraaie overkappingen. Dit project hangt samen met het Netwerk Randstadrail in programma 13 Verkeer en milieu.

Toelichting Financieel resultaat ontwikkeling buitenruimte € 0,9 mln
Beheer en onderhoud De Kust Gezond € 0,7 mln. V I
De projecten in het uitvoeringsprogramma De Kust Gezond worden in een aantal jaren uitgevoerd. Als gevolg hiervan is er incidenteel een onderbesteding ontstaan op de beheer- en onderhoudsbudgetten.

Projectvoordeel Grote Marktstraat € 0,6 mln. V I
Het project Grote Marktstraat met een voordelig resultaat afgesloten. De restpunten uit het project Grote Marktstraat worden betrokken bij het project de Kern Bijzonder.

Overige € 0,4mln. N I

Cluster straatreiniging

Een stad waar geleefd wordt, raakt vervuild. Daarom gaan medewerkers van de gemeente dagelijks aan de slag om de stad schoon te houden. In 2017 is uitvoering gegeven aan het door de raad in 2015 vastgestelde uitvoeringsplan Een schone stad (RIS 287720). Bij de uitvoering staat de keten van schoon centraal: we houden de basis op orde, creëren betrokkenheid bij bewoners, ondernemers en bezoekers en we zetten handhaving effectief in. Alle acties die worden uitgevoerd door de keten van schoon staan in het teken om het doel van het uitvoeringsplan te halen: een rapportcijfer 8 ten aanzien van een schone stad. In 2017 is er € 26,6 mln. aan straatreiniging besteed.

De straatreiniging in Den Haag wordt voornamelijk uitgevoerd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In 2015 en 2016 zijn circa 260 medewerkers uit deze doelgroep gefaseerd in dienst van de gemeente gekomen. Deze medewerkers maken deel uit van de integraal werkende buurtserviceteams. In dit team werken ook medewerkers van het Haags werkbedrijf en de Haeghe Groep. In 2017 lag de focus op de implementatie van deze groep nieuwe ambtenaren binnen de teams en het eenduidig aansturen van de buurtserviceteams.

In 2017 is extra aandacht besteed aan het bestrijden van fijn zwerfvuil, zonder de overige vuilsoorten uit het oog te verliezen. Hiervoor zijn bijvoorbeeld extra gluttons (soort stofzuiger) aangeschaft. Op de vernieuwde website en Facebookpagina www.haagsehanden.nl wordt met verhalen de positieve norm over actief bijdragen aan een schone stad verwoord. Verder zijn maar liefst vier winkelstraten van Den Haag (de Fahrenheitstraat-Thomsonlaan, de Van Hoytemastraat, De Vruchtenbuurt en Winkelhof Waldeck) geëindigd in de top tien van de landelijke schoonste winkelstraatverkiezing 2017.

Toelichting financieel resultaat cluster straatreiniging € 3,2 mln. N
260 vegers, bijdrage sociaal domein € 2,8 mln. N I
In verband met rechtmatigheidseisen is een deel van de personele kosten van de 260 vegers niet verrekend met het budget op programma 7 Werk, inkomen en armoedebestrijding terwijl dit wel begroot was. Dit leidt tot een nadeel van € 2,8 mln. in dit programma, terwijl op programma 7 een even groot voordeel is opgetreden. Deze resultaten worden programmaoverstijgend bij de resultaatbepaling met elkaar geëgaliseerd. Na verrekening met programma 7 wordt het resultaat op het cluster straatreiniging circa € 2,8 mln. positiever.

Overige € 0,4 mln. N I

Afvalverwijdering

Opmerking: Conform BBV wordt niet uitsluitend afvalheffing aan de baten afvalstoffenheffing toegerekend.

Wat hebben we gedaan en wat heeft het gekost?
In 2017 is verder gewerkt volgens het nieuwe Huishoudelijk afvalplan (HAP) (RIS 288629). De gemeente wil in 2020 een afvalscheiding van 35% bereiken. Concreet betekent dit dat per jaar circa 9,5 miljoen kilo afval meer wordt gescheiden dan in 2015. In 2017 zijn de volgende resultaten geboekt:

• Er zijn 3.812 minicontainers voor papier aan bewoners beschikbaar gesteld.
• In Leidschenveen en Loosduinen zijn respectievelijk 4.800 en 1.100 minicontainers voor plastic, metalenverpakkingen en drankkartons uitgezet om afvalscheiding te bevorderen.
• Er is een uitrol voorbereid van minimaal één afvalsorteerstraat voor papier, glas, textiel en Plastic-, Metaalverparkkingen en Drankkartons (PMD) in elk van de 44 Haagse wijken. In het eerste kwartaal 2018 wordt met de uitrol gestart in het centrum.
• Per maatregel is op maat gecommuniceerd, waarbij het accent ligt op gedragsbeïnvloeding.
• In samenwerking met TV West is gewerkt aan tien afleveringen over afval scheiden. De serie ‘Johan gaat scheiden’ is begin 2017 tweemaal getoond en wordt nu herhaald. De tien uitzendingen zijn vervolgens in een samenwerking met TV West gecomprimeerd tot korte scenes, die in de ‘afvalbioscoop’ worden getoond. Begeleiding van deze ‘afvalbioscoop’ wordt verzorgd door STIP-medewerkers.
• Begin 2017 is een nieuw duurzaam afvalbrengstation aan de Uitenhagestraat geopend. Het project is binnen het budget uitgevoerd.
• In 2017 zijn afspraken gemaakt met de AVR dat zij met ingang van de zomer van 2018 het restafval gaat nascheiden op kunststof en drankenkartons uit het restafval. Hierdoor wordt er nog meer afval gescheiden.
• Er is gestart met de voorbereiding van een marktconsultatie voor de aanbesteding van het nieuwe afvalverwerkingscontract voor 2020 en verder.
• De plaatsing van inpandige voorzieningen voor PMD en papier in vijftig hoogbouwlocaties is in 2017 voortgezet. De teller (2016 en 2017) staat op 34 rolcontainers voor inzameling van PMD en 361 laadkisten voor papier in 153 hoogbouwlocaties.

