Hebben we bereikt wat we hebben beoogd?

Samenstelling programma

(obv gerealiseerde lasten inclusief dotaties aan reserves)

€ 335

Samenstelling dekking programma

(obv gerealiseerde baten inclusief onttrekkingen aan de reserves)

€ 337

De baten bestaan voornamelijk uit algemene middelen van de gemeente. De eigen inkomsten van de gemeente binnen dit programma hebben voornamelijk betrekking op baten van de GGD en vergoedingen voor ambulancezorg.

Wat is het doel?

In 2015 zijn ondersteuningstaken in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) verder gedecentraliseerd. De verantwoordelijkheid van gemeenten is daarmee fors uitgebreid. Voordien waren meerdere partijen verantwoordelijk, met name de rijksoverheid, de zorgkantoren en de gemeenten (WMO 2007). De gemeenten hebben deze taak gekregen met een verlaagd budget, inclusief het al bestaande budget. De belangrijkste doelstelling was, om tijdens deze transitie, de continuïteit van de zorg voor kwetsbare burgers te garanderen. Het is de gemeente gelukt een beheerste en gecontroleerde overgang te realiseren (Audit Bekostiging Wmo, RIS 298880) binnen de budgettaire kaders. Mensen met een indicatie voor ondersteuning hebben in Den Haag deze allemaal kunnen ontvangen.

In 2017 is overgegaan naar een nieuwe uitvoering. Naar aanleiding van het rapport van de Rekenkamer, begin 2017, is de toegang tot de Wmo vormvrij gemaakt (RIS296318) en de doorlooptijden zijn verkort (RIS 296790). De vormvrije toegang heeft welliswaar geleid tot een toename van het aantal meldingen met 60% maar het het beroep op zorg zelf is relatief gelijk gebleven. De doorlooptijden zijn fors teruggebracht: ruim 90% van de aanvragen worden binnen de wettelijke termijn afgehandeld. De vormvrije toegang en de verkorting van de doorlooptijden conform wettelijke normen maakten extra uitbreiding van de uitvoeringscapaciteit noodzakelijk.

Ook financieel is 2017 een overgangsjaar. Den Haag heeft de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in de Wmo om de daling van de rijksbudgetten op te vangen. In de begroting 2018 (RIS 297813) was al aangekondigd dat bij ongewijzigd beleid het break-even point eind 2018/begin 2019 zou worden bereikt. Inmiddels is duidelijk dat de financiële omslag zich als gevolg van bovengenoemde ontwikkelingen al in 2017 heeft voorgedaan en m.i.v. 2019 zijn ook geen incidentele middelen meer beschikbaar. In de komende jaren worden maatregelen getroffen om binnen de bestaande budgetten te blijven. Eind 2017 heeft de gemeente een taskforce Wmo ingericht, waarbij het doel is om het (tijdige) inzicht in de financiën en de resultaten te vergroten.

De transformatiefase zal nog zo’n drie jaar in beslag nemen. De nieuwe wijkgerichte en outreachende aanpak heeft tot doel om mensen in een zo vroeg stadium de juiste ondersteuning te bieden. Door meer te investeren in het gesprek, betere kennis van de netwerken in de wijk, inzet op preventie en het inzetten van kortdurende ondersteuning door de teams zelf, kunnen inwoners beter en sneller toegeleid worden naar algemene voorzieningen, waardoor de inzet van de duurdere maatwerkvoorzieningen voorkomen kan worden. De eerste ervaringen met deze aanpak bevestigen dit beeld. Hiermee realiseren we een zo licht mogelijke, passende zorg en ondersteuning voor alle Hagenaars.

Welke resultaten zijn in 2017 behaald?
De gemeente wil met dit programma:

  1. Eigenaarschap en participatie stimuleren waardoor mensen zich verantwoordelijk voelen voor zichzelf, voor elkaar en voor de eigen wijk of buurt. In 2017 is o.a. het volgende bereikt:
  • Ruim een derde van de Hagenaars is actief als vrijwilliger;
  • 95.000 mantelzorgers hebben hulp verleend aan familie en vrienden;
  • Maandelijks bezochten circa 20.000 personen de website voor vrijwilligers: www.denhaagdoet.nl;
  • Sociaal eigenaarschap en participatie van de inwoners van Den Haag is gestimuleerd door de inzet van een initiatievenmakelaar en de ondersteuning van acht zorgcoöperaties.
  1. Ondersteuning bieden aan kwetsbare Hagenaars om zo de zelfstandigheid van ouderen en mensen met een beperking te bevorderen. In 2017 is o.a. het volgende bereikt:
  • Op de zeventien Servicepunten XL zijn 31.250 bewoners geïnformeerd en begeleid bij vragen over wonen, werken, jeugd, vrijwilligerswerk, zorg en ondersteuning;
  • Ruim 30.000 Hagenaars hebben gebruik gemaakt van Wmo ondersteuning om deel te kunnen nemen aan de samenleving en zelfstandig te kunnen blijven wonen;
  • In 2018 komt er grotere keuzevrijheid in hulpmiddelen doordat de aanbesteding in 2017 aan twee partijen is gegund;
  • De 24 wijkzorgteams coördineren de complexe zorgvragen van inwoners waarbij sprake is van multiproblematiek. De wijkzorgteams hebben in 2017 2.315 casussen opgepakt en de teams voor de statushouders hebben daarnaast nog eens 212 casussen opgepakt.
  1. Goede zorg en opvang bieden voor mensen met een psychische aandoening, daklozen, verslaafden, prostituees en slachtoffers van huiselijk geweld. In 2017 is o.a. het volgende bereikt:
  • Veilig Thuis kreeg 5.251 adviesvragen en 7.580 meldingen over huiselijk geweld en/of kindermishandeling. Er werden 270 huisverboden opgelegd;
  • Meer dan 250 deelnemers maakten gebruik van de uitstapprogramma’s voor prostituees;
  • 1.774 personen hebben zorg gekregen in de vorm van beschermd wonen;
  • De veertien GGZ wijkteams hebben 1.422 kwetsbare burgers geholpen.
  1. De volksgezondheid verbeteren door goede openbare gezondheidszorg en ambulancezorg. In 2017 is o.a. het volgende bereikt:
    • Met effectieve preventie-activiteiten op het terrein van de volksgezondheid zijn meer dan 13.000 personen bereikt;
    • Het Centrum seksuele gezondheid van de GGD heeft in 2017 meer dan 11.000 consulten uitgevoerd voor de hele regio Haaglanden;
    • De nieuwe gemeenschappelijke regeling GGD en Veilig Thuis Haaglanden biedt de gemeente de mogelijkheid om meer financiële transparantie te realiseren en scherpere afspraken te maken.