Het afvalscheidingspercentage in Den Haag over 2017 bedraagt 32,9%. De gemeente gaat door met het uitvoeren van de maatregelen uit het HAP. Ook starten we in 2018 met de nascheiding van kunststof en drankenkartons. De maatregelen uit het HAP hebben circa € 0,7 mln. gekost, exclusief ondergrondse restafvalcontainers.

5.500 ondergrondse restafvalcontainers in de stad
In 2017 is een nieuwe mijlpaal bereikt door de plaatsing van de 5.500^ste ondergrondse restafvalcontainer. In 2017 is € 5,8 mln. besteed om Den Haag verder over te laten gaan op afvalinzameling via deze containers. Het afgelopen jaar zijn 577 ondergrondse restafvalcontainers geplaatst waarmee het totaal uitkomt op 5.927. De doelstelling om in 2016 en 2017 duizend ondergrondse restafvalcontainers te plaatsen, is gehaald.

Toelichting financieel resultaat Afvalverwijdering € 0,3 mln. V /I
Het recyclepunt Binckhorst bevindt zich op dit moment nog in de planfase. Hierdoor is er sprake van een incidentele meevaller.

Onderhoud straten, wegen en pleinen

Planmatig wegonderhoud
Het meerjarenprogramma Wegonderhoud 2014 – 2018 (RIS 265100) laat zien waar de komende periode (groot) onderhoud aan de wegen staat gepland. In het meerjarenprogramma wordt prioriteit gegeven aan de hoofdwegen, fietspaden en drukke voetpaden.

Om het beschikbare budget van circa € 16,4 mln. zo efficiënt mogelijk in te zetten, wordt het planmatig wegonderhoud zoveel mogelijk uitgevoerd in combinatie met andere projecten en externe partijen. Het gevolg is dat sommige projecten langer in de wacht staan, om te voorkomen dat de weg in korte tijd twee keer moet worden opgebroken. Niettemin ligt de meerjarenplanning op schema.

In 2017 voerde de gemeente 48 onderhoudsprojecten uit. Daarnaast is meegewerkt aan nog eens achttien projecten. In totaal gaat het om 15,2 hectare verharding en circa € 16,4 mln. Enkele grote onderhoudsprojecten zijn: de Raamweg, de Meppelweg, de Oude Haagweg, de Johan de Wittlaan en de Waldeck Pyrmontkade.

In 2017 zijn burgers gevraagd mee te denken over de inrichting van de straat als er toch al onderhoud moest worden gedaan. Het gaat om de Gondelstraat, de Gramsbergenstraat e.o. en de Hongarenburg.

In programma 19, Stadsdelen en wijkaanpak, staan de resultaten van het calamiteitenonderhoud, het klein onderhoud na meldingen van burgers en het planmatige klein onderhoud aan straatmeubilair vermeld.

Grote Marktstraat
Na de oplevering van de vernieuwde Grote Marktstraat is besloten extra groenaccenten toe te voegen aan het ontwerp en de relatie tussen fietser-voetganger in de Grote Marktstraat te verbeteren door middel van aanpassingen aan en in de directe nabijheid van de kruispunten (RIS 295686). Na de zomer zijn boombakken geplaatst. Ook zijn de werkzaamheden aan de kruising Grote Marktstraat-Wagenstraat in het vierde kwartaal afgerond. De uitvoering van de werkzaamheden aan de kruising met de Voldersgracht staat gepland voor begin 2018. Van het beschikbare budget van € 1 mln. is € 0,5 mln. besteed in 2017.

Toelichting financieel resultaat onderhoud straten, wegen pleinen € 0,7 mln.
Vertraging projecten Kraayenstein en onderdoorgangen Binckhorst € 0,9 mln. V I
Vanwege het intensieve participatietraject met de bewoners in Kraayenstein heeft de totstandkoming van het voorlopig ontwerp langer geduurd. De uitvoering start in 2018. Hierdoor is er circa € 0,3 mln. niet besteed. Daarnaast vindt de uitvoering van de onderdoorgangen Binckhorst, in verband met de bereikbaarheid, in 2018 plaats. Het resultaat over 2017 wordt toegevoegd aan de programmareserve.

Overige € 0,2 mln. N I

Openbaar groen

In 2017 heeft Den Haag de nationale groencompetitie Entente Florale gewonnen. Dat is een beloning voor de jarenlange structurele inzet van de gemeente voor de buitenruimte en het groen. Het is ook een aanmoediging om volop door te werken aan het aantrekkelijke groene en duurzame karakter van Den Haag.

Vergroening openbare ruimte
Met het budget extra groen van € 0,8 mln. is in 2017 veel openbare ruimte groener gemaakt, totaal ruim 5.000 m² (RIS 299262). Daarnaast is door het planten van bollen of het omvormen van plantsoenen extra kleur en fleur toegevoegd aan ruim 3.300 m² bestaand groen. In Leidschenveen en Ypenburg zijn ruim 170 extra bomen geplant als gevolg waarvan het bomenbestand in de hele stad wederom iets is toegenomen. Vanuit het budget is een financiële bijdrage geleverd aan de pleinenaanpak om meer groen te realiseren op het Jonckbloetplein en het Alphons Diepenbrockhof.

Grote groengebieden
In het Westduinpark zijn de voet- en fietspaden tussen Kijkduin en Scheveningen hersteld. Daarnaast is in 2017 de nota ‘Westduinpark en Wapendal Topnatuur voor de stad!’ vastgesteld (RIS 297407). Voor de grote groengebieden was incidenteel een extra budget beschikbaar van € 1,5 mln. Hiervan is € 0,7 mln. besteed aan het verbeteren van de wandel- en fietspaden in Meer en Bos, De Uithof en de Bosjes van Poot. Tevens is in Meer en Bos achterstallig onderhoud aangepakt en zijn maatregelen getroffen om erosie van de historische grondwal tegen te gaan. Er is nieuwe beplanting aangebracht in de Nieuwe Scheveningse Bosjes en Meer en Bos. In het St. Hubertuspark en in het rosarium van het Westbroekpark is groot onderhoud uitgevoerd. In Clingendael is een fraai hekwerk geplaatst en een pad verbeterd. De resterende € 0,8 mln. is toegevoegd aan het populierenbudget voor de noodzakelijke populierenvervanging.

Vervanging populieren
In het Populierenvervangingsplan van november 2014 is aangegeven dat vanuit veiligheidsoverwegingen 889 populieren gekapt dienen te worden (RIS 278129). Het overgrote deel van deze populieren is verwijderd. In 2017 is hier € 1 mln. aan besteed. Enige vertraging is ontstaan doordat een aantal bezwaren waren ingediend op de omgevingsvergunning. De Raad van State heeft inmiddels geoordeeld dat de omgevingsvergunning door Den Haag op correcte gronden is verleend. Een klein aantal vergunningaanvragen is nog niet afgerond vanwege onderzoek in het kader van de Wet natuurbescherming. Voor iedere gekapte populier wordt een nieuwe boom geplant.

Wijk- en buurtgroen
In 2017 is ruim 35.000 m² wijk- en buurtgroen gerenoveerd. Voorbeelden zijn het Prins Mauritsplein, De Vlaskamp, Florence Nightingalepark en Buurtpark het Kleine Hout. Bij deze plantsoenen is de beplanting vernieuwd, zijn sociaal onveilige groenstroken aangepast, zijn achterstallige dunningswerkzaamheden verricht en zijn gazons geëgaliseerd en opnieuw ingezaaid. Bij de renovatie wordt aangesloten bij andere initiatieven en werkzaamheden om werk-met-werk te maken en wordt ingezet op verlaging van de beheerlasten. In 2017 is hier circa € 0,7 mln. aan besteed.

In december 2017 zijn de visies wijk- en buurtgroen voor het centrum en voor Scheveningen vastgesteld (RIS 298636). Voor Laak is gestart met een inventarisatie en analyse voor het uitwerken van de visie die in 2018 wordt opgeleverd.

Ecologische verbindingszones
Op 22 plaatsen in de stad, met name in Ypenburg, zijn fauna-uittreedplaatsen aangelegd. Bij de ondergrondse faunapassages zijn diverse schades aan tunnelmonden hersteld. Ook zijn maaipalen geplaatst om toekomstige schade te voorkomen en er is geleidende beplanting aangebracht. Daarnaast is onderzoek gestart naar de ecologische kwaliteit van alle ecologische verbindingszones, als voorbereiding op de ontwikkeling van een beheerplan. Er worden bloemenmengsels ontwikkeld van inheemse bloemen op basis van bodemtypen en hun ecologische meerwaarde die kunnen worden ingezet in de gehele stad. Tevens zijn biologische bloembollen geplant op de rotonde voor het Stadsdeelkantoor Segbroek en insectenvriendelijke bloembollen ter hoogte van de Sneeuwklokjesstraat en het Eiberplein.
Met de commissie Leefomgeving zijn, met betrekking tot de waarde van groen, de ontwikkelingen rond TEEB en ITREE gedeeld in een werkbespreking op 20 april 2017 (RIS 296721).

Straatbomen
De reguliere uitval van bomen als gevolg van ziekten, plagen, storm en ouderdom schommelt jaarlijks tussen de 1.100 en 1.500 bomen waarbij met name storm een onberekenbare factor is. Dit jaar zijn door storm 40 tot 50 bomen verloren gegaan. In totaal zijn in 2017 ruim 1.400 bomen verwijderd die door natuurlijke omstandigheden aan het eind van hun (veilige) levenscyclus waren gekomen. Het aantal bomen dat in 2017 is geplant ter vervanging van natuurlijk gestorven bomen bedroeg bijna 1.600 bomen. Hier is in 2017 circa € 2,6 mln. aan besteed.

Verlichting wegen

Openbare verlichting is zeer zichtbaar straatmeubilair. Het bepaalt het straatbeeld zowel voor zonsondergang als na zonsondergang en is tevens belangrijk voor de sociale veiligheid, de leefbaarheid en de sfeer in de stad. Bovendien is goede verlichting onmisbaar vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid. In 2017 was € 8,9 mln. beschikbaar voor openbare verlichting. Dit is volledig besteed.

In december 2017 is door het college de ‘Visie op licht’(RIS 298657) vastgesteld. Deze schetst een toekomstbeeld van de openbare verlichting in de stad. Hierbij gaat het zowel om het nachtbeeld (de lichtkwaliteit en het lichtniveau gedurende de duisternis) als om het dagbeeld (het aanzien van de lichtmasten en armaturen overdag). Den Haag zet met deze visie stappen om een klimaatneutrale stad te worden en draagt bij aan het landelijke energieakkoord.