Uitkomst 2017

Actuele begroting 2017

Resultaat 2017

Ontwerp begroting 2017

Uitkomst 2016

Lasten

329.482

329.189

292

N

328.339

334.596

Baten

48.155

44.856

3.299

V

44.856

45.074

Saldo exclusief reserves

281.327

N

284.333

N

3.007

V

283.483

N

289.522

N

Dotaties aan reserves

5.000

5.000

-

-

5.000

-

Onttrekkingen aan reserves

3.200

3.200

-

-

3.200

5.870

Saldo inclusief reserves

283.127

N

286.133

N

3.007

V

285.283

N

283.652

N

Volgens de nieuwe regelgeving (BBV) moet een deel van de lasten worden verantwoord op programma 20 Overhead, terwijl deze waren begroot in programma 8 Zorg en welzijn. Bij programma 8 bedraagt deze kostenverschuiving € 3,3 mln. (realisatie). Door wijzigingen in de toepassing van de regelgeving is er dit jaar een voordeel van € 3,3 mln. ontstaan op programma 8 en een nadeel van dezelfde omvang op programma 20 Overhead. Deze resultaten worden bij de resultaatsverrekening rechtgetrokken. Na resultaatsverrekening komt het saldo van programma 8 uit op nagenoeg nul.

Drie grootste verschillen in 2017
De drie grootste financiële verschillen in 2017 hebben betrekking op de apparaatslasten, de overhead en de persoonsgebonden budgetten (PGB’s).

Er is bij de Wmo een tekort op de apparaatslasten ontstaan van circa € 7,8 mln. Dit tekort wordt grotendeels verklaard door inhuur van consulenten (€ 5,7 mln.) om invulling te geven aan de uitvoering van de Wmo en heeft extra impact gehad door de volgende raadsbesluiten. Begin 2017 heeft de Rekenkamer van Den Haag het rapport ‘Over de drempel, toegang tot de Wmo’ gepubliceerd (RIS 296318). De raad heeft vervolgens besloten conform de wettelijke vereisten de toegang tot de Wmo vormvrij te maken (RIS 296318). Daarnaast heeft de raad besloten dat de doorlooptijden verkort moeten worden en moeten voldoen aan de wettelijke termijnen (motie Snel naar een korte doorlooptijd; RIS 296790). Dit is binnen de begroting van programma 8 opgevangen.

Bij de GGD is een voordeel van € 2,6 mln. ontstaan. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een administratieve verschuiving van de overhead (€ 2,9 mln.). Bij de vernieuwing van het BBV is in 2017 een nieuw taakveld Overhead (programma 20) geïntroduceerd. Deze overhead was voor de GGD niet op dat taakveld begroot. De kosten zijn er echter wel op geboekt. Hierdoor ontstaat op programma 8 Zorg en welzijn een schijnbaar voordeel van € 2,9 mln. Daar staat echter een even groot nadeel tegenover op programma 20 Overhead. Bij de Wmo speelt eenzelfde administratieve verschuiving (€ 0,4 mln.), waardoor de totale verschuiving tussen de beide programma’s € 3,3 mln. is.

Er is bij de PGB’s voor maatwerkarrangementen een voordeel ontstaan van € 3,9 mln. De lasten zijn in 2017 ten opzichte van 2016 met 22% gedaald, van € 12,1 mln. naar € 9,4 mln. Mogelijk doet zich een verschuiving voor van PGB’s naar zorg in natura waar een tekort van € 5,2 mln. bestaat.

Grootste verschil t.o.v. 2016
De begroting van het programma Zorg en welzijn is in 2017 met € 14,4 mln. gedaald. Dit komt door teruglopende middelen Wmo ten gevolge van afnemende rijksbudgetten. Dit is de grootste oorzaak van het afnemen van het resultaat van € 16,9 mln. in 2016 naar € 3,0 mln. in 2017. 2017 vormt daarmee een kantelpunt. De afgelopen jaren was er een groot overschot (zie ook Audit Bekostiging Wmo, RIS 298880) dat in 2017 is verdwenen en in 2018 en daarna bij gelijkblijvend beleid mogelijk omslaat in een tekort.

Toelichting ontwikkeling relevante balansposten in 2017

Begroting 2017

Realisatie 2017

Beginsaldo

Mutaties

Eindsaldo

Mutaties

Eindsaldo

(incl.res.best.)

Reserves

6.000

1.800

7.800

1.800

7.800

Voorzieningen

6.662

-6.492

170

-6.495

167

Investeringen (bruto)

450

450