In 2017 zijn in het kader van het planmatig onderhoud en projecten 3.088 armaturen en masten vervangen. Overal waar we de armaturen vervangen, passen we LED-verlichting toe. Eind 2017 is 12% van de verlichting voorzien van LED-verlichting, een stijging van 5.100 naar 8.192.

Aantal meldingen (over storingen) per jaar

Het absolute aantal storingen is toegenomen. Dit komt deels door de veroudering van het bestaande areaal, maar specifiek voor 2017 ook door bijzondere weersomstandigheden: een hevige storm in september, zware sneeuwval in december en grote hoeveelheden neerslag in het laatste kwartaal van 2017.

Eind 2017 zijn er in totaal 474 elektriciteitskasten voorzien van slimme meters.
Hiermee wil de gemeente gebruikers meer inzicht geven in het daadwerkelijke verbruik.

Ook is in 2017 verder gewerkt aan de overname van delen van het kabelnetwerk van Stedin ten behoeve van de openbare verlichting. Doelstelling is om uiteindelijk het hele kabelnetwerk voor openbare verlichting zelf te beheren. Gelijktijdig is de achterstand in vervanging van kabels en leidingen aangepakt. In 2017 zijn in dit kader de volgende projecten opgeleverd: Moerwijk Noord, Bezuidenhout Oost fase 1, Finnenburg en Spoorwijk. Nog in uitvoering: de Bloemenbuurt, Rustenburg Zuid, Transvaalkwartier Zuid, Oud Scheveningen en de Rivierenbuurt Zuid. In totaal is er in 2017 21,5 kilometer kabel vervangen.

Constructies en binnenwater

De gemeente beheert en onderhoudt constructies (kades, bruggen, viaducten en tunnels) en installaties (beweegbare bruggen, tunnel technische installaties, pollers en fonteinen). Op dit moment is er uitvoering gegeven aan het Meerjarenprogramma Kunstwerken 2 (MJPK2). De planningsperiode loopt van 2015 tot en met 2017 (RIS 280592).

In 2017 is het Meerjarenprogramma Kunstwerken 3 met daarin de Vervangingsagenda 2018-2040 en het Uitvoeringsprogramma 2018-2021 vastgesteld door de gemeenteraad (RIS 297826). Naast de vervangingen voor de komende jaren staat daarin ook de grote opgave op langere termijn beschreven om kademuren, bruggen, tunnels, viaducten in onze stad te renoveren of vervangen.

Kades
De kadevervanging van de Dunne Bierkade en de Veenkade is in 2017 opgeleverd. Om voortvarend van start te kunnen gaan met de voorbereiding en uitvoering van MJPK3 is het noodzakelijke vervangingstempo versneld. Daardoor is ook gestart met het vervangen van circa 1.100 meter kade (Zuidwal, Scheveningseveer, Toussaintkade en Valkenboskade). Bij het Scheveningseveer wordt de noodzakelijke kadevervanging gecombineerd met het stroomlijnen van het doorstroomprofiel en het verbeteren van de aanmeervoorzieningen voor waterrecreatie en rondvaarten. Hier was in 2017 € 4 mln. voor beschikbaar en is € 6,1 mln. gerealiseerd waarvan € 0,9 mln. uit het MIP is gefinancierd, conform (RIS 297813) waarbij een ruimte is toegestaan vanaf 2017 een overcommittering te realiseren binnen de meerjarenbegroting.

De voorbereidingen voor vervanging zijn gestart voor nog eens 1.175 meter kade: Kleine Veenkade, Hooigracht, Calandkade, Prinsessewal en 850 meter steenglooiing aan de Conradkade en Suezkade. Zo kan de komende jaren steeds ongeveer een kilometer kade per jaar worden vervangen.

Bij kadevervanging overlegt de gemeente vroegtijdig met belanghebbenden en wordt afstemming gezocht met andere plannen in de omgeving. Verder zijn veertien rustplanken voor watervogels geplaatst, naast de gebruikelijk fauna uittreedvoorzieningen bij vernieuwing van beschoeiingen in de Valkenbosvaart en op een aantal plekken in de Singelgracht.

Bruggen
De versterking van de constructie Piet Heinplein is in het kader van MJPK2 voorbereid. In het licht van de aangenomen motie Piet Heinplein (RIS 295016/12) is, om extra kosten te voorkomen, de eerder voorgenomen vervanging van het brugdek uitgesteld tot het moment dat duidelijk is of er voldoende financiële middelen beschikbaar zijn voor het ‘ontkluizen’ van het Piet Heinplein. De constructie wordt in de tussentijd zorgvuldig in de gaten gehouden.

Actieprogramma Binnenwater
In het kader van het in 2017 vastgestelde actieprogramma Binnenwater 2017 -2010 is een kanokaart gemaakt. Ook is begonnen met de plaatsing van routeborden. De Fokkerhaven is nu beschikbaar voor commercieel gebruik. Voor de exploitatie van de Poolsterhaven is onder de rondvaartorganisaties een aanbesteding gehouden. Deze is door de gemeente beëindigd in verband met de hoogte van de servicekosten die de enige inschrijver voorstelde. De gemeente onderzoekt andere exploitatiemogelijkheden. Den Haag heeft in 2017 een boot (met als thema Mondriaan) afgevaardigd naar het varend corso.

Renovatie Koningstunnel
Op grond van wet- en regelgeving voor wegtunnels heeft de gemeente Den Haag de wettelijke verplichting dat bestaande wegtunnels per 1 mei 2019 aan de wetgeving voldoen. Daarom wordt de tunnel vanaf het tweede kwartaal 2019 gesloten en volledig gerenoveerd. Vanaf december 2019 is de tunnel weer open voor het wegverkeer. Met de renovatie wordt ook het dienstengebouw van de Koningstunnel onder het Prins Bernardviaduct uitgebreid. In 2017 is het werk gegund en de aannemerscombinatie is inmiddels gestart met de ontwerpwerkzaamheden. Om het gebied bouwrijp te maken, startte het vierde kwartaal 2017 het verleggen van kabels en leidingen. Conform planning gaat de tunnel eind 2019 weer open voor het verkeer.

De aanbesteding van de Koningstunnel is net gelukt binnen het krediet. Consequentie is wel dat er geen ruimte is voor de post onvoorziene kosten van € 2,5 mln. Om het project goed tot realisatie te brengen is deze post nodig. Onderzocht wordt welke mogelijkheden er zijn om bij de nieuwe begroting het krediet op te hogen met € 2,5 mln. vanuit vrije ruimtes van andere projecten binnen Buitenruimte en Verkeer en Milieu.

Spooronderdoorgangen Binckhorstlaan (fase 1)
Het project Binckhorstlaan spooronderdoorgangen is een verbeterplan voor de entree van de Binckhorst. Delen van het project zijn uitgevoerd in 2017.

Petroleumhaven/Calandkade
De beide kademuren van de Petroleumhaven/Calandkade (over een lengte van meer dan 1 km) worden hersteld. Ook worden bouwrijpe kavels aan de Petroleumhaven opgeleverd. In 2017 is het werk aanbesteed, begin 2018 start de aannemer met de werkzaamheden. De verwachte opleverdatum is december 2019.

Toelichting financieel resultaat constructies en binnenwater € 0,3 mln.
Constructies € 0,5 mln. N I
De uitvoering van het project Toussaintkade is in 2017 versneld uitgevoerd. Het budget van € 1,9 mln. is in 2018 beschikbaar, daarom werd bij het halfjaarbericht een tekort van deze omvang verwacht.
De uitvoering heeft grotendeels plaatsgevonden en desondanks is het tekort afgenomen tot € 0,5 mln. De voornaamste redenen hiervoor zijn:
in verband met de geplande renovatie in 2018 is voor de Koningstunnel is alleen het noodzakelijke onderhoud gedaan (€ 0,2 mln.). Voor het project Hubertustunnel wordt vooralsnog gewerkt aan de algemene inkoopvoorwaarden van de hardware vervanging BBS. Ook waren er minder storingskosten dan voorzien (€ 0,3 mln.) en lagere beheerskosten, lager uitgevallen projectkosten en minder schade door vandalisme (€ 0,9 mln.).

Overige € 0,2 mln. V I

Riolering

Opmerking: Conform BBV wordt niet uitsluitend rioolheffing aan de baten rioolrechten toegerekend.

De gemeente zorgt voor doelmatige inzameling en transport van afvalwater en hemelwater ter bescherming van de volksgezondheid, het milieu en ter voorkoming van wateroverlast. Ook houdt de gemeente drainagesystemen in stand. Dit is geregeld in het Gemeentelijke rioleringsplan 2016-2020 (RIS 289287). In 2017 was circa € 35 mln. beschikbaar voor het inzamelen en transporteren van afvalwater en hemelwater. Er is zoveel mogelijk kilometers rioolbuis vervangen door het maken van werk-met-werk (bijvoorbeeld met parkeren in woongebieden).

In 2017 is € 18,7 mln. geïnvesteerd waarmee op de volgende plekken in totaal 13,5 km. riool is vervangen: Raamweg (inclusief fase 3, Wassenaarseweg), Bloemenbuurt West, Spoorwijk fase 4, Rivierenbuurt Zuid, Nieuwe Schoolstraat, Zuiderparklaan, Bloemenbuurt Oost, Badhuisweg en Oud Scheveningen. Verder is acht hectare riool afgekoppeld waarmee aan de motie ‘Afkoppelen hemelwater van riool’(RIS 291143) is voldaan. Van de acht hectare is circa één hectare afgekoppeld door middel van vergroenen. Het rioleringsplan van de gemeente is halverwege de planperiode en ligt op schema.

Ook is in 2017 circa € 15,7 mln. besteed aan onderhoud, reiniging en inspecties. Het gaat om het inspecteren en reinigen van hoofdriolering, kolken en drainage, maar ook om het vervangen van rioolhuisaansluitingen, het uitvoeren van rioolrenovaties, pompen en installatie-onderdelen.

Riolering Nvt
De financiële verschillen en de relatie met de egalisatievoorziening rioolheffing zijn opgenomen in de paragraaf verloop financiële cijfers van dit programma.

Leefbaarheid (handhaving en toezicht)

Brede handhaving
Handhaving in de openbare ruimte heeft als doel het gedrag van mensen te veranderen en zo de stad beter leefbaar te maken. Een leefbare stad is belangrijk, zowel voor bewoners en bezoekers als voor het vestigingsklimaat voor bedrijven. In 2017 was hiervoor € 11,3 mln. beschikbaar. De uiteindelijke realisatie is € 10,9 mln.

• De vier speerpunten voor 2017 zijn gelijk aan de speerpunten uit 2016 en zijn verwoord in de nota ‘Doorpakken handhaven met Haagse Kracht’ (RIS 281916): de aanpak van overlast door hondenpoep, rommel op straat, fout parkeren en overlast van gestalde fietsen. In 2017 is stadsbreed circa 68% van de beschikbare capaciteit hierop ingezet.
• De politie stuurt de handhavingsteams aan. De handhavers werken daar waar de overlast het grootst was.
• In 2017 zijn er circa veertig handhavers bij gekomen. Daarmee is de in het coalitieakkoord geformuleerde doelstelling van 175 handhavers bereikt.

Aanpak weesfietsen
In 2017 is de gemeente verder gegaan met de aanpak van weesfietsen (>28 dagen) die de eigenaren hebben achtergelaten. Naast het Zeehelden- en het Regentessekwartier wordt deze aanpak toegepast in zes nieuw aangewezen gebieden: Duinoord, Bezuidenhout, Stationsbuurt, Leyenburg, Rustenburg en de Strandweg/Boulevard (RIS 294624). In 2017 zijn 5.795 wrakken en 2.367 weesfietsen weggehaald.

In het kernwinkelgebied en de Grote Marktstraat is het verboden de fiets langer dan zeven dagen in de daarvoor bestemde voorziening te laten staan (RIS 294624). In de Grote Marktstraat en omgeving geldt daarnaast ook een verbod op het stallen van fietsen buiten de daarvoor bestemde voorzieningen.
In 2017 zijn in het kernwinkelgebied een aantal weesfietsacties (>7dagen) uitgevoerd. Er zijn 449 fietsen verwijderd. Op foutstalling wordt continu gehandhaafd, het afgelopen jaar zijn in dat kader circa 4.000 fietsen uit de Grote Marktstraat verwijderd.

Boetes en bestuurlijke rapportages
De handhavers hebben in 2017 26.593 boetes uitgedeeld. Daarnaast zijn er 1.365 bestuursrechtelijke rapportages opgemaakt voor onrechtmatig gebruik van de openbare ruimte, bijvoorbeeld door illegale terrassen of fout gestalde aanhangwagens.

Vergunningen buitenruimte
De gemeente heeft in 2017 3.584 APV-vergunningen en 670 omgevingsvergunningen verleend. Daarnaast zijn er 31.760 bezwaarschriften binnengekomen met betrekking tot betaald parkeren. Verder zijn er nog 360 bezwaarzaken in behandeling over andere onderwerpen. Van 119 zaken is nog geen uitsluitsel.

Regionaal fietsdepot
Het regionaal fietsdepot is een gezamenlijk initiatief van de gemeenten Den Haag, Delft en Pijnacker-Nootdorp. Het fietsdepot is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Het depot verwijdert in opdracht van de gemeenten fietsen uit de openbare ruimte. In 2017 zijn er 18.610 fietsen naar het fietsdepot afgevoerd. De toename is vooral te verklaren door de verwijdering van extra fietswrakken en de start van de weesfietsenaanpak (>28 dagen) sinds oktober 2017.

Toelichting financieel resultaat Leefbaarheid (handhaving en toezicht) € 1,4 mln. V
Baten processen-verbaal € 0,4 mln. V I
Over 2017 (en 2018) is geen taakstelling voor de opbrengsten in de begroting opgenomen (compensatie bij meerjarenbegroting 2017-2020) voor het wegvallen van de vergoeding bestuurlijke boetes van het Rijk. Met ingang van 2017 legt de gemeente zelfstandig bestuurlijke boetes voor overlast op.
Baten gebruik openbare ruimte € 0,5 mln. V I
De baten betreffen met name een toename van het aantal dwangsommen en omgevingsvergunningen.

Overige € 0,5 mln. V I

Overig

Markten
In 2017 is de nieuwe regelgeving voor markten ingegaan (RIS 294688). De nieuwe branchering biedt ondernemers de ruimte hun assortiment aan te passen aan de veranderde vraag van de consument. Ondernemen wordt hiermee aantrekkelijker. Via verkiezingen zijn er nieuwe marktkamers per markt en is er een nieuwe adviescommissie Haagse markten ingericht. De promotie van de Haagse markt heeft een impuls gekregen (€ 0,06 mln.) wat mede geleid heeft tot meer bezoekers op de markt.

In 2017 is gekeken hoe de markten verder gestandaardiseerd kunnen worden. Dit moet leiden tot een administratieve lastenverlichting en duidelijkheid over handhaving en exploitatie. De verbetering tot standaardisatie wordt meegenomen in een onderlegger voor de instellingsbesluiten, die na verwachting in het voorjaar 2018 klaar zijn. Verder is de nieuwe stroominstallatie Lange Voorhout in gebruik genomen. Ook wordt gewerkt aan een nieuwe stroomvoorziening op de Stevin Markt die begin 2018 wordt afgerond. In totaal is hier € 0,18 mln. mee gemoeid.

Markten, straten en kiosken
Voor 2017 is er sprake van een onderuitputting van € 0,6 mln. op de extra toegekende middelen voor het project over markten, straten en kiosken. Voor 2017 was voor dit project een budget van € 0,9 mln. beschikbaar. Het project heeft vertraging opgelopen, mede omdat kioskhouders terughoudend zijn in het toezeggen van nieuwe investeringen in hun kiosk vanwege een mogelijke huurverhoging.

Stadsboerderijen
De Haagse stadsboerderijen waren in 2017 ontmoetingsplekken voor Hagenaars van jong tot oud:

• De tien Haagse stadsboerderijen ontvingen circa 420.000 bezoekers, net zoveel als in 2016.
• De stadsboerderijlocaties zijn rookvrij geworden (en passen hiermee binnen de rookvrije generatie-doelstellingen). Er zijn fysieke aanpassingen gedaan om de toegankelijkheid te bevorderen.
• In totaal volgden 364 schoolklassen lessen milieueducatie.
• Vrijwilligers van Den Haag cares hebben 280 uren hieraan gewerkt.
• Er zijn meer dan honderd activiteiten rond de thema’s voeding, afval, leefbaarheid, natuur en duurzaamheid georganiseerd.
• De plaatsing van aantrekkelijke en goed zichtbare inzamelmeubels op alle locaties is succesvol gebleken. In 2017 is 6.508 kilo elektrische apparaten en 8.560 kilo  gebruikt vet ingeleverd, meer dan in 2016.

Dierenwelzijn
In het kader van dierenwelzijn is in 2017 circa € 0,69 mln. besteed. In 2017 zijn de wettelijke taken van de gemeente voor het opvangen en vervoeren van zwerfdieren en het weghalen van kadavers in de openbare ruimte opnieuw voor maximaal drie jaar gegund aan een aantal Haagse dierenwelzijnsorganisaties. In deze collegeperiode is elk jaar € 0,05 mln. extra beschikbaar voor dierenwelzijn. Ook in 2017 zijn hier onder andere de activiteiten van het in 2015 opgerichte Huisdier Informatiepunt (RIS 286326) mee bekostigd. Daarnaast is een deel gebruikt voor het realiseren van nestvoorzieningen. Zo zijn 131 neststenen ingebouwd in de gevel van de nieuwbouw op het Norfolkterrein, ter versterking van de mussenkolonie Houtrustweg.
Voor 2017 is € 0,05 mln. besteed aan het vervoer en de opvang van gewonde in het wild levende dieren.

Strandbeleid
In de nieuwe strandnota ‘Het strand van iedereen’ (RIS 291640) staat de visie voor het strand voor de komende jaren (2017-2022). Het nieuwe strandbeleid is van kracht sinds 1 januari 2017. Bij de vaststelling van het nieuwe beleid is aangegeven dat onderdelen van het nieuwe beleid nader zouden worden uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma. Een uitvoeringsprogramma is integraal tot stand gebracht in goed overleg met de verschillende samenwerkingspartners van de gemeente.
Een aantal van de punten uit het uitvoeringsprogramma is in 2017 afgerond, zoals een bereikbare vloedlijn, functie-gerelateerde horeca bij de watersportpaviljoens op het strand en de optimalisatie van het plaatsingsplan afvalbakken. Ook is de start van de jaarrondexploitatie op het strand geëvalueerd.

In 2017 was de gemeente gastheer van de dertigste editie van de uitreiking van de Blauwe Vlag (kwaliteitskeurmerk voor stranden). Het Haagse strand kreeg voor het vijfde jaar op rij de Blauwe Vlag.

Afgelopen jaar heeft de Raad van State de ingestelde hoger beroepen ter vernietiging van twee omgevingsvergunningen voor strandhuisjes gegrond verklaard. Daarmee zijn deze vergunningen herleefd en onherroepelijk geworden. Dit betekent dat de veertig strandhuisjes zonder meer de komende drie jaar op het strand bij Kijkduin mogen worden geplaatst.

De gemeente ontvangt jaarlijks huurinkomsten voor de verhuur van het strand aan de strandexploitanten. In 2017 bedroeg het totaal aan baten € 1,7 mln.

Hondenbeleid
In 2017 zijn diverse bewonersacties geweest in Segbroek, Laak en Scheveningen om het gedrag van hondenbezitters te verbeteren en overlast door honden en hondenpoep terug te dringen. In Escamp, Loosduinen en Haagse Hout waren themaweken over hondenoverlast. De maatregelen hebben effect: het Inwonersonderzoek 2017 laat een daling zien van de door bewoners ervaren hondenoverlast.

Gladheidbestrijding
De gemeente spant zich in om de doorgaande wegen en fietspaden zoveel mogelijk berijdbaar te houden bij gladheid. De manier waarop hier invulling aan wordt gegeven ligt vast in het ‘Beleid Gladheidsbestrijding’ (RIS 285270). In 2017 heeft het flink gesneeuwd. De Haagse milieuservices heeft in 2017 35 keer gestrooid bij gladheid. Bewoners en ondernemers konden ook dit jaar kleine hoeveelheden zout ophalen bij de stadsboerderijen en afvalbrengstations om hun eigen stoep begaanbaar te houden. De kosten van gladheidsbestrijding bedroegen € 1,9 mln.

Toelichting financieel resutlaaat Overig € 0,6 mln. V
Gladheidbestrijding € 0,4 mln. N I
In 2017 zijn 35 strooibeurten gedaan in plaats van gemiddeld twaalf strooibeurten. Met name in december is sprake geweest van een aantal dagen met hevige sneeuwval en gladheid.

Markten € 0,6 mln. V I
Het voordeel ten opzichte van de begroting wordt voor € 0,6 mln. veroorzaakt door onderbesteding van het project Markten, straten en kiosken. De invoering is vertraagd omdat kioskhouders terughoudend zijn in het toezeggen van nieuwe investeringen in hun kiosk.

Overige € 0,4 mln. V I

Reserve werk-met-werk
In 2017 is de bestemmingsreserve werk-met-werk ingezet voorde kwaliteit van de buitenruimte. Hiermee is de kwaliteit van de buitenruimte verbeterd op de Bankastraat (€ 0,2 mln.), de Rijswijkseweg (€ 0,3 mln.), de Kloosterlocatie, (€ 0,1 mln.), de Hart Nibbrigkade (€ 0,1 mln.), de Rivierenbuurt-Zuid (€ 0,1 mln.) en de Zonnebloemstraat (€ 0,1 mln.). In 2017 is gestart met werkzaamheden in de Arie Schefferstraat, de Boylestraat en de Bloemenbuurt-West.

Dienstcompensatiereserve
De dienstcompensatiereserve is in 2017 opgeheven en de resterende middelen (€ 0,8 mln.) zijn toegevoegd aan de centrale bedrijfsvoeringsreserve.

Egalisatievoorziening afvalstoffenheffing
De egalisatievoorziening afvalstoffenheffing vangt ongewenste schommelingen op in de tarieven van de afvalstoffenheffing die aan inwoners van Den Haag in rekening wordt gebracht. De voorziening afvalstoffenheffing is afgenomen van € 22,1 mln. tot € 19,9 mln. Zie het overzicht hieronder.

Toelichting
Opbrengsten ( € 0,6 mln. V)
De baten waren met € 60,2 mln. ongeveer 0,6 mln. hoger dan begroot (vooral extra opbrengsten voor opgelegde aanslagen, huur en boetes). Daartegenover staat dat er voor € 0,2 mln. meer kwijtscheldingen zijn toegekend.

Lagere inzamelkosten ( € 0,8 mln. V)
De lasten waren met € 62,4 mln. ongeveer € 1,2 mln. lager dan begroot (voornamelijk door lagere inzamelkosten omdat een deel van de bijdrage uit het afvalfonds in 2018 wordt uitgegeven). Begroot was dat € 3,9 mln. uit de voorziening beschikbaar gesteld worden om de lasten te dekken, maar door de genoemde ontwikkelingen is dit slechts € 2,2 mln. gebleken.
Overig (€ 0,3 mln. V)

Egalisatievoorziening riolering

De gemeente zorgt voor een doelmatige inzameling en transport van afvalwater en hemelwater. Ook onderhoudt de gemeente diverse drainagesystemen. Dit is geregeld in het ‘gemeentelijk rioleringsplan 2016-2020’ (RIS 289287). Uitgangspunt is een kostendekkende exploitatie over de gehele GRP-periode. Van de baten van de rioolheffing wordt 48% besteed aan beheer en onderhoud en 52% aan vervanging. De voorziening riolering heeft tot doel de kosten van de rioolheffing te egaliseren over de looptijd van het gemeentelijke rioleringsplan 2016-2020.

De baten uit de rioolheffing voor vervanging (52%) worden direct aan de voorziening gedoteerd. De lasten van vervanging komen ook direct ten laste van de voorziening.

Vervangingen
In 2017 is € 18,7 mln. geïnvesteerd in vervangingen. Er is totaal 13,5 kilometer riool vervangen. De geplande dotatie was 18,3 mln. De vervangingsinvesteringen liggen daarmee op schema.

Beheer en onderhoud
Over 2017 is circa 16,7 mln. aan beheer en onderhoud (inclusief overhead) besteed. Uit heffingen is circa € 16,9 mln. ontvangen. Per saldo is hier slechts een klein voordeel ontstaan van € 0,1 mln. Die is gedoteerd aan de voorziening.

Het afgelopen jaar is voor ongeveer € 45 mln. geinvesteerd, dit is circa € 13 mln minder dan begroot. De verschillen hebben vooral betrekking op de volgende projecten:

• Buitenruimte (ca. € 4 mln.): De herinrichting van het Noordeinde en de Hoogstraat is volledig voorbereid. De voorbereiding heeft langer geduurd in verband met inspraak van de verschillende stakeholders en de bereikbaarheid van de stad. Als gevolg hiervan start de uitvoering medio 2018 waar oorspronkelijk uitvoering in 2017 was voorzien (€ 2 mln.) De vaststellingsovereenkomst omtrent de aanpassingen rondom het Kurhaus met de particuliere investeerder zal pas in 2018 worden afgesloten. De uitvoeringskosten schuiven daarmee door naar 2018 (€  mln.). Daarnaast schuiven werkzaamheden ten behoeve van de Herinrichting Openbare Ruimte Binckhorst (Zuiderkroonstraat) door naar 2018. De afronding van het kerkplein vindt in 2018 plaats.
• Westlandse Zoom (ca. € 3 mln.): door problemen met de vergunningsaanvraag en de kap- en omgevingsvergunning is er vertraging in het project is ontstaan. Hierdoor vindt de bijdrage t.b.v. de kwaliteitsverbetering van het Park Madestein in 2018 plaats i.p.v. 2017.
• Koningstunnel (ca. € 2,6 mln.): Een uitvoeringsvariant is gekozen en aanbesteed waarbij aan beide tunnelbuizen tegelijk wordt gewerkt. De middelen worden daardoor volgens een ander ritme geinvesteerd. Conform planning gaat de tunnel eind 2019 weer open voor verkeer.
• Openbare Ruimte en Tophalte Leyweg (ca. € 2 mln.): De afwijking komt voornamelijk doordat tot nu toe minder uitvoeringsbudget nodig is geweest voor de uitvoering. In 2018 vinden de laatste werkzaamheden plaats waaronder de uitvoering van de raadsmotie uit november 2017 die aandacht vraagt om het comfort van de reiziger verder te verbeteren (RIS 298246). Volgens de huidige inzichten wordt na afronding van het project een voordeel van ca. € 1 mln. verwacht, , de definitieve uitkomst wordt na afronding met de raad gedeeld.